Ο νικητής των βρετανικών εκλογών

του Κώστα Λαπαβίτσα

Ο μέγας νικητής των βρετανικών εκλογών είναι το σοσιαλδημοκρατικό πρόγραμμα του Εργατικού Κόμματος που εκφράστηκε στο πρόσωπο του Τζέρεμι Κόρμπιν. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει:

1.Δημόσιες επενδύσεις 250 δις σε υποδομές την επόμενη δεκαετία με χρηματοδότηση μέσω κρατικού δανεισμού και με δημιουργία επενδυτικής τράπεζας.
2.Κρατικοποίηση των σιδηροδρόμων κα μεγάλου μέρους της παραγωγής ενέργειας.
3.Κατάργηση των διδάκτρων για την ανώτατη παιδεία.
4.Σημαντική αύξηση των δαπανών για το Εθνικό Σύστημα Υγείας.
5.Αύξηση του κατώτατου μισθού περίπου 40%.
6.Κατασκευή 1.000.000 κατοικιών.
7.Αύξηση της φορολογίας των πλουσίων (με εισόδημα άνω των 80000 λιρών) και των επιχειρήσεων.
8.Επιβολή φορολογίας στις χρηματοοικονομικές πράξεις.

Πρόκειται για κλασική σοσιαλδημοκρατία, μια μορφή Κεϋνσιανισμού που αντίστοιχή της δεν έχει υπάρξει σε κυβέρνηση μεγάλης ευρωπαϊκής χώρας από την εκλογή Μιτεράν στη Γαλλία το 1981. Στις συνθήκες του σημερινού αλαζονικού νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού αποτέλεσε κεραυνό για τους έχοντες και κατέχοντες. Ο πραγματικός κεραυνός όμως ήταν η αποδοχή του από τα λαϊκά στρώματα.

Ο βρετανικός λαός δείχνει ανοιχτά την αποστροφή του προς τους γνωστούς μύθους της αγοράς και ζητάει κοινωνική αλλαγή. Όποιος περιδιαβαίνει τις λαϊκές γειτονιές του Λονδίνου και δεν ζει μέσα στον φτηνό κοσμοπολιτισμό του κέντρου, ούτε στα γυάλινα διαμερίσματα που πλημμύρισαν τις ακτές του Τάμεση, το γνωρίζει καλά.

Το πρόγραμμα του ΕΚ μπορεί να θυμίζει αυτά που έλεγε ο ΣΥΡΙΖΑ το 2014, αλλά δεν έχει καμία σχέση με το περιβόητο «πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης», δεδομένου ότι έχει προσεκτική κοστολόγηση. Πάνω απ’ όλα, το σοσιαλδημοκρατικό πρόγραμμα των Εργατικών αναφέρεται σε μια χώρα που δεν μπήκε ποτέ στο ζουρλομανδύα του ευρώ και η οποία αποφάσισε να αποχωρήσει από το ασφυκτικό πλαίσιο της ΕΕ. Άρα έχει σοβαρές πιθανότητες υλοποίησης. Και έχει σημασία να τονίσουμε ότι διαμορφώθηκε από ανθρώπους που εννοούν αυτά που λένε.

Καλό βέβαια το πρόγραμμα, αλλά δεν θα μπορούσε από μόνο του να φέρει τέτοια επιτυχία στις εκλογές. Χρειάστηκε ο πολιτικός ρόλος του Τζέρεμι Κόρμπιν, του Τζον Μακντόνελ, του Σέιμους Μίλν και πολλών άλλων σε μια σφιχτή ομάδα της αριστεράς του ΕΚ. Η καίρια απόφασή τους ήταν να μην αφήσουν το Brexit να γίνει το κεντρικό ζήτημα των εκλογών.

Χωρίς να αμφισβητήσουν ποτέ ότι η χώρα θα φύγει από την ΕΕ, τόνισαν την ανάγκη να γίνει σοβαρή διαπραγμάτευση σε θέματα εμπορίου, ώστε να μην υπάρξει σοβαρό πλήγμα στην οικονομία. Το πολιτικό βάρος της καμπάνιας έπεσε στο πώς θα αντιμετωπίσει η χώρα τις οικονομικές προκλήσεις και η λαϊκή αποδοχή ήταν μεγάλη.

