Ο Βασιλεύς απέθανε, ζήτω ο Βασιλεύς!

Η "Πρωτοβουλια για την Αντισυστημικη Αριστερα" εδώ και κάποιους μήνες έχει αποφασίσει την αυτοδιάλυσή της και είχε περιορίσει την δράση της στην διατήρηση του blog "dosepasa.wordpress.com"  Στο τελευταίο συλλογικό της κείμενο "ΤΙΤΛΟΙ ΤΕΛΟΥΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΣΑ", που δημοσιεύτηκε πρόσφατα, κάνει μια σύντομη παρουσίαση της ταυτότητά της:

 Δημιουργήθηκε τον Ιούλιο του 2009 από συντρόφους μέλη του ΣΥΝ και ανέντακτους συντρόφους του ΣΥΡΙΖΑ με άμεσο στόχο την προώθηση στην αριστερά μιας αμεσοδημοκρατικής κουλτούρας και δράσης τόσο στο επίπεδο της οργανωτικής της συγκρότησης όσο και στο επίπεδο της παραγωγής των πολιτικών της απόψεων και ιδεών. 

Επεδίωξε επίσης να αποτελέσει μια ομάδα που θα προσπαθούσε να φέρει σε όσμωση και σύνθεση, διάφορα ρεύματα και απόψεις στο χώρο της Αριστεράς, σε Αντισυστημική κατεύθυνση. Είναι από τις ελάχιστες ομάδες στην αριστερά (πλην του ελευθεριακού και του οικολογικού χώρου) που διατύπωσε τα τελευταία χρόνια το πρόταγμα της άμεσης δημοκρατίας, ως απαραίτητης προϋπόθεσης για τη λειτουργία της πολιτικής Αντισυστημικής αριστεράς και ως της μοναδικής σίγουρης απάντησης στην γάγγραινα των ιεραρχικών κομματικών μηχανισμών αλλά και των τάσεων εθελόδουλης υπαγωγής της βάσης σε αυτούς καθώς και σε λογικές ανάθεσης.

Στο τέλος του κειμένου καταλήγει: 

Στο τελευταίο συλλογικό μας κείμενο τελειώναμε με την φράση «Η ΠΑΣΑ συνεχίζει λοιπόν, όπως τότε, που παίρναμε το πλοίο και φεύγαμε διακοπές, χωρίς να ξέρουμε σε ποια νησιά θα τις περάσουμε…»
 

Αποδείχτηκε ότι στις πολιτικές προσπάθειες όπως της ΠΑΣΑ είναι καταστροφικό να «φεύγεις διακοπές χωρίς να ξέρεις σε ποια νησιά θέλεις να πας»…. Πρέπει και να ξέρεις που θέλεις να πας και αν έχεις πάρεις λάθος καράβι, να το δηλώνεις έγκαιρα. Γιατί αλλιώς είναι σίγουρο ότι θα βρεθείς σε λάθος προορισμούς και λιμάνια…

 Είχαμε επιβιβαστεί και εμείς αυτό το καράβι,  σχεδόν από την αρχή του ταξιδιού του. Δεν συμφωνούμε όμως ότι φταίει το καράβι. Αυτά τα καράβια δεν έχουν προδιαγεγραμμένα δρομολόγια, και δεν θα πρέπει να έχουν. Πάνε όπου αποφασίζουν οι επιβάτες τους. Όμως μέσα στο ταξίδι είναι και το ενδεχόμενο να μην μπορούν να φτάσουν σε κανένα λιμάνι, γιατί πέφτουν πάνω σε ξέρες και μένουν ακούνητα στη θέση τους. Τότε οι επιβάτες τους είτε επιβιβάζονται σε παρακείμενα σκάφη  που πάνε για "άλλους τόπους", ή συνεχίζουν το ταξίδι τους με τις "σωσίβιες" λέμβους του δικού τους καραβιού...

Το blog dosepasa.wordpress.com θα παραμείνει ανοικτό  για λίγο καιρό ακόμα και όποιος ενδιαφέρεται για αυτό το εγχείρημα μπορεί να παρακολουθήσει τον διάλογο που διεξάγεται εκεί  για την αποτίμηση της πορείας του εγχειρήματος. Από τον μέχρι τώρα διάλογο που έχει αναπτυχθεί, επιλέξαμε το κείμενο των Πόλυ Τακόπουλου, Γιάννη Πανταζόπουλου και Δημήτρη Οικονομίδη, το οποίο παρουσιάζει και γενικότερο ενδιαφέρον για τα τεκτενόμενα στην Αριστερά, το οποίο και δημοσιεύουμε παρακάτω:

ΕΚΛΕΙΣΕ ΕΝΑΣ ΠΡΩΤΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΣΑ

Για τους περισσότερους από εμάς, ο ΣΥΡΙΖΑ του 2006-2008 αποτέλεσε μια μεγάλη ελπίδα και, ίσως, τον λόγο για τον οποίο ξανασυναντήσαμε την αριστερά που είχαμε, απογοητευμένοι, εγκαταλείψει το προηγούμενο διάστημα. Μια αριστερά που θα ξεπέρναγε τα τείχη και τις προλήψεις των παλιών «ισμων», των οποίων ο ιδεολογικός κορμός βρίσκονταν στον 19ο αιώνα. Η αριστερή στροφή του ΣΥΝ και η εκλογή του Α. Αλαβάνου, η «στροφή» της χίλιο-διασπασμένης εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς σε πιο πολιτικές (και λιγότερο ιδεολογικές) ενωτικές διαδικασίες και η εμφανής «κούραση» των χιλιάδων ανέντακτων από την πολυδιάσπαση και την αναποτελεσματικότητα της μέχρι τότε πολιτικής αριστεράς, διαμόρφωσαν, με την σειρά τους, ευνοϊκές προϋποθέσεις για την δημιουργία ενός μεγάλου πολιτικού μετώπου με κέντρο και εμπνευστή την ριζοσπαστική αριστερά.

Ο ΣΥΡΙΖΑ, την δυναμική που απέκτησε αρχικά, την κλώτσησε μετά την 1η Πανελλαδική συνδιάσκεψη του Μαρτίου του 2008, περιφρονώντας συγχρόνως το αίτημα για ένα νέο, μεγάλο και δημοκρατικό φορέα. Επικράτησε η λογική της «αιωνιότητας» των κομμάτων και των οργανώσεων, της περιφρούρησης των μελών «μας» από «ξένες» επιρροές, του κομματικού ελέγχου, επιβεβαιώνοντας την τραγική σχέση της (κομμουνιστικής ή ανανεωτικής) αριστεράς, με κάθε έννοια δημοκρατίας. Ο τότε ΣΥΡΙΖΑ αποτέλεσε ένα αντιδημοκρατικό μόρφωμα, χωρίς μέλη και με μια αυτοδιορισμένη ηγεσία, η οποία και οδηγούσε τα πράγματα σε αδιέξοδο και απαξίωση. 

Μετά την 3η Πανελλαδική Συνέλευση ( Νοέμβριος 2009 ) και καθώς το όνειρο του ΣΥΡΙΖΑ, που πάνω του είχαμε επενδύσει προσδοκίες, έχανε την φρεσκάδα του, αυτό καθρεφτιζόταν και στην συλλογικότητα της ΠΑΣΑ, μια που ο στόχος της για αμεσοδημοκρατικό ΣΥΡΙΖΑ των μελών απομακρυνόταν, κάτω από την πίεση των ιεραρχικών γραφειοκρατικών κομματικών μηχανισμών αλλά και κάτω από μια παθητικότητα της βάσης. Εδώ θα πρέπει να ανοιχτεί ένας ιδιαίτερος προβληματισμός. Δύσκολος και επώδυνος. Αλλά δεν μπορούμε να μην αναρωτηθούμε. 

Από τη μία, η αύρα που απέκτησε η ΠΑΣΑ από τον Ιούλιο του 2009 έως και λίγο μετά την 3^η ΠΣ του ΣΥΡΙΖΑ, αύρα δυσανάλογη με το αριθμητικό της μέγεθος, έδειχνε ότι  ένα μεγάλο μέρος των μελών και των φίλων του ΣΥΡΙΖΑ συνέπλεε με την ΠΑΣΑ στην αναζήτηση και την προσπάθεια για μια νέα αριστερά, αμεσοδημοκρατική, ριζοσπαστική, πολύμορφη και αντισυστημική. Από την άλλη, το κείμενο-πρόταση προς την 3^η ΠΣ του ΣΥΡΙΖΑ υπογράφτηκε από, μόνον, 352 συντρόφισσες και συντρόφους σε ένα δυναμικό 20000 μελών ( μέλη συνιστωσών και ανένταχτοι ).

 Ένα ερώτημα που πρέπει να τεθεί, αν θέλουμε να έχουμε μια πιο σφαιρική άποψη για το ζήτημα της δημοκρατίας και να μην καταφεύγουμε σε μονοδιάστατες θέσεις, που θα αντιμετωπίζουν την αντιδημοκρατικότητα και τους μηχανισμούς ως κάτι που προέρχεται μόνον από «τα πάνω», αφήνοντας στο απυρόβλητο, τον «πτωχό πλην τίμιο» λαό των από «κάτω». Η εθελοδουλία, η αυθυποβολή μπροστά στους αρχηγούς, η ετερονομία ( Κ. Καστοριάδης ), η βολική θέση του «μοιραίου» ( Κ. Βάρναλης ) υποτακτικού είναι στοιχεία των «από κάτω», που, αν δεν τα δούμε κατάφατσα στον καθρέφτη, ως στοιχεία τα οποία  συναρθρώνονται και συμμετέχουν στη εγκατάσταση και διατήρηση της γραφειοκρατίας και της έλλειψης δημοκρατίας, δεν θα μπορέσουμε να υλοποιήσουμε το αναγκαίο πρόταγμα της δημοκρατίας.

