Alain Badiou: Althusser, το υποκειμενικό στοιχείο χωρίς υποκείμενο

Από το βιβλίο: "Alain Badiou - Από το είναι στο συμβάν"
 

Εάν παραμερίσουμε τους αναρίθμητους και αναίσχυντους περίεργους, για τους οποίους ο Althusser στο εξής δεν αποτελεί παρά μια παθολογική περίπτωση που ο θάνατος του παρέδωσε στους περισπούδαστους ερασιτέχνες του ασυνειδήτου, δυο ιδέες μου φαίνεται πως κυριαρχούν στις έρευνες που διεξάγονται διεθνώς, με έναν ζήλο αδιάψευστο —κι αυτό είναι καλό σημάδι— επάνω στο θεωρητικό του έργο.

— Η πρώτη αφορά τον προσδιορισμό της σχέσης του Althusser απέναντι στο μαρξισμό.

— Η δεύτερη αφορά την αναζήτηση στο έργο του Althusser μιας θεωρίας για το υποκείμενο.

Ως προς το πρώτο ζήτημα, θεωρώ, για να το πω χωρίς περιστροφές, ότι ο μαρξισμός δεν υπάρχει. 'Όπως έχω ήδη υπενθυμίσει, ο Sylvain Lazarus απέδειξε πως ανάμεσα στον Μαρξ και τον Λένιν δεν υπάρχει συνέχεια και ανάπτυξη, αλλά μόνο τομή και θεμελίωση. Τομή υπάρχει ομοίως ανάμεσα στον Στάλιν και τον Λένιν, κι ακόμη ανάμεσα στον Μάο και τον Στάλιν. Ο Althusser αποτελεί μια διαφορετική επιπλέον απόπειρα. Κι αυτό που περιπλέκει την εικόνα, είναι ότι κάθε μια από αυτές τις ρήξεις είναι διαφορετικής φύσεως. Όλα αυτά κάνουν τον «μαρξισμό» ταυτόσημο με το (κενό) όνομα ενός απόλυτα μη συνεπούς συνόλου, από τη στιγμή που τον συσχετίζουμε, όπως οφείλουμε, με την ιστορία τον πολιτικών ενικοτήτων.

Θα σημειώσουμε άλλωστε ότι το πρόταγμα μιας «μαρξιστικής φιλοσοφίας», που αναγγέλθηκε κάποτε από τον Althusser, εγκαταλείφθηκε στη συνέχεια από τον ίδιο. Ο Althusser εξηγεί θαυμάσια στο Ο Λένιν και η φιλοσοφία, πως ο Μαρξ και ο Λένιν δεν θεμελιώνουν μια καινούργια φιλοσοφία, αλλά —κάτι που είναι ολότελα διαφορετικό και που παραπέμπει στην πολιτική— μια νέα φιλοσοφική πρακτική.

Ετούτο σημαίνει ότι είναι αδύνατον να εισχωρήσει κανείς στο έργο του Althusser, θεωρώντας το ως μια ακόμη «περίπτωση» του μαρξισμού, ή ως την ανολοκλήρωτη μαρτυρία μιας μαρξιστικής φιλοσοφίας. Για να κατανοήσει κανείς το έργο του Althusser, θα πρέπει να λάβει υπ' όψιν του τη μοναδικότητα του εγχειρήματος του και τους εντελώς ιδιαίτερους, δικούς του στόχους.

Το προκαταρκτικό επομένως ερώτημα είναι: πώς, από ποιο πεδίο της σκέψης, θα μπορούσαμε να συλλάβουμε τη μοναδικότητα Althusser; Πώς να κατορθώσουμε κάτι τέτοιο, χωρίς a priori και μάλιστα χωρίς το a priori του μαρξισμού;

Ως προς το δεύτερο σημείο θεωρώ ότι δεν υπάρχει στον Althusser και δεν μπορεί να υπάρχει, θεωρία του υποκειμένου.