Συνέβαλε καθοριστικά η απόλυτη μετριότητα της Τερέζας Μέι και της ανεκδιήγητης ομάδας που την περιβάλλει. Η Μέι έδειξε πολιτική μαεστρία όταν προκήρυξε τις εκλογές γιατί είχε τεράστιο δημοσκοπικό προβάδισμα, αλλά μετά έκανε ό,τι ήταν δυνατόν για να χάσει. Δεν έχει υπάρξει χειρότερη προεκλογική εκστρατεία στη Βρετανία για δεκαετίες. Η επιλογή της να θέσει το Brexit στο επίκεντρο και παράλληλα να μην παρουσιάσει κοστολογημένο πρόγραμμα, αλλά να στηριχθεί στα γνωστά νεοφιλελεύθερα συνθήματα, αποδείχθηκε καταστροφική. Ο βρετανικός λαός δεν καίγεται για την «Ευρώπη», αλλά για την καθημερινότητά του. Το επιβεβαιώνει η απόλυτη κατάρρευση του UKIP, του κόμματος του Φάρατζ, όπως και η ανυπαρξία των Φιλελεύθερων Δημοκρατών, πρωθιερέων της «Ευρωμανίας».

Η απόφαση της Μέι, τέλος, να παρουσιάσει τον εαυτό της ως τον μόνο στιβαρό ηγέτη που μπορούσε να διαχειριστεί το Brexit ήταν το αποκορύφωμα της πολιτικής αστοχίας. Δίπλα στο μετρημένο και ανθρώπινο πρόσωπο του Κόρμπιν, ο οποίος αναδείχθηκε σε άριστο εκφραστή της κοινωνικής αλλαγής που ζητούν τα λαϊκά στρώματα και η νεολαία, η Μέι έδειχνε νευρική, ασυνάρτητη και συνάμα βαθιά ταξική υπέρ των πλουσίων.

Η ήττα των Συντηρητικών δημιουργεί μεγάλη πολιτική ρευστότητα στη Βρετανία. Ίσως να μπορέσουν να σχηματίσουν κυβέρνηση με τη στήριξη των Συντηρητικών του Ώλστερ, αλλά το κόστος θα είναι βαρύ. Μια τέτοια κυβέρνηση και μάλιστα υπό την Μέι δεν θα μπορέσει με τίποτε να διαχειριστεί τις σκληρές και δύσκολες διαπραγματεύσεις του Brexit. Ιδιαίτερα το Σίτι του Λονδίνου έχει βαθιά ανησυχία για το περιεχόμενο της επερχόμενης συμφωνίας με την ΕΕ. Είναι πιθανόν να έχουμε νέες εκλογές στη Βρετανία σχετικά σύντομα.

Η πολιτική δυναμική βρίσκεται στην πλευρά των Εργατικών. Το επόμενο διάστημα θα χρειαστεί συστηματική παρέμβαση στην παραδοσιακή τους βάση, κυρίως τις λαϊκές και εργατικές περιοχές του Βορρά, που ψήφισαν υπέρ του Brexit και παρακολουθούν τις εξελίξεις με καχυποψία. Θα χρειαστεί επίσης συστηματική παρέμβαση στη Σκωτία, όπου ή υποχώρηση των Σκωτσέζων εθνικιστών – των άλλων μεγάλων ηττημένων των εκλογών – δείχνει ότι στην ουσία ο σκωτσέζικος λαός θέλει κοινωνική αλλαγή και απόρριψη του νεοφιλελευθερισμού, όχι ανεξαρτησία.

Κυρίως θα χρειαστεί επεξεργασία του προγράμματος, με περισσότερο ριζοσπαστισμό και ακόμη καθαρότερη απόρριψη των νεοφιλελεύθερων δογμάτων. Για το σκοπό αυτό είναι απαραίτητο να απαλλαγεί το ΕΚ από την Πέμπτη Φάλαγγα των υπολειμμάτων του Μπλερισμού που έκαναν ότι μπορούσαν για να ηττηθεί ο Κόρμπιν.

Το Εργατικό Κόμμα έχει σήμερα κάθε δυνατότητα να δώσει μια νέα πνοή στη Βρετανία. Μπορεί επίσης να δείξει στην Ευρώπη, που πνίγεται μέσα στην ΕΕ και την ΟΝΕ, ότι πραγματικά υπάρχει άλλος δρόμος. Είναι μια χαραμάδα αισιοδοξίας για όλους.