Επιστήμονες ή ειδικοί;

Ένα επίκαιρο άρθρο του Ιταλού δημοσιογράφου και κοινωνικού θεωρητικού Marco D’ Eramo, για τον ρόλο και τη χρήση της επιστήμης από την πολιτική στο πλαίσιο της πανδημίας.

 του Marco D’ Eramo[1]

 Αναδημοσίευση από το "Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς"

Μετάφραση [2]: Νεφέλη Ραψομανίκη, Αντώνης Γαλανόπουλος 

Ποτέ ξανά δεν είδαμε τόσες λευκές ρόμπες όσες τον περασμένο χρόνο: επιδημιολόγοι, ιολόγοι, λοιμωξιολόγοι, γιατροί και κλινικοί όλων των ειδικοτήτων, από την ανάνηψη έως την πνευμονολογία, ξεπετάγονται σαν τα μανιτάρια από κάθε εκπομπή ειδήσεων. Χάρη στον Covid, φαίνεται ότι οι επιστήμονες έχουν εισβάλει στην κοινωνία. Είναι, όμως, αυτή η εισβολή προσωρινό φαινόμενο ή προορίζεται να γίνει μόνιμη κατοχή; Ίσως ήρθε η ώρα να αναρωτηθούμε πώς ανταποκρίθηκε η επιστήμη αυτήν την πρόσφατη περίοδο και πώς έχει αλλάξει η σχέση μεταξύ επιστήμης και κοινωνίας – μια αμφίσημη σχέση στην καλύτερη περίπτωση, γεγονός που καταδεικνύεται από την αντίσταση που έχουν αντιμετωπίσει οι προσπάθειες εμβολιασμού μέχρι στιγμής, ακόμη και ανάμεσα σε ορισμένους υγειονομικούς.

Όπως επισήμανε η φιλόσοφος της επιστήμης Isabelle Stengers σε πρόσφατη συνέντευξή της, αυτή η σχέση κατακλύστηκε πρόσφατα από πανικό. Η χρήση αυτής της λέξης είναι ενοχλητική, γιατί οι περισσότεροι είναι απρόθυμοι να παραδεχτούν ότι έχουν κυριευτεί από αυτό το συναίσθημα. Ωστόσο, αυτός είναι ο κατάλληλος όρος: «ο εγκλεισμός πρέπει να γίνει κατανοητός από την σκοπιά μιας πανικοβλημένης αντίδρασης. Και όταν πανικοβαλλόμαστε, ξεχνάμε πολλά πράγματα. Αντιδρούμε υπό την πίεση μιας έκτακτης ανάγκης, η οποία μας εμποδίζει να σκεφτόμαστε. Έχουμε καθοδηγηθεί από τον πανικό και αυτός έχει οξύνει όλες τις κοινωνικές ανισότητες και σχέσεις εξουσίας… Κατά βάθος, νομίζω ότι αυτό που είδαμε ήταν μια αδιαφορία για οτιδήποτε δεν εντάσσεται στη διαδικασία διαφύλαξης της δημόσιας τάξης».

H Stengers παρατηρεί επίσης ότι, υπό αυτές τις συνθήκες, η επιστήμη πρέπει να συζητηθεί στον πληθυντικό παρά στον ενικό αριθμό:

Σαν σήμερα: 16 Μάη 1966...

16 Μάη 1966: Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας εκδίδει την «Αγγελία της 16ης Μαΐου», με την οποία ξεκινά «επίσημα» η Πολιτιστική Επανάσταση, η πιο συνταρακτική σελίδα στην ιστορία της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας. Κι όμως, αν και ηττήθηκε η “Πολιτιστική Επανάσταση”, σήμερα σφραγίζει με τον δικό της τρόπο τις εξελίξεις στον πλανήτη.

