Το πτώμα του ευρωκομουνισμού στην υπηρεσία του υπαρκτού σταλινισμού!...

την εποχή που η εργατική τάξη  ανέτρεπε τον υπαρκτό κομμουνισμό...

Με αφορμή τα 20 χρόνια από την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, πρόσφατα προβλήθηκε σε πολλά ηλεκτρονικά μέσα της αριστεράς το άρθρο του Π. Μαυροειδή “Κομμουνισμός: Παρελθόν και μέλλον στην αυγή και στη δύση του 20ου αιώνα”. Με αφορμή ένα άλλο γεγονός - τα 30 χρόνια από το πραξικόπημα του Γιαρουζέλσκι - θα επιχειρήσουμε μερικές κριτικές παρατηρήσεις για αυτό το άρθρο.

 

Το κείμενο του Π. Μαυροειδή αναπαράγει σε μεγάλο βαθμό μια κριτική δανεισμένη από τον ευρωκομουνισμό και από  άλλους χώρους της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς στην Δύση, τροτσκιστικής κυρίως απόκλισης, κριτική που είχε γίνει πριν από μισό αιώνα! Στην χώρα μας από την εποχή της διάσπασης του 68, το ΚΚΕ εσωτερικού, το κόμμα του Λ. Κύρκου, δήλωνε από τότε ότι "ο πόθος της δημοκρατίας δεν σβήνει εύκολα σε κανένα λαό" και είχε καταδικάσει την επέμβαση των σοβιετικών τανκς στην Τσεχοσλοβακία και την υποταγή στο  καθοδηγητικό κέντρο του ΚΚΣΕ  όχι μόνον των σοβιέτ της ΕΣΣΔ,  αλλά και των κομμουνιστικών κομμάτων της Δύσης. Γιαυτό ζητούσε την ανεξαρτησία του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος από την Μόσχα. Ήδη το κομμουνιστικό κίνημα στη χώρα μας μετά την συμφωνία της Γιάλτας και το μοίρασμα του κόσμου είχε αντιληφθεί στο ίδιο του το πετσί τα όρια της “διεθνιστικής αλληλεγγύης” της μεγάλης μητέρας του κομμουνισμού...

Όλες οι θέσεις και οι απόψεις που προβάλει το κείμενο, είναι προϊόντα ενός διαλόγου που έχει γίνει`και έχει εξαντληθεί εντός της αριστεράς από τον προηγούμενο αιώνα. Τι λοιπόν καινούργιο φέρνει αυτό το κείμενο;  Η επιλεκτική προβολή σήμερα κάποιων από αυτές τις απόψεις υπηρετεί μια πολιτική σκοπιμότητα. Πρόκειται για μια παρέμβαση με γνώμονα τις συζητήσεις και τον διάλογο που γίνεται στο χώρο του ΚΚΕ για αυτά τα ζητήματα. Γιαυτό εξάλλου μερικά κρίσιμα συμβάντα, τα οποία είναι δυνατόν να αποτελέσουν σημείο ριζικής σύγκρουσης με τον χώρο του ΚΚΕ και των συνοδοιπόρων του, εξοστρακίζονται. Ας δούμε μερικά απ' αυτά.

1. Ήταν ιμπεριαλιστική χώρα η ΕΣΣΔ;

Ο Π. Μαυροειδής, ο νέος Λ. Κύρκος που θέλει να ενώσει την υπόλοιπη αριστερά με το ΚΚΕ, γράφει:“Η διεθνιστική διάσταση της Οκτωβριανής επανάστασης και των μπολσεβίκων, έδωσε σταδιακά τη θέση της σε μια “κρατική” αντίληψη για τις διεθνείς σχέσεις. Η ΕΣΣΔ είχε βεβαίως έναν αντιιμπεριαλιστικό ρόλο, όχι όμως από τη σκοπιά της ανάπτυξης και εξάπλωσης των κοινωνικών επαναστάσεων, αλλά από τη σκοπιά της διαμόρφωσης μιας “προστατευτικής υγειονομικής ζώνης” γύρω της και της διαμόρφωσης ισορροπιών που θα διευκόλυναν έναν αυξανόμενο οικονομικό και πολιτικό ρόλο της στο παγκόσμιο σύστημα.”

Σήμερα, ο Περισσός  θα μπορούσε να την ενσωματώσει στα κομματικά του ντοκουμέντα την παραπάνω πρόταση. Όμως η ιστορική πραγματικότητα είναι μακριά από τις πολιτικές ισορροπίες που εξυπηρετεί το κείμενο: Η Σοβιετική ένωση ήταν στην κορυφή μιας άλλης ιμπεριαλιστικής αλυσίδας ανταγωνιστικής με αυτή του δυτικού καπιταλισμού. Ο ιμπεριαλισμός δεν καταγράφεται κυρίως στις ωμές στρατιωτικές επεμβάσεις σε άλλες χώρες όπως την Ουγγαρία το 56, στην Τσεχοσλοβακία το 68 κλπ, αλλά  στην οικονομική εκμετάλλευση των χωρών του ανατολικού μπλοκ αλλά και καπιταλιστικών χωρών του τρίτου κόσμου με τις οποίες είχε αναπτύξει τις ίδιες σχέσεις ιμπεριαλιστικής εξάρτησης με αυτές που ισχύουν στον δυτικό καπιταλισμό. Γιαυτό εξάλλου ήταν πολύ εύκολη η μεταπήδηση χωρών από την μια ιμπεριαλιστική αλυσίδα στην άλλη χωρίς να απαιτούνται ιδιαίτερες κοινωνικές ανατροπές που σχετίζονται με τον τρόπο παραγωγής και την ταξική κυριαρχία. Το παράδειγμα της Αιγύπτου επί της εποχής του Νάσερ είναι χαρακτηριστικό.

2. