Η απάντηση στην ΝΔ δεν είναι ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ του 3% ...

Ήθελε να μοιάσει στον Αντρέα. Κατάφερε να γίνει άξιος συνεχιστής της Μαρίας…

Του Γιώργου Καλαντζόπουλου

(Μερικές παρατηρήσεις για την ανυπακοή, τον φόβο και την TINA)

Είναι φανερό ότι διογκώνεται η δυσφορία των πολιτών για τους κυβερνητικούς χειρισμός σε ένα ευρύτατο σύνολο θεμάτων, με αιχμή την κρίση του κορονοϊού. Επιβεβαιώνεται από πρόσφατες δημοσκοπήσεις αλλά και από το μέγεθος και τον χαρακτήρα που έχουν προσλάβει τον τελευταίο καιρό οι αντιδράσεις και οι κινητοποιήσεις . Αυτή η νέα κατάσταση μπορεί να οδηγήσει σε ανακατατάξεις στο πολιτικό σκηνικό; Το «κίνημα» μπορεί να βάλει την σφραγίδα του σε αυτές τις εξελίξεις;

Η κυβέρνηση για πρώτη φορά αποδέχεται ότι έκανε σοβαρά λάθη στην αντιμετώπιση της πανδημίας: Η παραδοχή της παταγώδους αποτυχίας του παρατεταμένου lockdown καταγράφεται στις προσπάθειες της κυβέρνησης με τις οποίες αναζητά εναγώνια την χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων, την στιγμή μάλιστα που η πανδημία κορυφώνεται στην χώρα μας. Μπορεί να μην το κάνει με τον καλύτερο τρόπο, αλλά ο χαρακτήρας των προθέσεων της είναι ολοφάνερος.

Η μεγάλη χρονική διάρκεια του lockdown, έχει κουράσει τον κόσμο και είναι φυσικό να δυσανασχετεί. Η αναποτελεσματικότητα όμως του lockdown, με τον ιδιότυπο τρόπο που εφαρμόστηκε μετά το καλοκαίρι, μετατρέπει την απλή δυσφορία σε αγανάκτηση. Οι αντιδράσεις απέναντι στο lockdown έχουν πλέον προσλάβει χαρακτηριστικά «ανυπακοής»: Η αίσθησης της μάταιης στέρησης της ελεύθερης διακίνησης οδηγεί σε ποικιλόμορφες μορφές παραβατικότητας των μέτρων, όπου πολλές φορές ο «παραβάτης» δεν κρύβεται σαν τον κλέφτη μες την νύχτα, αλλά αντίθετα προβάλει δημόσια την στάση του ως «παράδειγμα», είτε την στιγμή που την διαπράττει, είτε στα κοινωνικά δίκτυα.

(Μια διαδήλωση χωρίς κωδικό...)

Όποιος είναι αναγκασμένος να υφίσταται καθημερινά τον συνωστισμό στα μέσα μαζικής μεταφοράς, είναι εύλογο να θεωρεί την υγειονομική επικινδυνότητα μιας διαδήλωσης και τον συνωστισμό στις πλατείες σαν μια τρίχα στο …νερό. Τα «κορονοπάρτι» δεν είναι παρά μια παρανυχίδα, πρόσφορη για γελοιογράφηση των αυθόρμητων αντιδράσεων από τα ΜΜΕ. Όμως, την εικόνα της μητέρας με το παιδί στα χέρια, που διαβαίνει την βανδαλισμένη περίφραξη μιας παιδικής χαράς για να οικειοποιηθεί την απαγορευμένη χρήση του χώρου, την είδαμε στον δρόμο. Δεν την βλέπουμε στα κανάλια…

Η γενικευμένη κοινωνική ανυπακοή που έφερε το lockdown, είναι μια μορφή αυθόρμητης αντίδρασης που εκφράζει αντιπαλότητα προς τις πολιτικές διαχείρισης της πανδημίας και τις επιπτώσεις που επιφέρουν στα κοινωνικά και ατομικά δικαιώματα. Το ότι αυτή η «ανυπακοή» δεν ενοποιείται με βάση τα καλούπια κάποιου «σχεδίου» που εκπορεύεται από πολιτικά κέντρα, δεν σημαίνει ότι δεν παράγει σημαντικά πολιτικά αποτελέσματα: Επειδή ακριβώς είναι απρόβλεπτη η δυναμική της εντός των πλαισίων της παραγωγής και της άσκησης της κοινοβουλευτικής πολιτικής, τρομοκρατεί την εξουσία και δημιουργεί αμηχανία στους αστικούς πολιτικούς μηχανισμούς, είτε είναι κυβερνητικοί είτε βρίσκονται στην αντιπολίτευση.