Οι Αριστεροί στην Δύση θεωρούν ότι με την κατάρρευση της ΕΣΔΔ επισφραγίστηκε οριστικά το τέλος της Οκτωβριανής επανάστασης και κρίθηκε η τύχη του «υπαρκτού σοσιαλισμού». Στην πραγματικότητα όμως τα κρίσιμα ζητήματα για την σοσιαλιστική οικοδόμηση που «άνοιξαν» με την επιτυχία της Οκτωβριανής επανάστασης, κρίθηκαν από την ήττα της Πολιτιστικής Επανάστασης: Τότε τέθηκαν με τον πιο καθαρό τρόπο όλα τα ζητήματα αυτής της οικοδόμησης που αφορούν στις σχέσεις της πρωτοπορίας με τις μάζες και την «ταξική πάλη» στο εσωτερικό του κόμματος, στον κοινωνικό και τεχνικό καταμερισμό της εργασίας και άλλα παρόμοια. 

Αν η «πολιτιστική επανάσταση» είχε γίνει στην ΕΣΔΔ και είχε και εκεί ηττηθεί, παρ όλα αυτά, σήμερα η πορεία του «υπαρκτού κομμουνισμού» πιθανόν να ήταν παρόμοια με αυτή της Κίνας. Δεν είναι λοιπόν καθόλου τυχαίο το ότι οι Κινέζοι σήμερα θεωρούν τους εαυτούς τους άξιους συνεχιστές της Οκτωβριανής Επανάστασης…  

 Στην Ρωσία σήμερα, εκτός από ορισμένους κομμουνιστές, που εξακολουθούν να αναφέρονται στην «Σοσιαλιστική Επανάσταση του Οκτώβρη», πολλοί Ρώσοι πολίτες και τα περισσότερα μέσα ενημέρωσης, ονοματοδοτούν την επανάσταση που συντάραξε τον κόσμο τον 20ο αιώνα ως «πραξικόπημα του Οκτώβρη» ή «ρώσικη επανάσταση» και η δημοφιλία του «πατριώτη» Στάλιν είναι σαφώς μεγαλύτερη από αυτή του «επαναστάτη» Λένιν…

Η «επιστημονική φαντασία» του Κώστα Δουζίνα και ο Νίκος Πουλαντζάς

Ένα σύντομο σχόλιο για το άρθρο του Κώστα Δουζίνα:

Αριστερά και κράτος (με αφορμή την επίθεση στον Δημήτρη Τζανακόπουλο). Του Κώστα Δουζίνα


Ο Κώστας Δουζίνας προσπαθεί με βάση την άποψη του Νίκου Πουλαντζά για τον «δημοκρατικό δρόμο» στον σοσιαλισμό να εξηγήσει τις σημερινές επιλογές του ΣΥΡΙΖΑ απέναντι στο κράτος, αλλά και τις χθεσινές, όταν ήταν κυβέρνηση.

Όμως από την επιχειρηματολογία του απουσιάζει το πιο βασικό, το οποίο ουσιαστικά την ακυρώνει: Η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβερνητική εξουσία, αλλά και η θέση του σήμερα ως αξιωματική αντιπολίτευση δεν έχει καμία σχέση με αυτή την στρατηγική επιλογή.

Ο “δημοκρατικός δρόμος για τον σοσιαλισμό” προβλέπει ότι η λαϊκή εξουσία οικοδομείται από τα κάτω. Αυτό σημαίνει - όπως περιγράφεται στα πολιτικά ντοκουμέντα - ότι ξεκινάει από τις λαϊκές λεωφόρους της τοπικής αυτοδιοίκησης και του εργατικού κινήματος - από αυτούς τους «πυλώνες» της λαϊκής εξουσίας - για να κατακτήσει τις στενωπούς του βαθέως κράτους. Παράλληλα, στον κοινωνικό συσχετισμό αυτή η πορεία αποτυπώνεται πολιτικά στην οικοδόμηση ενός «μαζικού» κόμματος, που διατηρεί την αυτονομία του απέναντι από το κράτος.

