Από τον "δημοκρατικό δρόμο στον σοσιαλισμό" στον ...αυριανισμό

Κουμουνδούρου καλεί Ταύρο;

Αναδημοσίευση από την "εποχή"

του Γιάννη-Ορέστη Παπαδημητρίου

Το βράδυ της 3ης Σεπτεμβρίου, ο Αλέξης Τσίπρας εμφανίζεται σε προεκλογική ομιλία στο Αιγάλεω. Μπροστά σ' ένα ευάριθμο κοινό, επιχειρεί να σκιαγραφήσει τα βασικά χαρακτηριστικά της νέας πορείας του ΣΥΡΙΖΑ, καταφερόμενος μεταξύ άλλων ονομαστικά ενάντια σε στελέχη των κομμάτων του παλαιού δικομματισμού και πραγματοποιώντας μια αναφορά σε «κλέφτες». Η κατηγορία αυτή, συνδεδεμένη μ' έναν λόγο που ευδοκιμούσε τις προηγούμενες δεκαετίες, απέκτησε μεγάλη δημοσιότητα την περίοδο του πρώτου μνημονίου, ως μέρος των πιο αντιδραστικών μερίδων της εναντίωσης στη μνημονιακή αναδιάρθρωση. Ήταν πράγματι παράδοξη στιγμή• η Αριστερά εντός κι εκτός ΣΥΡΙΖΑ, απέφευγε συστηματικά στον λόγο της τέτοιους όρους, καθώς ανήκουν σ' ένα αφήγημα «φαυλοκρατίας» που παραγνωρίζει τις δομικές οικονομικές και πολιτικές αιτίες των δεινών, ανοίγοντας διάπλατα το πέρασμα στην αντιπολιτική και την ακροδεξιά εκμετάλλευσή της.

Δύο ώρες αργότερα, στους τηλεοπτικούς δέκτες, ο Αλέξης Τσίπρας καθόταν απέναντι στον άνθρωπο που κάποτε έφερε την αφήγηση αυτή από το περιθώριο της ακροδεξιάς στο επίκεντρο του mainstream. Αν θεωρήσουμε ότι ο σημειολογικός πόλεμος που μαινόταν τους τελευταίους μήνες συνεχίζει, οι συμβολισμοί της συνέντευξης στον Μάκη Κουρή ανήμερα της επετείου ίδρυσης του ΠΑΣΟΚ, είναι τουλάχιστον ατυχείς και δεν περιορίζονται στους παραλληλισμούς με το πολιτικό καθεστώς της δεκαετίας του '80 που εδραίωσε τους Κουρήδες. Τόσο η τηλεοπτική, όσο και η έντυπη kontra γεννήθηκαν έπειτα από την κατάρρευση των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων της γνωστής οικογένειας, που άφησε εκατοντάδες εργαζομένων χωρίς δουλειές και αποζημιώσεις, υποβοηθούμενη από τις πολιτικές καταστρατήγησης των εργασιακών δικαιωμάτων και ατιμωρησίας των μεγάλων συμφερόντων, που εισήγαγαν ή διόγκωσαν οι μνημονιακές πολιτικές, το πλαίσιο των οποίων έχει αποδεχθεί ο ΣΥΡΙΖΑ, τουλάχιστον για το προσεχές διάστημα.

Ο άνθρωπος που απηύθυνε τις ερωτήσεις στον Αλέξη Τσίπρα, έχει κατά καιρούς ενδυθεί και τις τρεις μεγάλες ιδιότητες των εγχώριων μηχανισμών εξουσίας: υπήρξε δημοσιογράφος με την πολιτικότερη σημασία του όρου, επιχειρηματίας με μάχιμες αντι-συνδικαλιστικές θέσεις και βουλευτής του ΠΑΣΟΚ σε μία απ' τις πιο άσχημες περιόδους του. Η πορεία που χάραξε ο Μάκης Κουρής παράλληλα με τον αδερφό του, Γιώργο, σημερινό ιδιοκτήτη του kontra, δεν είναι αυτή ενός απλού εκδότη. Είναι μια επαναστατική διαδρομή που τους έδωσε μια πρωτοφανή για τα ελληνικά δεδομένα εξουσία πάνω στην κοινή γνώμη, η οποία, συνδυασμένη πάντα με την ευελιξία τους, κατάφερνε να τους παρέχει μια σταθερά ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας με τους εκάστοτε θεματοφύλακες της κεντρικής πολιτικής.

