Το άρθρο αυτό του Γάλλου φιλοσόφου Ζακ Ρανσιέρ (Jacques Rancière), εμπνευσμένο από το νέο γύρο αντιπαραθέσεων, αλλά και βίας, που προκάλεσαν στη Γαλλία τα περιώνυμα “Σκίτσα του Μωάμεθ”, δημοσιεύθηκε στις 20 Νοεμβρίου στο μπλογκ του Médiapart και αναδημοσιεύθηκε την επομένη στο αριστερό ηλεκτρονικό περιοδικό Contretemps.
Μετάφραση: Διονύσιος Καλιντέρης
Η ειδεχθής δολοφονική επίθεση κατά του καθηγητή Σαμυέλ Πατύ από έναν φανατισμένο εγκληματία ξεσήκωσε, λόγω του φρικώδους χαρακτήρα της, κύμα αγανάκτησης. Προκάλεσε επίσης σειρά σχολίων και τοποθετήσεων που μαρτυρούν μία λυπηρή σύγχυση, ιδίως σε ότι αφορά την ελευθερία της έκφρασης και τις εκδηλώσεις της.
Και αυτό, διότι, ήδη εδώ και μερικές δεκαετίες, έχει αναπτυχθεί ένα σώμα λόγων υποτίθεται ρεπουμπλικανικής (républicain) πνοής, το οποίο έχει συστηματικά μετασχηματίσει νομικές έννοιες οι οποίες ορίζουν τις σχέσεις μεταξύ κράτους και πολιτών σε ηθικές αρετές τις οποίες αυτοί οι πολίτες οφείλουν να διαθέτουν και άρα σε κριτήρια που επιτρέπουν τον στιγματισμό όσων δεν τις διαθέτουν.
Η όλη επιχείρηση ξεκίνησε από τον ορισμό της κοσμικότητας (laïcité). Η κοσμικότητα όπως εγγράφεται στις αρχές του Συντάγματός μας σημαίνει ότι το Κράτος δεν διδάσκει καμία θρησκεία και δεν επιτρέπει σε καμία θρησκεία να παρεμβαίνει στην οργάνωση της δημόσιας εκπαίδευσης. Αυτή η έννοια δεν εγγράφεται σε κάποια αδιευκρίνιστη ουσία της δημοκρατίας. Η Τρίτη Γαλλική Δημοκρατία την επέβαλε για να θέσει τέρμα στον έλεγχο της δημόσιας εκπαίδευσης από την Καθολική Εκκλησία όπως αυτός είχε θεσπιστεί από ένα νόμο της… Δεύτερης Γαλλικής Δημοκρατίας. Την επέβαλε παράλληλα με την σύσταση στους διδάσκοντες να μην πράττουν τίποτα το οποίο να τραυματίζει την πίστη των μαθητών τους.