Αυτά λέει η «θεωρία» που επικαλείται ο Κώστας Δουζίνας…

Πώς λοιπόν συνέβη ο ΣΥΡΙΖΑ να χάνει στις εύκολες μάχες της τοπικής αυτοδιοίκησης, να έχει περιορισμένη παρουσία στο κίνημα και πολύ μικρό αριθμό μελών, αλλά να κερδίζει στον πόλεμο της διακυβέρνησης; Η μόνη «αλήθεια» που υπάρχει στην πορεία του για την κυβερνητική εξουσία ως πολιτικό μόρφωμα που ανήκει στον χώρο της Αριστεράς, είναι ότι αυτή η στρατηγική επιλογή του «δημοκρατικού δρόμου» δεν είχε καμία επιβεβαίωση…

Η επιστήμη, η προπαγάνδα και η «ιερά εξέταση» την εποχή του COVID-19...

Η γενικευμένη απείθεια στα κυβερνητικά μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας δείχνει ότι στα «λαϊκά δικαστήρια» έχει καταδικαστεί η κυβερνητική πολιτική για το παρατεταμένο lockdown.

Η κυβέρνηση αναζητεί τρόπους εναγώνια τρόπους χαλάρωσης των μέτρων και προβάλλει ως «μαγική» λύση τον εμβολιασμό. Η κρίση εμπιστοσύνης όμως δημιουργεί αρνητικό κλίμα για την αποδοχή αυτής της νέας πολιτικής: Οι επιφυλάξεις που εκφράζονται δημόσια και ο σχετικά μικρός αριθμός όσων προσέρχονται για εμβολιασμό, είναι ενδεικτικές… Η Κυβέρνηση φοβάται πως αν αποτύχει ξανά, τότε το ζήτημα των ευθυνών μπορεί να μεταφερθεί από τα «λαϊκά δικαστήρια» στα «αστικά»…

Το άρθρο 4 αφορά στα προληπτικά μέτρα για την διαχείριση αυτού του «κινδύνου».

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει πως η κυβερνητική προπαγάνδα προβάλει αυτές τις ρυθμίσεις.

Το άρθρο 4 προβάλλεται στα ΜΜΕ ότι κατοχυρώνει την ασυλία επιτροπών «Λοιμωξιολόγων» και «Εμπειρογνωμόνων». Ενδεικτικοί οι τίτλοι των εφημερίδων και των ανακοινώσεων. Το ψεύδος σε αυτή την προβολή είναι ότι με αυτό τον τρόπο εξασφαλίζεται η ελευθερία της διατύπωσης επιστημονικής άποψης των ειδικών για τα θέματα της πανδημίας. Ένας καλοπροαίρετος πολίτης, που δεν έχει ενημέρωση για το τι ακριβώς είναι αυτές οι επιτροπές των «Λοιμωξιολόγων» και «Εμπειρογνωμόνων», θα συμφωνούσε ότι η επιστημονική αλήθεια δεν κρίνεται στα «δικαστήρια» και δεν θα πρέπει να επανέλθουμε στην εποχή της «ιεράς εξέτασης»…

Όμως δεν πρόκειται περί αυτού. 

Η απάντηση στην ΝΔ δεν είναι ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ του 3% ...

Ήθελε να μοιάσει στον Αντρέα. Κατάφερε να γίνει άξιος συνεχιστής της Μαρίας…

Του Γιώργου Καλαντζόπουλου

(Μερικές παρατηρήσεις για την ανυπακοή, τον φόβο και την TINA)

Είναι φανερό ότι διογκώνεται η δυσφορία των πολιτών για τους κυβερνητικούς χειρισμός σε ένα ευρύτατο σύνολο θεμάτων, με αιχμή την κρίση του κορονοϊού. Επιβεβαιώνεται από πρόσφατες δημοσκοπήσεις αλλά και από το μέγεθος και τον χαρακτήρα που έχουν προσλάβει τον τελευταίο καιρό οι αντιδράσεις και οι κινητοποιήσεις . Αυτή η νέα κατάσταση μπορεί να οδηγήσει σε ανακατατάξεις στο πολιτικό σκηνικό; Το «κίνημα» μπορεί να βάλει την σφραγίδα του σε αυτές τις εξελίξεις;

Η κυβέρνηση για πρώτη φορά αποδέχεται ότι έκανε σοβαρά λάθη στην αντιμετώπιση της πανδημίας: Η παραδοχή της παταγώδους αποτυχίας του παρατεταμένου lockdown καταγράφεται στις προσπάθειες της κυβέρνησης με τις οποίες αναζητά εναγώνια την χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων, την στιγμή μάλιστα που η πανδημία κορυφώνεται στην χώρα μας. Μπορεί να μην το κάνει με τον καλύτερο τρόπο, αλλά ο χαρακτήρας των προθέσεων της είναι ολοφάνερος.