Είναι γνωστός ο ισχυρισμός πως η Ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα, μόνο που δεν βλέπουμε κανέναν να γελάει αυτή τη φορά. Οι πρόσφατες επιθέσεις της εφημερίδας kontra ενάντια στους διαφωνούντες του ΣΥΡΙΖΑ, έχουν μια ενοχλητική, απειλητική ομοιότητα με τον τρόπο που η «Αυριανή» χειρίστηκε τους διαφωνούντες του ΠΑΣΟΚ στην κρίση της παπανδρεϊκής κυριαρχίας το 1989. Οι κατάρες για στελέχη που δεν τα γνωρίζει «ο θυρωρός της πολυκατοικίας τους», οι αφορισμοί του τύπου «ΠΑΣΟΚ είναι μόνο ο Αντρέας» και οι προκλήσεις απέναντι σε όποιον «νομίζει ότι μπορεί να αντικαταστήσει τον Αντρέα, να βρει το κουράγιο να το κάνει», δεν χρειάζονται παρά ελάχιστες αλλαγές για να θυμίσουν αντίστοιχες τοποθετήσεις που προκάλεσαν τριγμούς στην υπόθεση της διάσπασης του μέχρι πρότινος κυβερνώντος κόμματος. Δεν μιλάμε για ιδιοτροπίες. Η μιντιακή εκστρατεία αυτή είχε πολύ συγκεκριμένο στόχο για τη διακυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, τον οποίον έχει εξηγήσει πολύ περιεκτικά ο Άρης Παπάνθιμος στην εξαιρετική μελέτη του για τον αυριανισμό: τη μετατροπή του ΠΑΣΟΚ σ' ένα αμιγώς αρχηγικό κόμμα.

Μαζί με τον «αρχηγισμό», είναι και πολλά άλλα στοιχεία – θα έλεγε κανείς το σύνολο – των δομικών υλικών της «Αυριανής» που έχουν επιστρέψει: η δημιουργία ενός ιδεολογικού χώρου συνάντησης της ακροδεξιάς με την κεντροαριστερά, η καπηλεία της αριστερής κριτικής - εμφανής στην ευκολία με την οποία η kontra υιοθέτησε από νωρίς την πιο «σκληρή» πολιτική γραμμή της επιστροφής στη δραχμή – η ηθικοποίηση της πολιτικής διαφθοράς, είναι όλες παρούσες στις σελίδες της εφημερίδας. Τα κραυγαλέα πρωτοσέλιδα, η χαμηλή τιμή, οι κακοί «ξενισμοί» (kontra, alter) δείχνουν απλά τη συνέχιση της αυριανιστικής πορείας πίσω απ' το νέο όνομα.

Η «Αυριανή», καθ' όλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας της, είχε έντονο πολιτικό, ιδεολογικό και κοινωνικό ρόλο. Η λουμπενοποίηση του δημόσιου λόγου και η εκτροπή του κοινού αισθήματος προς ολοκληρωτικές κατευθύνσεις, υπήρξαν πολύτιμα εργαλεία – θα έλεγε κανείς βασικά συστατικά – του παπανδρεϊκού τρόπου διακυβέρνησης. Μ' αυτό το δεδομένο, η επιλογή του Αλέξη Τσίπρα να πραγματοποιήσει εκεί μια σημαντική στάση της προεκλογικής του εκστρατείας δεν μπορεί παρά να προκαλεί ανησυχίες – ιδιαιτέρως όταν στον επίλογο της συνέντευξής του, συγχαίρει τον Μάκη Κουρή για την πολυφωνία του καναλιού, με τον ίδιο τρόπο που ο αείμνηστος Ανδρέας Παπανδρέου κάποτε έλεγε για το δημοφιλές ταμπλόιντ ότι αποτελεί μια «εξαιρετική ανεξάρτητη εφημερίδα».

Δείτε και αυτό της Σόνιας Μητραλιά:

Σεξιστική έκρηξη ενάντια στις αντιστάσεις στα Μνημόνια