Το ΠΑΝΚ και το …ΣΚΑΚΙ

Σε φωτογραφία που ανέβηκε στο twitter καταγράφεται η σύλληψη του Κασπάροφ, ηγέτη της φιλελεύθερης αντιπολίτευσης και γνωστού σκακιστή και συγγραφέα, όπου φαίνονται αστυνομικοί να τον σπρώχνουν βίαια μέσα σε ένα αστυνομικό βαν. Η σύλληψη του Κασπάροφ έγινε έξω από δικαστήριο στη Μόσχα το οποίο επέβαλε ποινή κάθειρξης δύο χρόνων σε τρεις κατηγορούμενες γυναίκες, μέλη του ρωσικού πανκ συγκροτήματος Pussy Riot.

Ο εισαγγελέας ζήτησε να επιβληθεί ποινή τριών ετών φυλάκισης στις Ναντιέζντα Τολοκονίκοβα, 22 ετών, Μαρία Αλεξίνα, 24 ετών, και Γεκατερίνα Σαμούτσεβιτς, 29 ετών, για «χουλιγκανισμό» και «υποκίνηση σε θρησκευτικό μίσος» επειδή τον Φεβρουάριο τραγούδησαν μια «πανκ προσευχή» κατά του ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν στον καθεδρικό ναό του Ιησού Σωτήρα στη Μόσχα. Η πρόεδρος του δικαστηρίου υπογράμμισε στην αγόρευσή της ότι οι κατηγορούμενες δεν έδειξαν καμία «μεταμέλεια», διατάραξαν «τη δημόσια τάξη» και «προσέβαλαν το αίσθημα των πιστών».

Τα πολιτικά "σχέδια" της πατριωτικής αριστεράς είναι εκ των προτέρων ηττημένα από τα "οράματα" της πατριωτικής δεξιάς...

Ο Δ. Καζάκης με ένα πρόσφατο άρθρο του με τον τίτλο "Το μεταναστευτικό και η σπέκουλα σε βάρος του λαού" διεκδικεί την πρωτοπορία την πατριωτικής αριστεράς και ταυτόχρονα καταδεικνύει την αποτυχία των πολιτικών σχεδίων της. Ο οικονομίστικος και και ταυτόχρονα συνωμοτικός τρόπος ερμηνείας των των πραγμάτων αν και παραπέμπει σε κουκουέδικο τρόπο σκέψης, προχωράει αρκετά βήματα παραπέρα και ακολουθεί ατραπούς που οδηγούν στον συντηρητισμό και στρώνουν το χαλί για την άνοδο της Ακροδεξιάς.

 Ακόμα και το ΚΚΕ έχει αντιληφθεί αυτούς τους κινδύνους από ανάλογες θέσεις με αυτές που εκφράζει ο Δ. Καζάκης και κρατάει τις αποστάσεις του.  Η Λ. Κανέλλη φαντάζει μπροστά του αγία του "διεθνισμού"...

Το που οδηγούν πολιτικές θέσεις του κ. Καζάκη, δεν χρειάζεται κανείς να μελετήσει εμβριθώς τα κείμενα και τις ομιλίες του για να το αντιληφθεί. Ο τρόπος συγκρότησης του ΕΠΑΜ και ποιοί σαγηνεύτηκαν από τις "νέες ιδέες" που πρέσβευε είναι αποκαλυπτικός. (Για όποιον έχει αμφιβολίες ας ρίξει μια  ματιά εδώ να δει τις πραγματικές σχέσεις με τον φασισμό και τους μηχανισμούς του:
ΔΙΑΚΗΡΥΞΙΣ του στρατηγού Γεωργίου Αϋφαντή, υποψηφίου στις εκλογές με το ΟΧΙ και εδώ για να δει ποιοί είναι οι "φίλοι" του  Γεωργίου Αϋφαντή: Αποκλειστικό: Συνέντευξη του ανεξάρτητου Πατριώτη Γεωργίου Μεταξά στον "Μαύρο Κρίνο")