Ένα άλλο ερώτημα είναι αν η ΠΑΣΑ, μπροστά στην 3^η ΠΣ του ΣΥΡΙΖΑ, είχε περιθώρια συμμαχιών με ρεύματα στο ΣΥΡΙΖΑ ( 2^ο κύμα , ΑΝΑΣΑ). Αναρωτηθήκαμε πάνω σε αυτό. Η ίδια η εμφάνιση της ΑΝΑΣΑ λίγο πριν ξεκινήσει η συλλογή υπογραφών με πρωτοβουλία της ΠΑΣΑ, ο «από τα πάνω» χαρακτήρας της αλλά και η συνέχεια της εξέλιξής της, ως ρεύμα που παρά τις αντιρρήσεις του, συνέπλεε με τους «μηχανισμούς» του ΣΥΡΙΖΑ, με εξαγγελίες δημοκρατίας αλλά όχι αντίστοιχη πράξη, επιβεβαιώνουν το ότι στην 3^η ΠΣ η ΠΑΣΑ ήταν, όντως, μόνη. Να σημειωθεί ότι παρότι εκπρόσωποι διάφορων Συνιστωσών είχαν υποσχεθεί ότι θα στηρίξουν τα αιτήματα της ΠΑΣΑ στην 3^η Παν/κή Συνάντηση, όταν τελικά θέσαμε τα αιτήματα «κοιτούσαν αδιάφορα» ακόμα και όταν μας έκοψαν τα μικρόφωνα για να μην ακουγόμαστε…
.

Το λεγόμενο «οργανωτικό» θέμα (Σύριζα μελών και αμεσοδημοκρατικός τρόπος λειτουργίας), «έκλεισε» με την 3η Πανελλαδική Συνέλευση. Δηλαδή μπήκε στον πάγο. Η υλοποίηση, έστω και αυτών των κουτσουρεμένων «αποφάσεων» της 3ης ΠΣ, μπλοκαριζόταν μέσα από μια συστηματική κωλυσιεργία κυρίως του ΣΥΝ αλλά και με την ανοχή των υπόλοιπων συνιστωσών. Η παραλυτική κατάσταση στην Συντονιστική Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ ήταν ενδεικτική. Η Γραμματεία δεν λειτούργησε ποτέ δημοκρατικά και σχεδόν ποτέ (εξαιτίας της «ομοφωνίας») δεν αποφάσισε έγκαιρα και αποτελεσματικά. Φέρουν ευθύνη όλοι για την πολιτική «ανυπαρξία» της Γραμματείας και την μη δημοσιοποίηση της απαράδεκτης λειτουργίας της. Το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης για αυτήν την κατάσταση έφερε και φέρει η ηγετική ομάδα του ΣΥΝ, που αποτελεί και τον επίτιμο διδάκτορα της ίντριγκας και της κομματικής περιχαράκωσης, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι και οι υπόλοιποι, δεν έχουν τα μεταπτυχιακά τους επί του θέματος.

Την εποχή που συγκροτήθηκε ο ΣΥΡΙΖΑ δεν υπήρχε η ανάγκη άμεσων απαντήσεων στα μεγάλα ερωτήματα που άνοιξαν με το Μνημόνιο, τη ρήξη με τους πιστωτές της χώρας και τη σχέση με το ευρώ και την Ε.Ε. Τότε, από την «έναρξη της κρίσης», δημιουργήθηκε η ανάγκη μιας καινούργιας πολιτικής συζήτησης-συμφωνίας ανάμεσα στις δυνάμεις της αριστεράς. Ο διάλογος και η αντιπαράθεση που ακολούθησε, υπήρξε έντονος και οδήγησε στην ρήξη των Περιφερειακών εκλογών του Οκτωβρίου 2010.

Η μεγάλη ρήξη στις Περιφερειακές εκλογές προέκυψε ουσιαστικά, με το δίλημμα εάν το «αντιμνημονιακό» μπλοκ θα εκφραζόταν από την θολή πολιτική των λιγοστών αποχωρησάντων από το ΠΑΣΟΚ- προσώπων «θολών» τόσο πολιτικά όσο και ηθικά – και τα οποία ,μάλιστα, θα ηγούντο και της προσπάθειας, ή από μια αριστερή, ριζοσπαστική και συγκρουσιακή πολιτική της οποίας θα ηγείτο η πολιτική αριστερά. 

Η παραπάνω στροφή του ΣΥΝ αποτελούσε ταυτόχρονα και την «ρεβάνς» απέναντι στον Α. Αλαβάνο, ο οποίος τάραξε τα νερά της κομματικής γραφειοκρατίας. Αναμφισβήτητα, ο Α. Αλαβάνος επιχείρησε μια δημοκρατική στροφή κόντρα και σε αντίθεση μ’ αυτή την κομματική νομενκλατούρα, αν και συχνά το έπραξε με λαθεμένο, μοναχικό και απότομο τρόπο, που δυσκόλευε την κατανόηση των ενεργειών του ή δημιουργούσε ψευδείς εντυπώσεις. Σε κάθε περίπτωση, το μόνο που πραγματικά ενδιέφερε τον ΣΥΝ ήταν ο παραμερισμός του Α. Αλαβάνου, παραμερισμός που συνδεόταν τόσο με τη «μήνιν» του μηχανισμού απέναντι σε όποιον «σπάει την ομερτά» όσο και με το στοιχείο της συστημικής στροφής του ΣΥΝ μετά το Δεκέμβρη του 2008. Η τότε διάσπαση στον ΣΥΡΙΖΑ τελικά περισσότερο είχε να κάνει με την «ρεβάνς» του μηχανισμού του ΣΥΝ απέναντι στον Α. Αλαβάνο παρά με τις πραγματικές πολιτικές διαφορές, οι οποίες βεβαίως υπήρχαν και ήταν μεγάλες, αλλά μπορούσαν να συντεθούν.  