Η μεγάλη χρονική διάρκεια του lockdown, έχει κουράσει τον κόσμο και είναι φυσικό να δυσανασχετεί. Η αναποτελεσματικότητα όμως του lockdown, με τον ιδιότυπο τρόπο που εφαρμόστηκε μετά το καλοκαίρι, μετατρέπει την απλή δυσφορία σε αγανάκτηση. Οι αντιδράσεις απέναντι στο lockdown έχουν πλέον προσλάβει χαρακτηριστικά «ανυπακοής»: Η αίσθησης της μάταιης στέρησης της ελεύθερης διακίνησης οδηγεί σε ποικιλόμορφες μορφές παραβατικότητας των μέτρων, όπου πολλές φορές ο «παραβάτης» δεν κρύβεται σαν τον κλέφτη μες την νύχτα, αλλά αντίθετα προβάλει δημόσια την στάση του ως «παράδειγμα», είτε την στιγμή που την διαπράττει, είτε στα κοινωνικά δίκτυα.

(Μια διαδήλωση χωρίς κωδικό...)

Όποιος είναι αναγκασμένος να υφίσταται καθημερινά τον συνωστισμό στα μέσα μαζικής μεταφοράς, είναι εύλογο να θεωρεί την υγειονομική επικινδυνότητα μιας διαδήλωσης και τον συνωστισμό στις πλατείες σαν μια τρίχα στο …νερό. Τα «κορονοπάρτι» δεν είναι παρά μια παρανυχίδα, πρόσφορη για γελοιογράφηση των αυθόρμητων αντιδράσεων από τα ΜΜΕ. Όμως, την εικόνα της μητέρας με το παιδί στα χέρια, που διαβαίνει την βανδαλισμένη περίφραξη μιας παιδικής χαράς για να οικειοποιηθεί την απαγορευμένη χρήση του χώρου, την είδαμε στον δρόμο. Δεν την βλέπουμε στα κανάλια…

Ιατρικοποιημένη καταστολή, ή ο φασισμός τοu μέλλοντός μας

Του Φώτη Τερζάκη

 Αναδημοσίευση από το τελευταίο τεύχος του Πανοπτικόν [1]

Το να μην αντιλαμβανόμαστε τη διασύνδεση επιστήμης και πολιτικής είναι επικίνδυνο· όταν η υπό συζήτησιν επιστήμη είναι η ιατρική, γίνεται πραγματικά ολέθριο. Δεν νομίζω πως χρειάζεται να επιχειρηματολογήσω πολύ επ’ αυτού, είναι πράγματα σχεδόν αυτονόητα για όποιον έχει μια στοιχειώδη ανθρωπολογική κατανόηση. Ποτέ η γνώση δεν στάθηκε καθαρά και αποκλειστικά «γνωστικό» εγχείρημα, μια ανιδιοτελής ενατένιση υποκινούμενη από απλή περιέργεια και θαυμασμό – αισθήματα ανθρωπίνως υπαρκτά, οπωσδήποτε, την έκφραση των οποίων υπηρετούσε κι εξακολουθεί να υπηρετεί με επάρκεια η τέχνη. Ανέκαθεν η «γνώση» ήταν συνδεδεμένη με πρακτικά ενδιαφέροντα και αποβλέψεις, μέρος των πολύπλοκων και συχνότερα τεταμένων σχέσεων του ανθρώπου με ένα περιβάλλον που βιωνόταν πρωτίστως ως μέσον ή εμπόδιο για την εκπλήρωση αναγκών και για την πραγμάτωση σκοπών. Σε όποιον βαθμό η σχέση τής ανθρωπότητας με τον φυσικό της περίγυρο βιωνόταν με τρόπο αγωνιώδη ως σχέση αναμέτρησης, η «γνώση» (προϊόν εκείνου που ονομάζουμε γενικά τεχνική, και όχι το αντίστροφο) υπηρετούσε την ανάπτυξη δύναμης απέναντι σε αυτό τον περίγυρο – πράγμα ρητά αναγνωρισμένο στον αφορισμό ενός εκ των θεμελιωτών τής νεώτερης επιστήμης και πατέρα τής πειραματικής έρευνας: το αξίωμα «scientia est potentia» του σερ Φράνσιζ Μπαίηκον, που διαβάζουμε ως ιστορική υπογραφή τού πνευματικού πολιτισμού τής Δύσης. «Ανάπτυξη δύναμης», όμως, είναι ακριβώς ένας από τους δυνατούς ορισμούς τής πολιτικής, όσο και λέξη potentia/power έχει ως δεύτερο νόημα την πολιτική εξουσία. Ολόκληρο το εγχείρημα της δυτικής, νεωτερικής επιστήμης (όπως άλλωστε, τηρουμένων των αναλογιών, κάθε συστήματος γνώσης-τεχνικής που ανέπτυξαν οι ανθρώπινοι πολιτισμοί, σε οιοδήποτε στάδιο ή γραμμή τής ανάπτυξής τους) είναι μια πολιτική έναντι της φύσης. Ως προς τα ειδικότερα —τα ιδιοπολιτισμικά, όπως λέμε— χαρακτηριστικά της, συνιστά μια πολιτική όχι συναίνεσης ή συνδιαλλαγής (όπως θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η πολιτική αρκετών άλλων πολιτισμών, η οποία έτσι αποδίδει ένα καθεστώς συνομιλητή, άρα και κάποιου είδους «υποκειμενικότητα» στη φύση) αλλά δικτατορικού κατεξουσιασμού και αδιάλλακτης κυριαρχίας. Προϊόν αυτής της πολιτικής είναι η αναπαράσταση της φύσης ως βωβού και παθητικού αντικειμένου, «πράγματος» όμοιου με τα τεχνήματα της ανθρώπινης επινοητικότητας.

Jacques Rancière: «Το διακύβευμα είναι να καταφέρουμε να διατηρήσουμε τη διαφωνία»

Αναδημοσίευση από το "Αυτολεξεί"

Ο Jacques Rancière μιλά με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του Les Mots et les Torts [Οι λέξεις και οι αδικίες]. Μπροστά στην πανδημία που με την εμφάνισή της ξαναμοίρασε την τράπουλα, ο φιλόσοφος επεμβαίνει και αναλύει τις πολιτικές στιγμές που ξεχώρισαν, τις δυνατότητες ανυπακοής κόντρα στις κυρίαρχες δυνάμεις και τις καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις του παρόντος που τον συγκίνησαν. Δημοσιεύτηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2021 στο: www.lesinrocks.com από τον Jean-Marc Lalanne  

Μετάφραση για το Αυτολεξεί: Ζαν ντ’ Αρκ.

Συναντάμε τον Ζακ Ρανσιέρ στο σπίτι του, στο Παρίσι, ενώ μας βασανίζει ένα ερώτημα. Κατά τη διάρκεια της ζωής του, αυτός ο στοχαστής της χειραφέτησης των εργαζομένων, που επηρεάστηκε βαθιά από την ιδέα της ισότητας, αποδόμησε τις μορφές της εξουσίας και την έπαρση των «επαϊόντων». Έχοντας αυτή τη φιλοσοφική σκευή, πώς αντιλαμβάνεται μια ιστορική αλληλουχία κατά την οποία, με την επίδραση ενός ιού, ο λόγος των ειδικών πνίγει όλους τους άλλους και οδηγεί τις επισφαλείς ζωές [1] στη σιωπή;

Πώς βιώνει αυτή τη ριζική καταπίεση της χειραφέτησης και της διαφωνίας –προϋπόθεση της δημοκρατικής και της πολιτικής πράξης– ο συγγραφέας σημαντικών βιβλίων όπως Ο αδαής δάσκαλος [Νήσος 2008], Το μίσος για τη δημοκρατία [Πεδίο 2009], Ο χειραφετημένος θεατής [Εκκρεμές 2015]; Στο Les Mots et les Torts, έναν διάλογο με τον νεαρό Ισπανό φιλόσοφο Χαβιέ Μπάσας που δημοσιεύτηκε πρόσφατα, ο παλιός μαθητής του Αλτουσέρ εξηγεί πώς αναζητούσε ανέκαθεν, μέσω της γραφής, να «εναντιωθεί σε έναν κόσμο ισότητας που δεν έχει σύνορα για τις ταυτοποιήσεις και τους διαχωρισμούς της σκέψης της ανισότητας».

Είναι τουλάχιστον ανησυχητικό ότι σήμερα ο κόσμος της ισότητας τραυλίζει και ότι, στον πόλεμο των λέξεων, μια χούφτα κληρικοί και πολιτικοί έχουν πάρει το προβάδισμα. Από τα οδοφράγματα της κοινωνικής αποστασιοποίησης, ο Ρανσιέρ ακτινογραφεί την εποχή, αναζητώντας τις δυνατότητες μιας καινούριας πολιτικής στιγμής.

Τι φοβάται σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ;

(Ένα σχόλιο για τα «φρούτα» και «φρουτάκια» του ΣΥΡΙΖΑ…)

Έκπληξη θα ήταν αν ο ΣΥΡΙΖΑ είχε διαφορετική πορεία από αυτή είχαν τα κόμματα που έφεραν ως κυβερνήσεις τα μνημόνια. Η ελπίδα όμως πεθαίνει τελευταία...

Η αναμενόμενη παρατεταμένη δημοσκοπική καθήλωση του ΣΥΡΙΖΑ, ακόμα και τώρα που πληθαίνουν τα σημάδια εξασθένησης της πολιτικής επιρροής της Ν.Δ, δημιουργεί καταστάσεις πανικού στο εσωτερικό του. Ο πανικός όμως δεν είναι καλός σύμβουλος, ούτε στην ζωή ούτε στην πολιτική. Συνήθως φέρνει τα αντίθετα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα…

Για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ, εκείνος που έχει την μικρότερη ευθύνη είναι ο Γιάννης με το ένα νι. Επίσης δεν είναι ο ένας και μοναδικός που ασκεί πολιτική κριτική στον ΣΥΡΙΖΑ. Κείμενα όπως αυτό,

Τα νι του Γιάννννη

εκείνο που καταγράφουν με ύφος και το ήθος τους είναι απλά και μόνον ο «φόβος» απέναντι στον Γιάνη Βαρουφάκη. Ενδεικτικοί οι σχολιασμοί στα ΜΜΕ, όπως για παράδειγμα εδώ:

Μια «κοτούλα» που κάνει τον «κόκορα» με τις πλάτες του Χρυσοχοϊδη…

Μια «κοτούλα» που κάνει τον «κόκορα» με τις πλάτες του Χρυσοχοϊδη…

Xθες αρνήθηκε ότι έχει εμβολιαστεί στο Γεννηματά στις 11 Ιανουαρίου…

 
Σήμερα παραδέχτηκε το γεγονός υποστηρίζοντας ότι δικαιούνταν να κάνει το εμβόλιο ως μέλος ΔΕΠ της Σχολής Επιστημών Υγείας. Ωστόσο δήλωσε παθολόγος και όχι την πραγματική ιδιότητα του κτηνιάτρου

περισσότερα εδώ:

Παραδέχεται ότι εμβολιάστηκε εκτός σειράς ο Πρύτανης του ΑΠΘ

Πριν 10 χρόνια: Το τέλος του φόβου...

Τότε, που ο κόσμος είχε βγει ξανά στους δρόμους

και ας μην ξεχνιώμαστε, φέτος είναι  κλείνουν 10 χρόνια από τις "πλατείες"

(κλικ στην παρακάτω εικόνα για περισσότερα..)