Η ασυλία που μέχρι σήμερα είχε από τον χώρο της πατριωτικής αριστεράς αρχίζει σιγά - σιγά να αίρεται. Ακόμα και αυτοί που θεωρούν σωστές τις αναλύσεις του, αρχίζουν να αντιλαμβάνονται που πολιτικά οδηγούν. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το κείμενο του Κώστα Παλούκη που δημοσιεύεται ως εισαγωγή στο άρθρο του Δ. Καζάκη στο "raskolnikov.gr", το οποίο παραθέτουμε παρακάτω:

Με αφορμή ένα φωτομοντάζ

Ο τελευταίος Economist κυκλοφορεί με εξώφυλλο ένα φωτομοντάζ στο οποίο η Γερμανίδα καγκελάριος προβληματισμένη, παρέα με ένα ποτήρι ουίσκι, μελετά ένα χαρτοφύλακα στον οποίο αναγράφονται: «Απολύτως Εμπιστευτικό: "Πώς να διαλύσεις το ευρώ"».

Οι επιδιώξεις της κ. Μέρκελ για το μέλλον του ευρώ ταυτίζονται «αντικειμενικά» με τις στρατηγικές επιλογές μιας μερίδας της δικής μας αριστεράς που θεωρεί ότι η έξοδος από την ευρωζώνη και την ΕΕ είναι η πεμπτουσία της αντικαπιταλιστικής πάλης;

Στην πολιτική οι θέσεις και οι διακηρύξεις δεν κρίνονται με τα κριτήρια της επιστημονικής ορθότητας, αφού η πολιτική δεν είναι επιστήμη. Το πολιτικά «ορθό» ή πολιτικά «λάθος» κρίνεται κυρίως εκ του αποτελέσματος που επιφέρει. Η επίκληση της επιστήμης στην στήριξη πολιτικών επιλογών έχει κυρίως χειραγωγητικό ρόλο. Το «κύρος» της επιστήμης χρησιμοποιείται στην διαμόρφωση της συναίνεσης μέσω της «ορθολογικοποίησης» των πολιτικών επιλογών. Αυτή η διάσταση της αστικής πολιτικής είναι κυρίαρχη σε ένα σημαντικό κομμάτι της Αριστεράς. Την βιώνουμε καθημερινά με την ανάθεση στους «ειδικούς της οικονομικής επιστήμης» της θεμελίωσης και της τεκμηρίωσης των πολιτικών τους ως προς τις επιλογές απέναντι στο ευρώ. Όμως ο αστισμός έχει καλύτερη σχέση με τις «τεχνοεπιστήμες» από την αριστερά που επιχειρεί να αντιπαρατεθεί απέναντί του με τα ίδια μέσα.

Οι "βεβαιότητες" της Αριστεράς είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τον ΣΥΡΙΖΑ

Την ιστορία την γράφουν οι νικητές. Ο Λένιν όταν έμπαινε στο τρένο για να πάει στην Ρωσία έριχνε τα ζάρια. Αν αποτύγχανε η οκτωβριανή επανάσταση σήμερα ίσως θα ήταν γνωστός ως ένας χαμηλόβαθμος πράκτορας των Γερμανών...

Δεν πιστεύουμε ότι ο Α. Τσίπρας έριξε καμιά ζαριά όταν συναντήθηκε με τον Σιμόν Πέρες που πρόσφατα επισκέφτηκε την χώρα μας. Βεβαίως, η Η ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΠΕΡΕΣ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΚΑΘΟΛΟΥ ΕΘΙΜΟΤΥΠΙΚΗ!, όπως αναφέρεται στον τίτλο του κειμένου που έδωσε στην δημοσιότητα στις 13/8/12 ο Τάσος Κουράκης. Όμως δεν συμμεριζόμαστε την αγωνία του για τα σημαίνοντα και τα σημαινόμενα αυτής της συνάντησης.

Αν στην θέση του Σιμόν Πέρες σε μια «εθιμοτυπική συνάντηση» ήταν ο Τσάβες ως «συνομιλητής» του Α. Τσίπρα σε «μυστικές διαπραγματεύσεις» οι οποίες αφορούσαν στην τροφοδοσία της χώρας με πετρέλαιο μπροστά στο ενδεχόμενο να επιδεινωθεί η οικονομική κρίση και η χώρα να χρεοκοπήσει, φανταζόμαστε ότι ο Τάσος Κουράκης δεν θα είχε την ίδια αγωνία για το είδος της «υπεύθυνης» διπλωματίας που αύριο θα είναι η επίσημη εξωτερική μας πολιτική.