Εξακολουθεί να παραμένει επίσης ακατανόητο γεγονός η αποχώρηση του Α. Αλαβάνου  και η παράδοση (μιλώντας μεταφορικά), του ΣΥΝ και κυρίως του ΣΥΡΙΖΑ, στην κομματική γραφειοκρατία, τη στιγμή του απόγειου της πολιτικής του εμβέλειας, τη στιγμή που – ακριβώς λόγω τόσο της δυναμικής του ΣΥΡΙΖΑ όσο και της αδιαμφισβήτητης πολιτικής ηγεμονίας του Α. Αλαβάνου  – η συμμαχία με τη βάση, τα μέλη, μπορούσε να γίνει ένα ισχυρό όπλο και για τη διατήρηση της ριζοσπαστικής κατεύθυνσης του ΣΥΡΙΖΑ και της αναγκαίας δημοκρατικής «ανατροπής» στο εσωτερικό του.

Η ΠΑΣΑ, για την πολιτική επιλογή στις Περιφερειακές εκλογές, πρότεινε ένα δημοψήφισμα στις υπάρχουσες οργανώσεις του ΣΥΡΙΖΑ της Αττικής. Όμως η αυτοδιορισμένη γραμματεία ούτε που το συζήτησε και δεν καταδέχτηκε να πάρει την γνώμη τους. 

Το Μέτωπο Αλληλεγγύης και Ανατροπής (ΜΑΑ) κληρονόμησε τα κουσούρια του ΣΥΡΙΖΑ. Επρόκειτο για μια πρωτοβουλία «από τα πάνω» που συστάθηκε και λειτουργούσε ως ένας «μικρός» Σύριζα. Τον λόγο του εκφωνούσε μόνο ο Α. Αλαβάνος και γενικά έδινε την εικόνα και την εντύπωση ενός «προσωποπαγούς» σχήματος. Σε πολιτικό επίπεδο, αποτέλεσε βέβαια μια προωθητική πρόταση πολιτικής γραμμής για την αριστερά. Επιχείρησε να απαντήσει στην πολιτική συγκυρία προτάσσοντας πιθανές λύσεις, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο ενώ κατανόησε καλύτερα τον γόρδιο δεσμό του χρέους και δεν παρέπεμψε σε λύσεις δευτέρας παρουσίας (σοσιαλισμός αλά ΚΚΕ, ή ν’ αλλάξει η Ευρώπη και η ΟΝΕ αλά ΣΥΝ). Όμως, έλλειπε η συλλογική και πολλαπλή εκπροσώπηση. Αυτή η κατάσταση δημιούργησε εύλογα ερωτηματικά για τη συνέχεια της προσπάθειας και επιβεβαίωσε, αρνητικά, τους «εγκάρδιους φίλους» που από την αρχή μίλησαν για «αρχηγική προσπάθεια» και έλλειψη πραγματικής δημοκρατίας.

Όσοι από την ΠΑΣΑ, υποστηρίξαμε ενεργά το Μέτωπο Αλληλεγγύης και Ανατροπής, πέρα από τις πολιτικές του θέσεις, το κατανοήσαμε και ως το κομμάτι του ΣΥΡΙΖΑ που φαινόταν διατεθειμένο να βγάλει κάποια συμπεράσματα από την μέχρι τότε πορεία του Σύριζα και σε κάθε περίπτωση τουλάχιστον δεν θα επαναλάμβανε όλα τα αρνητικά του σχετικά με την αντιδημοκρατικότητά του και τις ισορροπίες των Συνιστωσών. 

Κατά την εκλογική μάχη της Ελεύθερης Αττικής, δεν δημοσιοποιήσαμε τις έντονες διαφωνίες μας για τη λειτουργία του σχήματος και για τον τρόπο της συγκρότησης του ψηφοδελτίου της, με την λογική ότι το Μέτωπο Ανατροπής και Αλληλεγγύης, σε ζητήματα δημοκρατίας, άξιζε μιας ακόμα περαιτέρω παράτασης χρόνου. Σήμερα όμως μπορούμε να πούμε ότι αυτό ήταν τελικά ένα μεγάλο λάθος, που συνιστούσε διολίσθηση σε λογική μηχανισμών, υπό την έννοια ότι «ο σκοπός (εκλογική επιτυχία, να μην δημιουργούσαμε κρίση εκείνη την στιγμή) αγιάζει τα μέσα». Ήταν μια στάση και συμπεριφορά που ακύρωνε και απαξίωνε τα πιο ουσιαστικά και χαρακτηριστικά μέχρι τότε, γνωρίσματα των Πασαδόρων δηλαδή τη δημόσια καταγγελία (όπως έκανε και στον τότε Σύριζα) των αντιδημοκρατικών συμπεριφορών «παραγόντων» και συνιστωσών, καθώς και την δημόσια και με κάθε τρόπο υπεράσπιση αμεσοδημοκρατικών τρόπων λήψης των αποφάσεων. 