Χαρακτηριστικός είναι ο παρακάτω πίνακας, που καταγράφει μια ομοιόμορφη διασπορά των αντιδράσεων στα κυβερνητικά μέτρα ανάμεσα στους ψηφοφόρους των μεγάλων κοινοβουλευτικών κομμάτων:

(από [εδώ])

Όλοι γνωρίζουν ότι απέναντι σε αυτή την δυσαρέσκεια που προσλαμβάνει χαρακτηριστικά ανυπακοής, η γενικευμένη καταστολή δεν είναι η απάντηση: Μοιάζει με την Λερναία Ύδρα, που όταν κόβεις το ένα κεφάλι ξεφυτρώνουν άλλα δύο… Παρ’ όλα αυτά η κυβέρνηση καταφεύγει όλο και περισσότερο σε μέτρα καταστολής που απευθύνονται σε όλο και μεγαλύτερες μερίδες του πληθυσμού.

Ο εξουσιαστής καταφεύγει τον «φόβο» όταν ο ίδιος φοβάται. Αν αναζητήσουμε τον συνεκτικό της ιστό που δένει το σύνολο της κυβερνητικής πολιτικής, εκείνο που θα εντοπίσουμε δεν είναι το «σχέδιο» αλλά ο «φόβος».

Ο Καλιγούλας χρησιμοποιούσε συχνά μια φράση που αποτύπωνε την μορφή της διακυβέρνησης του: «Oderint, dum metuant» (Ας με μισούν, αρκεί να με φοβούνται). Ο Καλιγούλας ήταν αυτοκράτορας και μπορούσε να κάνει πράξη από που έλεγε. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν μπορεί κάνει το ίδιο, γιατί είναι πρωθυπουργός και κάποια στιγμή θα ζητήσει την λαϊκή ψήφο...

Στον κοινοβουλευτισμό, συναίνεση και η καταστολή είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος: η διαχείριση του «φόβου» λειτουργεί ως το αναγκαίο συμπλήρωμα της συναίνεσης. Η πλέον συνηθισμένη πρακτική με την οποία οι εξουσιαστές χειραγωγούν του εξουσιαζόμενους αφορά στις τεχνικές διαχείρισης του φόβου. Η παραβίαση του «κανόνα» ενέχει πάντα το φόβο της «τιμωρίας». Όπως η παραβίαση των «δέκα εντολών» ενέχει τον φόβο της «κόλασης» στην μεταθάνατο ζωή, έτσι και η παραβίαση του «δίκαιου» ενέχει σε τούτο τον κόσμο τον φόβο της φυλάκισης ή και ακόμα και της θανατικής καταδίκης.

Όπως υπήρχε παλιά το συγχωροχάρτι που πλήρωνες και λάμβανες «άφεση αμαρτιών», έτσι και σήμερα μια σειρά παραβιάσεων του «κανόνα» διευθετείται με οικονομικό τίμημα, από την εξαγορά της φυλάκισης ως το πρόστιμο για παράνομη στάθμευση. Η εμπορευματοποίηση της τιμωρίας η οποία ανέκαθεν υπήρχε, δεν καταργεί τον φόβο, απλά τον «διαβαθμίζει» με μια ταξική χροιά : Ο φόβος αυτός επειδή σχετίζεται με το μέγεθος του χρηματικού αντίτιμου της εξαγοράς, είναι ανάλογος με την οικονομική κατάσταση του αποδέκτη.

Οι τεχνικές διαχείρισης του φόβου ως τιμωρία για την παραβίαση του κανόνα, είναι ενθυλακωμένες στην πάγια θεσμική λειτουργία του κράτους. Όμως στον χώρο της πολιτικής χρησιμοποιούνται (από την κυβέρνηση αλλά και την αντιπολίτευση) συνήθως κάποιες άλλες τεχνικής χειραγώγησης, όπου ο φόβος προκαλείται από τις μορφές που λαμβάνει η προβολή ενός πραγματικού ή πλασματικού κινδύνου ή απειλής. Οι τεχνικές αυτές επικεντρώνονται στον «εξορθολογισμό» του φόβου. Μέσω της εκλογικευμένης αποδοχής του επιδιώκεται η πολυπόθητη συναίνεση της κοινωνίας στις επιταγές της εξουσίας. Η επίκληση των «εθνικών κινδύνων» είναι ένα από τα αντιπροσωπευτικά παραδείγματα. Το είδαμε πρόσφατα, τις ημέρες που οι ΜΕΘ είχαν γεμίσει και ο αριθμός των νεκρών από την πανδημία σημείωνε νέα ρεκόρ, το «πρώτο θέμα» που πρόβαλαν τα κανάλια ήταν οι κίνδυνοι από την επιθετικότητα της Τουρκίας στο Αιγαίο…

Tον Σεπτέμβρη του 2019, όταν ο πρωθυπουργός ανάρτησε το παρακάτω σχόλιο στο twitter: «Καμία αυθαιρεσία δεν θα γίνεται ανεκτή στο όνομα τάχα της ελευθερίας. Γιατί ελευθερία σημαίνει οι πολίτες να κυκλοφορούν απρόσκοπτα στην πόλη τους και να χαίρονται τους δρόμους και τις πλατείες. Αυτό το δημοκρατικό δικαίωμα θα το υπερασπιστούμε με τη στήριξη όλων των Ελλήνων»

 

Τότε, η Κυβέρνηση του Κυριάκου πρόβαλε τον φόβο του  Ρουβίκωνα. Η απειλή για την απρόσκοπτη κυκλοφορία των πολιτών ήταν το αυθαίρετο του Ρουβίκωνα στην πλατεία Εξαρχείων! Σήμερα οι ελευθερίες που υπερασπιζόταν τότε,  κινδυνεύουν από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό και η κυβέρνησή του…

Ένα μήνα αργότερα αρχίζει να εντείνεται το καθεστώς καταστολής με επιχειρήσεις που προβάλλονται ως επιβολή της νομιμότητας με τον χαρακτήρα των “προληπτικών μέτρων”. Τον Οκτώβρη του 2019, ο κίνδυνος που προκαλούσε τον "φόβο" ήταν ο JOKER, μια χολιγουντιανή κινηματογραφική ταινία που ήρθε στη χώρα μας για να διαφθείρει τα χρηστά ήθη της νεολαίας…

Από τότε ακολούθησαν και άλλα ωραία παρόμια. Τον Νοέμβρη του 2019, ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης  επανέρχεται στο μακρινό 1994, τότε που ο Στέλιος Παπαθεμελής  άνοιξε μέτωπο στα μαγαζιά της νυχτερινής Αθήνας με τον νόμο που απαγόρευε να λειτουργούν μετά τις 2 τα ξημερώματα. Ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης προσπαθεί να τον ξεπεράσει: «Τέλος η μουσική στα μαγαζιά μετά τις 10 μ.μ. - Επιστρέφει το αυτόφωρο ».

Με υπουργό για την "προστασία του πολίτη" τον Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, είναι φανερό γιατί το lockdown δεν στόχευε μόνον στον περιορισμό της διάδοσης του κορωνοϊού αλλά έλαβε ένα αλλοπρόσαλο χαρακτήρα χειραγώγισης απέναντι σε ότι η κυβέρνηση θεωρούσε επικίνδυνο για την ιδία. Είναι πολλά τα παραδείγματα της ιδιαίτερης επιλεκτικότητας των μέτρων, που εξειδίκευαν αυτές τις πολιτικές στοχεύσεις και καταργούσαν τον καθολικό χαρακτήρα του lockdown. Η σύγκριση ανάμεσα στις πρακτικές επιβολής του lockdown στους "πιστούς" χριστιανούς και τους "άπιστους" διαδηλωτές, είναι αποκαλυπτική...

Η ένταση της καταστολής την εποχή της επιδημίας περιγράφεται γλαφυρά από τον Jacques Rancière:

"Η επιδημία δεν ήταν ο μόνος υπαίτιος. Λειτούργησε σαν καταλύτης στην εν σπέρματι αστυνομική οργάνωση του κόσμου. Το γεγονός ότι όλα συμβαίνουν εξ αποστάσεως, η τηλεργασία, η τηλεδιδασκαλία: όλα αυτά είναι ομοιογενή με την οπτική που έχουν για τον κόσμο οι κυρίαρχες δυνάμεις. Δεν πιστεύω ότι αυτό συνιστά έναν απόλυτο έλεγχο της ζωής μας από την πληροφορική. Είναι περισσότερο ένας κόσμος στον οποίο οι κοινωνικές σχέσεις δεν προϋποθέτουν το να μοιράζεσαι τον ίδιο χώρο.

Ωστόσο, η πολιτική απαιτεί να γνωρίζονται άνθρωποι που ζουν σε ξεχωριστούς τόπους και ορατότητες. Η κυρίαρχη ουτοπία δεν είναι τόσο ο έλεγχος, αλλά το γεγονός ότι ο καθένας κάθεται καλά στη θέση του: ο δάσκαλος, ο μαθητής, και ούτω καθεξής. Ταυτόχρονα, οι χώροι παρέμβασης, όπως ο δρόμος, ελέγχονται από την αστυνομία, πράγμα που αποτελεί καθαυτό μια οργάνωση του ορατού όσο και μια δύναμη καταστολής".

Το κλίμα όμως σήμερα έχει αλλάξει στην χώρα μας. Δεν ο JOKER που μπορεί να φοβίζει, την συντηρητική κατά τ' άλλα ελληνική κοινωνία, αλλά ο ίδιος ο Πρωθυπουργός. Η εναλλακτική λύση που προβάλλεται ως μαγική, στην οποία η κυβέρνηση στηρίζει όλες τις ελπίδες της, είναι ο εμβολιασμός. (Από το μαγικό lockdown στα μαγικά εμβόλια ). 

Η τύχη χαμογέλασε στην κυβέρνηση ένα χρόνο πριν, στην έναρξη της παδημίας. Δεν είναι όμως σίγουρο ότι και τώρα πάλι θα της χαμογελάσει. Οι νεκροί από τον κορονοϊό ξεπέρασαν του νεκρούς από το "αλβανικό μέτωπο"...

Αρχίζουν να εμφανίζονται σενάρια για εκλογές...

Καθημερινή: «Πώς ο Μητσοτάκης χτίζει στρατηγική διπλών εκλογών»

Φοβισμένη δεν είναι μόνον η κυβέρνηση αλλά και η αξιωματική αντιπολίτευση. Το γεγονός ότι κόμμα του Αλέξη Τσίπρα δεν μπορεί να καρπωθεί την δυσαρέσκεια απέναντι στην κυβέρνηση, δημιουργεί πανικό στα επιτελεία του. Αυτό το παραδέχονται και οι δικοί του δημοσκόποι:

Η πτώση της δημοτικότητας του Α. Τσίπρα, που ακολουθεί την πτώση του Κ. Μητσοτάκη είναι αναμενόμενη. Αυτό έχει συμβεί με όλα τα κόμματα και τους αρχηγούς που έχουν ψηφίσει μνημόνια. Το αντίθετο θα ήταν έκπληξη… Ο πίνακας αυτός στην πραγματικότητα καταγράφει το μέγεθος της κρίσης του δικομματισμού. Στο κοινοβουλευτικό σύστημα η απήχηση των κομμάτων και η διεισδυτικότητα στο εκλογικό σώμα είναι ευθέως ανάλογη με την δημοφιλία των αρχηγών τους. Κάπως έτσι αποτυπωνόταν και η κρίση του δικομματισμού πριν μια δεκαετία που διευρύνθηκε με την έλευση των μνημονίων. Τότε το πολιτικό σκηνικό άλλαξε με την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ και της χρυσής αυγής.

Το ενδιαφέρον σε αυτό τον πίνακα είναι άλλο: Από τα υπάρχοντα κοινοβουλευτικά κόμματα, το μόνο που δείχνει ότι έχει κάποια δυναμική εμβολισμού του πολιτικού σκηνικού, είναι το ΜΕΡΑ25. Ο πίνακας αυτός έχει μια ομοιότητα με την εποχή που έγινε ο Αλέξης Τσίπρας πρόεδρος του ΣΥΝασπισμού και ξεκίνησε το εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ.

Όμως η ιστορία δεν μπορεί να επαναληφθεί για τον Α. Τσίπρα. Ο κύκλος του κόμματός του  έχει αρχίσει να κλείνει και απομένει η επιβεβαίωση του μέσω της εκλογικής διαδικασίας. Αυτή η πορεία δεν μπορεί να ανατραπεί, αντίθετα επιταχύνεται με τις πρωτοβουλίες της ηγεσίας του. 