Ο νέος ΣΥΡΙΖΑ θα είναι άλλο ένα "εθνικό κόμμα";

Κοιτάμε κάθε Ελληνίδα και κάθε Έλληνα στα μάτια. Με καθαρό βλέμμα. Τώρα είναι η ώρα να συμπορευτούμε, όλες και όλοι μαζί. Στο συναρπαστικό και μοναδικό ταξίδι του λαού προς την εξουσία. Ελάτε μαζί μας. Με την Αριστερά του 21ου αιώνα. Να ανοίξουμε όλες και όλοι μαζί το βήμα μας.

Αλέξης Τσίπρας.

Θα μπορούσε να ισχυριστεί ο Αλέξης Τσίπρας ότι ο ΣΥΡΙΖΑ με το ίδιο καθαρό βλέμμα κοιτάζει στα μάτια τους μετανάστες οι οποίοι συγκροτούν ένα σημαντικό ποσοστό της εργατικής δύναμης της χώρας μας αλλά και τους έλληνες πολίτες οι οποίοι εθνοτικά δεν προσδιορίζονται ως έλληνες, όπως για παράδειγμα οι Τσιγγάνοι, οι Τούρκοι της Θράκης και κάποιοι Σλαβομακεδόνες;

Ο Νέος ΣΥΡΙΖΑ ως πολιτική οργάνωση δεν θα πρέπει όχι μόνο να αγκαλιάζει αυτές τις κοινωνικές ομάδες αλλά και να τις εκφράζει πολιτικά; Οι μετανάστες δεν θα πρέπει να έχουν μια καλύτερη θέση στις ανοικτές συνελεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ από το να έχουν την ευχέρεια να πουλάνε παγώμενα νερά στους συγκεντρωμένους έλληνες; Αυτά τα ζητήματα δεν είναι θέματα "εξωτερικής πολιτικής", όπως τα αντιμετωπίζουν οι αστικές πολιτικές δυνάμεις αλλά και μια μερίδα των πολιτικών σχηματισμών της Αριστεράς.

Ο Νέος ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να καταγράψει μια σημαντική τομή στο οργανωτικό του σε σχέση με τον ΣΥΝασπισμό αν πράγματι θέλει να έχει μια διαφορετική πολιτική συγκρότηση η οποία αγκαλιάζει το σύνολο της κοινωνίας και η οποία δεν συγκροτείται με ιδεολογικό πρότυπο άλλη μια κακέκτυπη κλωνοποίηση του κράτους-έθνους. Είναι άραγε τυχαίο ότι ο ΣΥΝασπισμός που είναι σαφώς η μεγαλύτερη συνιστώσα του ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει οργανωμένα μέλη του μετανάστες; Αν υπάρχουν ποσοστώσεις στα όργανα, γιατί αυτές οι ποσοστώσεις θα πρέπει να περιορίζονται μόνον για τις γυναίκες και όχι για άλλες κοινωνικές κατηγορίες όπως οι μετανάστες ή οι τσιγγάνοι;

Συνέντευξη με τον Ντέιβιντ Χάρβεϊ: Λύνοντας το αίνιγμα του κεφαλαίου Λύνοντας το αίνιγμα του κεφαλαίου

Αναδημοσίευση από το rednotebook

Ο Ντέιβιντ Χάρβεϊ βρέθηκε τον περασμένο μήνα στην Αθήνα, προσκεκλημένος του Τμήματος Γεωγραφίας του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου. Στις 26 Ιουνίου μίλησε στην εκδήλωση που οργάνωσαν το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς, το Red Notebook και τα Ενθέματα της Κυριακάτικης Αυγής, με τίτλο «Οι πολιτικές επιπτώσεις της καπιταλιστικής κρίσης: Ο νεοφιλελευθερισμός ενάντια στη δημοκρατία». Η επιτυχία της εκδήλωσης επιβεβαίωσε ότι το ενδιαφέρον για το έργο του Ντέιβιντ Χάρβεϊ κάθε άλλο παρά περιορίζεται σε ένα “εξειδικευμένο” κοινό. Με τη σκέψη αυτή, λοιπόν, και με τη βοήθεια του Ντέιβιντ Χάρβεϊ, επιχειρήσαμε μια περιήγηση στα βασικά σημεία αυτού του πλούσιου έργου.