Επιπλέον αφενός ο τρόπος με τον οποίον συμμετείχαν και δρούσαν μέχρι τότε στο Μέτωπο μια σειρά γνωστών στελεχών της ΠΑΣΑ και αφετέρου η εικόνα που παρουσίαζε το Μπλογκ μας με την υπέρ-προβολή σε κάθε τι (σοβαρό ή μη) που αφορούσε στον σ. Α. Αλαβάνο, δημιούργησαν δικαιολογημένα την πεποίθηση στην «πολιτική πιάτσα» ότι η ΠΑΣΑ είχε μετασχηματιστεί στην πιο «σκληρή» «Αλαβανική» συνιστώσα του Μετώπου. Έτσι η συλλογικότητα που είχε θέσει με το πιο έντονο τρόπο στον Σύριζα και στην ευρύτερη Αριστερά τα θέματα της Άμεσης Δημοκρατίας και είχε διακηρύξει με σαφήνεια και καθαρότητα ότι δεν θα μετατρεπόταν σε Συνιστώσα, είχε διά της τεθλασμένης «απαρνηθεί» και τα δύο βασικά συστατικά και πολιτικά της χαρακτηριστικά.

Και όλοι θεωρούσαν πλέον την ΠΑΣΑ (και μέσα στο Μέτωπο) ως μια συνιστώσα του Μετώπου, αντιμετωπίζοντας ανάλογα και τα πασαδόρικα στελέχη, και θεωρούσαν πλέον τη ΠΑΣΑ και τους πασαδόρους περισσότερο ως «Αλαβανικούς» παρά ως αμεσοδημοκράτες της Αντισυστημικής Αριστεράς. Σημειώνεται ότι η ΠΑΣΑ ουδέποτε ως συλλογικότητα αποφάσισε ή ενέκρινε τέτοιες συμπεριφορές. Ενίοτε μάλιστα διάφοροι σύντροφοι, στην εσωτερική Λίστα της ΠΑΣΑ, διαμαρτύρονταν γιαυτές τις αλλαγές θέτοντας σχετικά θέματα. Πλην όμως…..

 Μετά την 3^η Πανελλαδική Συνάντηση του Σύριζα και την αδυναμία της ΠΑΣΑ να επηρεάσει τις αποφάσεις της, και στη συνέχεια με τον τρόπο δημιουργίας και λειτουργίας του Μετώπου Αλληλεγγύης και Ανατροπής, άνοιξε μια μεγάλη και με ένταση εσωτερική συζήτηση-προβληματισμός για το μέλλον και την εξέλιξη της ΠΑΣΑ. Είχε προηγηθεί η ένταξη του Α.Αλαβάνου στην ΠΑΣΑ που και αυτή είχε προκαλέσει διαφωνίες στο εσωτερικό μας. Είχε επισημανθεί ο κίνδυνος, το τότε μεγάλο πολιτικό μέγεθος του Α. Αλαβάνου να «απορροφήσει» και να «κυριαρχήσει» επί της ΠΑΣΑ και της όποιας πολιτικής της υπόστασης και δράσης, ανεξαρτήτως της θέλησης ή των ενεργειών του Αλαβάνου. Παρόλα αυτά η επιμονή κάποιων συντρόφων «επέβαλε» τελικά την είσοδο του Αλαβάνου στην ΠΑΣΑ. 

Οι εσωτερικές συζητήσεις και  εντάσεις οδήγησαν τελικά στην αποχώρηση μιας μεγάλης ομάδας - και ιδρυτικών μελών - που στην συνέχεια ασχολήθηκαν στο μπλογκ «αντισώματα» πέρα από τις μεμονωμένες κατά καιρούς αποχωρήσεις συντρόφων που δεν ήταν λίγες  ούτε μικρότερης σημασίας. Ήταν εμφανές ότι η ΠΑΣΑ είχε μπει σ’ένα κλίμα «εσωτερικής» επανεκτίμησης των χαρακτηριστικών και της δράσης της που δεν ήταν εύκολο να φέρει σε πέρας, αφού εν τω μεταξύ ο κοινωνικός και πολιτικός περίγυρος άλλαζε ραγδαία και μπαίναμε στην εποχή των Μνημονίων και της καταστροφής. 

Από τον Ιούνιο του 2010 και στις διάφορες συναντήσεις των μελών της ΠΑΣΑ, από πολλούς συντρόφους είχε τεθεί το πρόβλημα ότι πλέον είχε κλείσει ο κύκλος της ΠΑΣΑ και ότι, σε αντίθεση με ότι συνήθως γινόταν στην αριστερά, θα έπρεπε  να δηλώσουμε με ρητό τρόπο το τέλος της ΠΑΣΑ, προλαβαίνοντας έτσι μια περαιτέρω περίοδο φθοράς και απαξίωσης. Ο άλλος δρόμος θα ήταν η διά της αδράνειας και «σιωπής» περαιτέρω απαξίωση της ΠΑΣΑ Άλλοι σύντροφοι πρότειναν την συνέχεια λειτουργίας της ΠΑΣΑ, δεδομένης της σοβαρότητας της κοινωνικής καταστροφής, που εν τω μεταξύ είχε αρχίσει ενώ υπήρξε και πρόταση για την μετατροπή της ΠΑΣΑ σε πολιτική οργάνωση. 