Αν αναζητήσουμε τους ισχυρούς δεσμούς της ταυτότητας του σημερινού ΣΥΡΙΖΑ με το πολιτικό του παρελθόν, θα τους εντοπίσουμε στον ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ του 3%. Το κεντρικό πολιτικό στίγμα του ΣΥΡΙΖΑ, όπως εκπέμπεται σήμερα είναι ακριβώς το ίδιο αυτό που διαμορφώθηκε στον ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ την εποχή της προεδρίας της Μαρίας Δαμανάκη. Τότε που διευρύνθηκε την ρήξη του με την παραδοσιακή αριστερά και στράφηκε προς το κέντρο, αναζητώντας το πολυπόθητο μέτωπο των προοδευτικών δυνάμεων…

Την εποχή της Μ. Δαμανάκη το «μέτωπο των προοδευτικών δυνάμεων» σήμαινε πρακτικά σύμπλευση με το ΠΑΣΟΚ. Τότε αυτό το «σχέδιο» οδήγησε τον ΣΥΝασπισμό να γίνει εξωκοινοβουλευτικό κόμμα και την και την Μ. Δαμανάκη (και όχι μόνο αυτή) στο ΠΑΣΟΚ. Την εποχή του Α. Τσίπρα το ΠΑΣΟΚ δεν υπάρχει, γιαυτό θα πρέπει να κατασκευαστεί με ότι παλιό υπάρχει και μπορεί να το θυμίζει…



Ο ΣΥΝασπισμός ξεκίνησε το 1989, με ποσοστό 13,13%. Μετά την αποχώρηση του ΚΚΕ, ο ΣΥΝασπισμός με ένα «σχέδιο» ίδιο με του σημερινού ΣΥΡΙΖΑ της «προοδευτικής συμμαχίας» , κατέληξε μετά από τέσσερα χρόνια με ποσοστό 2,94% , εκτός βουλής. Έκτοτε, πάνω από μια δεκαετία, αγωνιούσε στις εκλογικές αναμετρήσεις αν περάσει το όριο του 3%, μέχρι την εμφάνιση του ΣΥΡΙΖΑ. Τότε, το 2007 αρχίζει την ανοδική πορεία του ΣΥΡΙΖΑ με πρόεδρο τον Αλέκο Αλαβάνο και ποσοστό 5,04%. Ο Α. Τσίπρας έχει γίνει πρόεδρος του ΣΥΝασπισμού τον Φλεβάρης του 2008. (περισσότερα στοιχεία εδώ: Ο μύθος και η …πραγματικότητα για τον ΣΥΡΙΖΑ του 3% )

Το πολιτικό στίγμα εκείνου του ΣΥΡΙΖΑ ήταν σαφώς διακριτό από αυτό του ΣΥΝασπισμού του 3%. Οι διαφορές που προσδιόριζαν αυτή την διακριτότητα και κατέγραφαν τα «νέα» στοιχεία την πολιτική στο εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ, ήταν αυτές που διαμόρφωναν την δυναμική του και δημιουργήσαν νέα κοινωνικά ερείσματα. Όταν αυτή δυναμική αυτή εμφάνισε το εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ και καταγράφηκε και στο εκλογικό αποτέλεσμα του 2007, έγινε πλέον δελεαστική για τους μηχανισμούς του ΣΥΝασπισμού του 3%. Όμως δεν άλλαξαν «σχέδιο» και ενστερνίστηκαν το νέο εγχείρημα εκείνου ΣΥΡΙΖΑ - όπως επαληθεύτηκε εκ των υστέρων - αλλά απλώς «προβιά»: Οι μηχανισμοί του ΣΥΝασπισμού διαπίστωσαν ότι αν φορούσαν την «προβιά» αυτού του ΣΥΡΙΖΑ του 5% που είχε διαμορφωθεί την εποχή του Α. Αλαβάνου, είχαν μια ευκαιρία να ανέλθουν στην κυβερνητική εξουσία. Μόνον ομάδα του Φ. Κουβέλη είναι κάποιες αντιρρήσεις, γιατί θα αυτοακυρωνόταν απ’ αυτή την διαδικασία.

Η συνέχεια είναι γνωστή: Καταλύουν ακόμα και η οργανωτική αυτονομία του ΣΥΡΙΖΑ, με την αποπομπή του Α. Αλαβάνου από την προεδρία του με την εγκατάσταση του Α. Τσίπρα ως διπλοθεσίτη προέδρου και στον ΣΥΝ και στον ΣΥΡΙΖΑ. Το επόμενο βήμα είναι η εξαγορά των συνιστωσών του από την νέα ηγετική ομάδα του Α. Τσίπρα. Η πορεία είναι γνωστή…

Σήμερα το κόμμα του Α. Τσίπρα, που έχει εγκαταλείψει κάθε δεσμό με εκείνο το ελπιδοφόρο ξεκίνημα του ΣΥΡΙΖΑ που τον έφερε στην κυβερνητική εξουσία τους μηχανισμούς του ΣΥΝασπισμού του 3%, επιστρέφουν στα παλιά. Το «παλιό» στην πολιτική δεν είναι το ίδιο καλό, όπως το …κόκκινο κρασί!