1. Αναφέρεστε συχνά στην άποψη του Ανρί Λεφέμπρ, σύμφωνα με την οποία ο καπιταλισμός επιβίωσε παράγοντας χώρο. Πώς θα περιγράφατε αυτή τη διαδικασία παραγωγής χώρου στην περίπτωση των μεσογειακών οικονομιών, όπως η Ελλάδα ή η Ισπανία;

Πιστεύω πως δεν υπάρχει κάτι ριζικά διαφορετικό σε σχέση με την παραγωγή χώρου σε άλλες καπιταλιστικές οικονομίες. Προφανώς, οποιαδήποτε διαδικασία συσσώρευσης κεφαλαίου προσαρμόζεται σε ένα ευρύ φάσμα πολιτιστικών παραδόσεων και καταναλωτικών συνηθειών. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ενώ από τη μία πλευρά ομογενοποιεί, από την άλλη τονίζει τις διαφορές. Έτσι, η διαδικασία παραγωγής χώρου μιας τυπικής μεσογειακής πόλης είναι συχνά καθοδηγούμενη από πολιτιστικές μορφές, οι οποίες ωστόσο διευκολύνουν την συσσώρευση κεφαλαίου.

Ελληνας, "ανθρωπόμορφο τέρας" βίασε...

Αναδημοσίευση από το athens.indymedia

Η σημερινή σύλληψη ενός "τέρατος" (χρησιμοποιώντας καθεστωτικό δημοσιογραφικό λόγο), μετανάστη από ασιατική χώρα, που κατηγορείτε ότι βίασε ανήλικη 15 ετών στην Πάρο, έχει προκαλέσει τη μήνη των ελλήνων ρατσιστών και φασιστών, σε όλη τη χώρα, σε σημείο να καλούνται διαδικτυακά προγκρόμ επιθέσεων σε μετανάστες από την χώρα που κατάγεται ο δράστης. Ολοι οι ασιάτες έγιναν βιαστές και παιδόφιλοι, επειδή 1 ομοεθνής τους κατηγορείτε ότι βίασε.

 "Ανθρωπόμορφα τέρατα" (όπως λένε και οι δημοσιογράφοι που προωθούν τον φασισμό και τον ρατσισμό στα κανάλια) παιδεραστές και βιαστές δυστυχώς υπάρχουν και πάλι δυστυχώς προέρχονται από όλες σχεδόν τις χώρες του κόσμου, άσχετα από την εθνική ταυτότητα ή την καταγωγή.

Στον ελλαδικό χώρο, τόσο οι παιδεραστίες όσο και οι βιασμοί, ενώ γίνονταν από πάντα, δύσκολα καταγγέλλονταν, ή έφταναν στα δικαστήρια. Τα τελευταία χρόνια μόνο, έχουν αυξηθεί οι καταγγελίες κι αυτό περισσότερο γιατί έχουν παύσει να υπάρχουν τόσο κλειστές κοινωνίες, οπότε τα θύματα μπορούν πιο εύκολα να τους καταγγέλλουν χωρίς τον επακολουθούμενο κοινωνικό στιγματισμό.

Έκρινα απαραίτητη την καταγραφή, μερικών μόνο, βιασμών από έλληνες "τέρατα" που έγιναν τις τελευταίες μέρες, αλλά και μέσα στο 2012, για να δείξω ακριβώς ότι τα "τέρατα" δεν έχουν εθνικότητα. Οπως επίσης και σε μορφή ενημέρωσης, γι' αυτό ακριβώς το δημοσίευσα τα τοπικά νέα, γιατί οι περισσότεροι βιασμοί από έλληνες, περνάνε στα ψιλά των ΜΜΕ, ή αποκρύπτονται εντελώς.