Τελικά στην πράξη, επικρατούσε, ένα κλίμα «άστο και βλέπουμε» με αποτέλεσμα τυπικά να συνεχίζεται μέχρι σήμερα η λειτουργία του Μπλογκ χάρις στις προσπάθειες 3-4 πασσαδόρων. Όμως πολιτική λειτουργία και εξωστρεφής δράση της ΠΑΣΑ δεν υπήρχε και δεν υπάρχει από καιρό τώρα, με αποτέλεσμα να γενικεύεται ένα κλίμα απογοήτευσης και αδράνειας που συντελούσε και συντελεί στην περαιτέρω φυγή ή αδρανοποίηση των πασσαδόρων. Σήμερα όσοι πλέον είναι ενεργοί με το μπλογκ στην ΠΑΣΑ δεν ξεπερνούν στην κυριολεξία τα δάκτυλα του ενός χεριού. Ουσιαστικά και τυπικά οδηγηθήκαμε στην πλήρη πολιτική περιθωριοποίηση διά της «σιωπής» και της αδράνειας. Θα μπορούσαμε σίγουρα από πολύ πριν να είχαμε συλλογικά δημοσιοποιήσει το τέλος της ΠΑΣΑ ως συλλογικότητας που δρα και λειτουργεί το Μπλογκ της συμβάλλοντας και μ’αυτό σε μια άλλου τύπου ηθική και στάση στην αριστερά.   

Και ενώ όλο και πιο πολύ η ΠΑΣΑ «έχανε τον εαυτόν της», το Μέτωπο απέτυχε στις Περιφερειακές εκλογές του Οκτωβρίου 2010 ερχόμενο τελευταίο σε ψήφους, ο Σύριζα έδειχνε να πνέει τα λοίσθια, τα Μνημόνια και η Τρόϊκα μπήκαν για τα καλά στην ζωή μας με αποτέλεσμα την γενίκευση της καταστροφής της κοινωνίας, και γενικά όλα έδειχναν «μαύρα κι’ άραχνα», άρχισαν να εμφανίζονται τα πρώτα σημάδια μιας γενικευμένης κοινωνικής αντίδρασης. Πρώτα με τις μεγάλες Γενικές απεργίες του 2010 και στην συνέχεια με το μεγαλειώδες από κάθε άποψη κίνημα των πλατειών και ιδιαίτερα της πλατείας Συντάγματος το Καλοκαίρι του 2011.  

Το μεγάλο παράδοξο είναι ότι τα κεντρικά και ιδιαίτερά χαρακτηριστικά των Πλατειών ήταν αφενός η παντελής έλλειψη εμπιστοσύνης στα πολιτικά κόμματα και ομάδες, (δηλ. το πολιτικό Σύστημα στο σύνολό του συμπεριλαμβανομένης και όλης αριστεράς), και αφετέρου το αίτημα της Άμεσης Δημοκρατίας σε μαζική κλίμακα δηλαδή τα ίδια χαρακτηριστικά που η ΠΑΣΑ, ως  συλλογικότητα είχε θέσει και παλέψει σ’όλη την αριστερά ήτοι το θέμα της άμεσης δημοκρατίας και η σαφής δήλωσή της ότι δεν θα  μετατραπεί σε συνιστώσα δεδομένης της πλήρους αναξιοπιστίας των συνιστωσών και των πολιτικών ομάδων. Και ενώ λογικά θα έπρεπε η ΠΑΣΑ να βρίσκεται στο απόγειο της δημοφιλίας και αξιοπιστίας της, αφού είχαν γίνει δεκτά σε μαζική κλίμακα βασικοί στόχοι και επιδιώξεις της, βρίσκονταν αντίθετα την ίδια περίοδο σε διαδικασία απαξίωσης και απάρνησης της  πολιτικής εικόνας που είχε ή ίδια διακηρύξει. Είναι χαρακτηριστικό ότι την ίδια περίοδο γνωστοί πασαδόροι «ανακάλυπταν» την τριτοδιεθνιστική δύναμη «της ορθότητας της πολιτικής γραμμής» και παράβλεπαν την δύναμη και την αφ’εαυτού αξία της άμεσης δημοκρατίας ως λειτουργία αυτό-οργάνωσης των πολιτών προς κάθε πολιτική-κομματική εξουσία. Η καλύτερη και ορθότερη πολιτική γραμμή είναι το ίδιο το γεγονός του να αποφασίζουν, χωρίς διαμεσολαβήσει,ς οι ίδιοι οι ενδιαφερόμενοι γιαυτά που τους αφορούν. Τότε μπορούμε να ελπίζουμε, ακόμα και αν έχουν αποφασίσει λάθος. Αντίθετα, όπως έδειξε η εξέλιξη στις χώρες του πρώην σοσιαλισμού, καμία ορθότητα της πολιτικής γραμμής δεν εξασφάλισε την κοινωνία από την γραφειοκρατία και τον εκφυλισμό. Όλη η κατάρρευση αυτών των καθεστώτων κάθε φορά προχωρούσε με την ανάλογη «σωστή πολιτική γραμμή» που επεξεργαζόταν και εκφωνούσε η ανάλογη φωτεινή κομματική «πρωτοπορεία». Άλλωστε σε αντίθεση μ’αυτή την λογική της «πρωτοπορίας» και της «ορθότητας» της πολιτικής γραμμής η ΠΑΣΑ διακήρυξε και πάλεψε την λογική και την κουλτούρα της άμεσης δημοκρατίας. 