Και η ιστορία επαναλαμβάνεται από την αρχή, με επιστροφή την εποχή της «ιδρυτικής πράξης» του ΣΥΝασπισμού του 3%. Σαν φάρσα αυτή την φορά, γιατί στον ορίζονται δεν υπάρχει καμία άλλη «προβιά» που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να εκπληρώσει τα κοινοβουλευτικά όνειρα του Α. Τσίπρα και της προοδευτικής συμμαχίας του. 

Εξάλλου, όσο και να φωνάζει για τον «λύκο» που έρχεται, έχει βεβαρημένο παρελθόν, όπως ο ψεύτης βοσκός και κανείς δεν πρόκειται να τον πιστέψει…

Ο Αίσωπος, εκτός από τον μύθο του «ψεύτη βοσκού» έχει γράψει κ’ άλλους μύθους που λειτουργούν «διδακτικά» εντός της κυρίαρχης ιδεολογίας. Γιαυτό διδάσκονται και στα σχολεία.

Η ΤΙΝΑ (There is no alternative) ήταν ένα σύνθημα που χρησιμοποιούσε συχνά η Margaret Thatcher και το ακούγαμε συχνά την περίοδο του δημοψηφίσματος του ΟΧΙ.

Στην πραγματικότητα, η ΤΙΝΑ στο χώρο της πολιτικής είναι μια πρακτική ορθολογιστικής διαχείρισης του φόβου, ώστε οι επιδιώξεις της εξουσίας να αποκτήσουν συναίνεση: Η συναίνεση λειτουργεί πάντα με την επίκληση ενός «εξορθολογισμένου» λόγου αναγκαιότητας…

Ένας «μύθος» του Αισώπου περιγράφει στο πως αυτή τεχνική της εξουσίας διαμορφώνει την συναίνεση για την κοινωνική ανισότητα. Από αυτό τον μύθο κατάγεται και η γνωστή έκφραση «η μερίδα του λέοντος».

Θα σας διηγηθώ μια αληθινή ιστορία σχετική με αυτό το παραμύθι….

Σε ένα δημοτικό σχολείο, η δασκάλα διηγείται το μύθο του Αισώπου «Το λιοντάρι, ο γάιδαρος και η αλεπού»:

«Το λιοντάρι, ο γάιδαρος και η αλεπού έφτιαξαν κοινή ομάδα, συνεταιρίστηκαν και βγήκαν μαζί στο κυνήγι. Έπιασαν πλούσια λεία, την οποία κάποιος έπρεπε να μοιράσει. Το λιοντάρι πρότεινε στον γάιδαρο την μοιρασιά.

Λέει ο γάιδαρος: “Τρείς είμαστε, ορίστε, τρία ίσα μέρη κάνω τη λεία, ο καθένας παίρνει τη μερίδα του”.

“Τί μοιρασιά είναι αυτή;” φώναξε το λιοντάρι θυμωμένο, και όρμηξε και κατασπάραξε τον γάιδαρο.

Λέει τότε στην αλεπού: “Αυτός δεν ήξερε να μοιράζει. Εσύ πιστεύω πως θα μοιράσεις πιο σωστά”. Παίρνει η αλεπού, σχεδόν όλα τα κρέατα, τα έκανε μια μερίδα και τα προσφέρει στο λιοντάρι. Ενώ για τον εαυτό της κράτησε ελάχιστα.

“Μπράβο”, είπε το λιοντάρι, “εσύ μοίρασες με μεγάλη σοφία. Μα ποιός σε δίδαξε να μοιράζεις τόσο δίκαια;”.

“Του γαϊδάρου το πάθημα με δίδαξε”, αποκρίθηκε η αλεπού».

Όταν τελείωσε την διήγηση, ρωτάει έναν μικρό μαθητή:

- Τι μας διδάσκει αυτός ο μύθος;

Η απάντηση που ανέμενε είναι το γνωστό απόφθεγμα: «πρέπει να διδασκόμαστε από τα λάθη των άλλων».

Ο μικρός μαθητής όμως απάντησε διαφορετικά:

- Όλοι οι άνθρωποι θα πρέπει να είναι ίσοι…