Έτσι πχ μαθαίνουμε όλοι από άκρο σε άκρο για τον βιασμό της 15χρονης στην Πάρο από μετανάστη, αλλά δεν συμβαίνει το ίδιο με τον παιδόφιλο χρυσαυγίτη Πετράκη από την Ιεράπετρα που είχε βιάσει δεκάδες ανήλικες κοπέλες, ή τους ηλικιωμένους που βίαζαν κατ' εξακολούθηση 2 μικρά κοριτσάκια στην Αρκαδία, ή τον παππού που ασελγούσε στην 6 χρονη εγγονή του στη Ρόδο!!! όπως αποκαλύφθηκε πρόσφατα.

Και στην ελλάδα οι περισσότεροι βιασμοί, οι περισσότεροι αποκρουστικοί και κατά συρροή, γίνονται από έλληνες... κι ας περνάνε στα ψιλά των ειδήσεων, κι ας αποκρύπτονται από τα καθεστωτικά ΜΜΕ που σπρώχνουν τον ρατσισμό και τον φασισμό σε πρώτο πλάνο.  

ΜΙΑ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΗ ΜΕΤΑΜΝΗΜΟΝΙΑΚΗ ΕΛΛΑΔΑ

Αναδημοσίευση του Editorial του περιοδικού "Θέσεις"

Τεύχος 120, περίοδος: Ιούλιος - Σεπτέμβριος 2012

ΟΙ ΝΟΜΟΙ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΔΕΝ ΙΣΧΥΟΥΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΛΟΥΣΙΟΥΣ ¹

ΜΙΑ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΗ ΜΕΤΑΜΝΗΜΟΝΙΑΚΗ ΕΛΛΑΔΑ

1. Tempora mutantur…

Στην Ελλάδα συνέβη το απροσδόκητο: απέκτησε υλικό ίχνος η αόρατη ενδεχομενικότητα του τυχαίου. Η αποσάθρωση του κοινωνικού ιστού οδήγησε στην ολοκληρωτική αποσταθεροποίηση του πολιτικού σκηνικού. Υπόγεια ρεύματα που μαρτυρούσαν την ύπαρξή τους μόνο μέσα από τη γενικευμένη λαϊκή δυσαρέσκεια, την ανθρωπιστική κρίση, την απελπισία της αυτοχειρίας και τα βίαια μαζικά ξεσπάσματα απέναντι στην ογκούμενη κρατική αυθαιρεσία και βία, κατόρθωσαν και βρήκαν το δρόμο να εκφραστούν πολιτικά και να αρθρωθούν κοινοβουλευτικά σε πείσμα της γενικευμένης τρομολαγνείας που καλλιέργησαν επί μήνες οι αρχιτέκτονες της μεθοδευμένης κατάρρευσης. 

Ίσως αποτελεί μοναδικό ιστορικό παράδειγμα η εκτόξευση ενός κόμματος της Αριστεράς από την «αφάνεια» του 4-5% στο κοινοβουλευτικά ευυπόληπτο 27%, δηλαδή σχεδόν στην προνομιακή για τη διαχείριση των κρατικών υποθέσεων πρώτη θέση στην εκλογική αναμέτρηση. Συνδέεται με τη μετωπική επίθεση που δέχθηκαν τα εργατικά και λαϊκά στρώματα όλη τη περίοδο της μνημονιακής διακυβέρνησης και της ραγδαίας απαξίωσης του συνόλου των κοινωνικών κατακτήσεων της μεταπολιτευτικής περιόδου, στο όνομα των «μεταρρυθμίσεων που καθυστέρησαν» για πολλά χρόνια και ήρθε επιτέλους η ώρα αποκατάστασης της «φυσικής τάξης πραγμάτων».