Επιμένουμε στο ζήτημα της Άμεσης Δημοκρατίας και όχι της τυπικής αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Όλα τα κόμματα – και της αριστεράς αλλά και ομάδες του αντί-εξουσιαστικού χώρου ( λειτουργία  στην πράξη και παρά τις αντίθετες ιδεολογικές προθέσεις ) - λειτουργούν με την δεύτερη μορφή. Το αποτέλεσμα είναι γνωστό, η ανάπτυξη μηχανισμών κ.ά. Συνεπώς, δεν υπάρχουν καλοί και κακοί μηχανισμοί, αλλά οργανωτικές δομές που επιτρέπουν την (ανα)παραγωγή τους. Δυστυχώς, η λογική των μηχανισμών υπάρχει και, εν τέλει, συντηρείται και από τη νοοτροπία των αριστερών, δηλαδή την ανάθεση στους «ειδικούς», στους πάνω, και την εθελούσια υποταγή και το δέος μπροστά στις ηγεσίες και τους αρχηγούς. Η ΠΑΣΑ τουλάχιστον στην εσωτερική της λειτουργία, προσπάθησε με βάση αυτήν την αρχή, με αρκετή επιτυχία. Για τους αριστερούς εκείνους, που θεωρούν την άμεση δημοκρατία «πολυτέλεια» και αναποτελεσματική, έχουμε να πούμε ότι δεν κατάλαβαν τίποτα από την τραγική εμπειρία του «υπαρκτού» αλλά και της γραφειοκρατικοποίησης και ενσωμάτωσης των αριστερών κομμάτων στον υπόλοιπο κόσμο. Οι άνθρωποι επιθυμούν να αποφασίζουν οι ίδιοι για την ζωή τους και, κατά συνέπεια, για την οργάνωση της κοινωνίας τους, πόσο μάλλον για τις κρίσιμες αποφάσεις ενός πολιτικού φορέα στον οποίο συμμετέχουν εθελοντικά. Η Άμεση Δημοκρατία δεν είναι απλώς το μόνο οργανωτικό σχέδιο για την αποφυγή της γραφειοκρατίας, αλλά και ο θεσμός εκείνος που μεταφέρει την απόφαση στον καθένα, που επιτρέπει την όσμωση των αντιλήψεων, που διαμορφώνει τελικά ένα ανώτερο πολιτικό επίπεδο στο σύνολο και όχι στα λιγοστά επαγγελματικά (συνήθως) στελέχη, σε κάποιους (αποδεδειγμένα ανειδίκευτους) ειδικούς της πολιτικής και τροφίμους των κομματικών γραφείων. Είναι το παράδειγμα μιας σοσιαλιστικής οργάνωσης της κοινωνίας, η κόκκινη γραμμή με τα αστικά κόμματα, γιατί ο «κομμουνισμός» δεν είναι η δίκαιη μοιρασιά του κοινωνικού προϊόντος, αλλά το πέρασμα «από την διακυβέρνηση των ανθρώπων στην διαχείριση των πραγμάτων».

Σήμερα και μετά τις δύο εκλογικές αναμετρήσεις της 6^ης Μαΐου και 17^ης Ιουνίου 2012 έχει διαμορφωθεί ένα νέο εντελώς πολιτικό τοπίο χαρακτηριστικά σημεία του οποίου αποτελούν από την μια η πολύ μεγάλη εκλογική επιτυχία του Σύριζα που τάραξε στην κυριολεξία το όλο Μνημονιακό τοπίο που είχαν διαμορφώσει η γερμανοποιημένη Ε.Ε. και τα δύο νεοφιλελεύθερα κόμματα της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ και από την άλλη η εμφάνιση της ναζιστικής Χρυσής Αυγής. 

Ο Σύριζα κατάφερε να εκφράσει εκλογικά (με πολλές επιφυλάξεις) όλο το αντιμνημονιακό, ριζοσπαστικό, αριστερής κατεύθυνσης, κίνημα. Σε πείσμα και αντίθεση όλων όσων προέτρεξαν να τον αποτελειώσουν, μετασχηματίστηκε στο μαζικότερο μεταπολεμικό εκλογικό πόλο της αριστεράς, εκφράζοντας το ριζοσπαστισμό της εποχής και την πλειοψηφία των αιτημάτων του κοινωνικού μπλοκ των «από κάτω». Για πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια δημιουργήθηκε η ελπίδα «για κάτι άλλο», χωρίς να είναι σαφές και πολύ συγκεκριμένο τι θα ήταν αυτό το «άλλο». Ήταν σαφές όμως, ότι σε μαζική κλίμακα είχε τελείως από-νομιμοποιηθεί η λογική των Μνημονίων και άλλαξε τελείως το πολιτικό σκηνικό της μεταπολίτευσης. Είναι βέβαιο ότι ο Σύριζα γέννησε ελπίδες και σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και την προσπάθειά του  παρακολούθησαν εκατομμύρια πολιτών σε όλο τον κόσμο. Η προσπάθεια να μετασχηματιστεί η μεγάλη αυτή εκλογική επιτυχία του Σύριζα σε πιο στενή και οργανική σχέση με τους πολίτες και την κοινωνία, έτσι που να αναδειχθεί ο κοινωνικός παράγοντας σε κυρίαρχος και αποφασιστικός, είναι μπροστά μας, μένει να αποδειχθεί και πρέπει να αναληφθούν συγκεκριμένες πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση. 