Ακόμη όμως πιο ενδιαφέρουσα ήταν η κατάσταση τρόμου που διαμορφώθηκε όταν οι πρώτες εκλογές ανέδειξαν ένα τοπίο το οποίο απλά δεν έπρεπε να υπάρχει: Τα κόμματα «εξουσίας» σκιές του εαυτού τους, τον κοινοβουλευτικό μηχανισμό εναλλαγής παγιωμένων τεχνικών οργάνωσης της συναίνεσης σε πλήρη αναντιστοιχία με το αντικείμενό του, τους αρχιτέκτονες της μνημονιακής πειρατείας του ΠΑΣΟΚ καταποντισμένους στα βάθη του εκλογικού γκρεμού, τα «υπεύθυνα» κόμματα να διαθέτουν κοινοβουλευτική πλειοψηφία αλλά να μην αποτολμούν το σχηματισμό κυβέρνησης, τη διαρκή εναλλαγή μαστίγιου και καρότου προς τον ΣΥΡΙΖΑ που στην καθεστωτική προπαγάνδα κυμαινόταν από sine qua non εταίρος συγκυβέρνησης σε άθλιο θιασώτη της δια της ευρωεξόδου καταστροφής.

Το «κακό» για τους διαχειριστές της καταστροφολαγνείας είναι όμως ότι η τάση επιβεβαιώθηκε: 

ΦΟΥΚΩ-ΜΑΡΞ: Η νεοφιλελεύθερη μετάλλαξη της βιοεξουσίας

Αναδημοσίευση από το αληthειαrevue

του Δημήτρι Βεργέτη

Ένα από τα θύματα της βιοεξουσίας
του υπαρκτού κομμουνισμού...

Ο Νίκος Ζαχαριάδης, η Ρούλα Κουκούλου

και ο γιος τους Σήφης, 27 Απριλίου 1953

Ανανεώνοντας σε βάθος την αναλυτική της εξουσίας Φουκώ συνάρθρωνε μια τυπολογία των κοινωνικών αγώνων, διακρίνοντας τρεις θεμελιώδεις κατηγορίες. Η πρώτη αντιστοιχεί στους αγώνες που στρέφονται εναντίον των μορφών εξουσιαστικής επιβολής – κοινωνικής, θρησκευτικής, εθνικής. Η δεύτερη περιλαμβάνει τους αγώνες που αποτελούν μαχητική έκφραση της αντίστασης κατά των σχέσεων εκμετάλλευσης που υπεξαιρούν από τον εργαζόμενο το αντικείμενο του παραγωγικού μόχθου του. Η τρίτη, πιο άμεσα κεντροθετημένη στην μικροφυσική της εξουσίας, συστεγάζει την πολλαπλότητα των αντιστάσεων απέναντι σε σχήματα καθυπόταξης του ατόμου σε καταναγκαστικούς και εσωτερικευμένους κανόνες. Φρονούσε δε ότι αυτό που διακρίνει την εποχή μας έγκειται στην πρωτοκαθεδρία των αγώνων που αντιμάχονται την υποταγή της υποκειμενικότητας σε κανονιστικά πρότυπα ετεροκαθορισμού. Αυτοί οι αγώνες τέμνουν εγκάρσια την πολυμορφία των πολιτικών καθεστώτων και των εθνικών χώρων, αναπτύσσονται γύρω από τοπικές μικροεστίες εξουσίας – πατριαρχική οικογένεια, ανδροκρατικά προνόμια, εμπορευματοποιημένη ιατρική αυθεντία, θεσμική αυθαιρεσία κρατικών μηχανισμών κλπ.- και τέλος επικεντρώνονται στον άμεσο αντίπαλο χωρίς να κατευθύνονται και να συγκλίνουν σ’ έναν κύριο εχθρό. Αναμφίβολα η τυπολογία του Φουκώ απεικονίζει ιδανικά την ετερογενή κατανομή των πολύμορφων κινημάτων χειραφέτησης που αναπτύχθηκαν ραγδαία από τις αρχές του ΄60 και μετά. Όλοι οι πολιτικο-κοινωνικοί δείκτες συνηγορούν πλέον με τη διαπίστωση ότι έχουμε εισέλθει σε μια φάση αλλαγής εποχής όπου οι πολυεστικά αναδυόμενοι αγώνες διέπονται από ομόρροπες τάσεις σύγκλισης και συμπύκνωσης σε επιλογές αντίστασης απέναντι σε ανανεωμένες μορφές εκμετάλλευσης, πλανητικά εξαπλούμενες με την προέλαση του χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού που κατοχυρώνει παντού, με την καταστρεπτική του δύναμη, τον τίτλο του κύριου εχθρού. Απ’ αυτή την άποψη είμαστε οι προνομιακοί μάρτυρες μιας «αφύπνισης της ιστορίας» σύμφωνα με την ευτυχή έκφραση του Μπαντιού. Η θεαματική επιστροφή αυτής της κατηγορίας αγώνων συμπίπτει με τις βίαιες επιλογές του κλυδωνιζόμενου νεοφιλευθερισμού που συσπάται για να απορροφήσει το ωστικό κύμα της πρόσφατης ιστορικής κρίσης. Συθέμελα κλονισμένος και σε κατάσταση πανικού για κάποιο διάστημα φιλοδοξεί πλέον να ανακάμψει με ένα πέρασμα στο όριο (passage à la limite), και δη παροξυστικά επιταχυνόμενο. Συγκεκριμένα επιλέγει την ριζοσπαστικοποίηση των μορφών εκμετάλλευσης και την φρενήρη επέκτασή τους στο σύνολο της κοινωνίας, συμπεριλαμβανομένων και των μεσαίων, σχετικά εύπορων κοινωνικών στρωμάτων που αποτελούσαν οργανική συνιστώσα του καπιταλιστικού κοινωνικού συμβολαίου. Η κηδεμονευόμενη Ελλάδα κομίζει την δραματική απόδειξη αυτής της υπόθεσης. Η μνημονιακή στρατηγική φιλοδοξεί να διαγράψει από τον κοινωνικό χάρτη τα ενδιάμεσα στρώματα συμπαρασύροντας το σύνολο σχεδόν της κοινωνίας στο καθοδικό σπιράλ της πτωχοποίησης και της ένδειας. Με τεχνικούς όρους το φιλόδοξο ζητούμενο είναι η εσωτερική υποτίμηση, δηλαδή η βίαιη και εξοντωτική πτώση του επιπέδου ζωής ως εναλλακτική στρατηγική στην αδύνατη νομισματική υποτίμηση ελλείψει εθνικού νομίσματος. Η στρατηγική του οδοστρωτήρα υποκρύπτει ωστόσο ένα αθέατο ζητούμενο, μη αναγώγιμο στη λογιστική της δημοσιονομικής ισορροπίας και προωθούμενο από την δυναμική του περάσματος στο όριο. Πρόκειται για την ενορχηστρωμένη παλινδρόμηση σε αναβαθμισμένες μορφές υπερεκμετάλλευσης, ομογάλακτες με αυτές που εξέθρεψε η άγρια επέκταση της εξουσίας του καπιταλισμού τον 19ο αιώνα και ομοούσιες με αυτές που διαδίδονται καρκινικά στον ασιατικό χώρο και εγείρουν μια εκφοβιστική πρόκληση ανταγωνιστικότητας απέναντι στην καλοταϊσμένη ηγεμονία της Δύσης. Κατά κάποιο τρόπο, η φρανκενσταϊνική φιλοδοξία του ευρωπαϊκού καπιταλισμού είναι να δημιουργήσει ένα νέο είδος: τον λευκό κινέζο– έλληνα, βούλγαρο, ισπανό, λετονό… Τα τελευταία χρόνια, ήδη πριν την κρίση, στρατηγικοί αναλυτές και αυτόκλητοι προασπιστές του πεπρωμένου της διακηρύττουν εν χορώ ότι η Δύση δεν θα μπορέσει να σηκώσει το γάντι της ασιατικής πρόκλησης εάν δεν ισοπεδώσει δύο εσωτερικά εμπόδια.