Πολλά ερωτήματα ανοίγουν με την εκλογική αυτή ανατροπή. Πως αντιστέκεται ένα αριστερό κόμμα στην τάση «υπευθυνοποίησης» δηλαδή στρογγυλέματος του ριζοσπαστισμού του; Πως μετατρέπει το φόβο και το δέος μπροστά στο ρόλο του ως δύναμη κυβέρνησης και εξουσίας; Πως  διευρύνει και ενισχύει τους δεσμούς με τα κινήματα και την ανατρεπτικότητα; Γιατί, ιστορικά, οι κοινοβουλευτικές ομάδες και οι ηγεσίες εμφανίζονται συνήθως πιο συντηρητικές από τη βάση, ιδιαίτερα όταν ένα αριστερό κόμμα γίνεται μαζικό και σε θέσεις εξουσίας;  

Η πρωτοβουλία του Σύριζα για τον μετασχηματισμό του από πολιτική ενότητα της αριστεράς των συνιστωσών σε ενιαίο κόμμα της ριζοσπαστικής αριστεράς έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον από κάθε άποψη και όσοι από τους πασσαδόρους ενεργοποιούνται ακόμα στον Σύριζα, μπορούν να εξετάσουν την δυνατότητα μιας συντονισμένης συλλογικής παρέμβασης προς δύο κατευθύνσεις. Προς τον ουσιαστικό Σύριζα των μελών (και όχι των συνιστωσών) με αμεσοδημοκρατική λειτουργία. Και την κίνηση του Σύριζα προς μια ριζοσπαστική αντισυστημική κατεύθυνση με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα Μνημόνια, την Ε.Ε. και το ευρώ. 

Ο ΣΥΡΙΖΑ του 2012 είναι, κατά τη γνώμη μας, ένα ανάλογο, σε πολιτικό επίπεδο, του κινήματος των πλατειών του 2011. Δεν μπορεί να στέκεσαι απέναντι του. Με κάποιον τρόπο πρέπει να είσαι σε άμεση, στενή, συντροφική επαφή μαζί του. Για μας αυτός ο τρόπος είναι η ενεργή συμμετοχή. Για άλλους η κριτική συμπόρευση «απ’ έξω». Σίγουρα δεν μπορεί να είναι ο ετεροπροσδιοριζόμενος, εριστικός και αυτάρεσκα καταγγελτικός τρόπος που υιοθετούν, μέχρι στιγμής, τμήματα της ΑΝΤΑΡΣΥΑ και του ΜΑΑ. 

Η ναζιστική Χρυσή Αυγή ήρθε για να μείνει και δεν αποτελεί πρόσκαιρο φαινόμενο όπως πιστεύουν ορισμένοι. Είναι αποτέλεσμα της κρίσης και «σπρώχθηκε» με κάθε τρόπο από τη μιντιακή διαπλοκή και τους παρακρατικούς μηχανισμούς. Η ίδια εκμεταλλεύτηκε με τον καλύτερο τρόπο την αδυναμία της αριστεράς να δημιουργήσει Δίκτυα Αλληλεγγύης για τα θύματα του Μνημονίων και παρουσιάστηκε μ’ένα δήθεν φιλολαϊκό και αντιμνημονιακό χαρακτήρα. Η αριστερά πρέπει στην πράξη να πάρει πρωτοβουλίες για συμπαράσταση κυρίως για τους πιο αδύνατους και παράλληλα να ενσωματώσει στον πολιτικό της λόγο, με επιχειρήματα και προσοχή, μια αντιφασιστική πλευρά. Έτσι μόνο θα αφαιρέσουμε το έδαφος πάνω στο οποίο μπορεί να μεγαλώσει ακόμα παραπέρα ο φασισμός και ο ναζισμός.

Επίλογος

Η προσπάθεια για την αναβάθμιση της αριστεράς με στοιχεία και χαρακτηριστικά της άμεσης δημοκρατίας είναι μια δύσκολη και σύνθετη διαδικασία. Η ΠΑΣΑ με όλα τα θετικά και τα αρνητικά της έθεσε κατ’ αρχήν το θέμα στα πλαίσια της αριστεράς. Είναι βέβαιο ότι η προσπάθεια αυτή θα συνεχιστεί και μάλιστα με πιο δημιουργικό τρόπο αφού η εμπειρία της ΠΑΣΑ μας κάνει πιο σοφούς και μας διδάσκει τι πρέπει να αποφύγουμε και τι να κρατήσουμε στην επόμενη προσπάθειά μας. Η οποία είναι σίγουρο ότι δεν θα αργήσει…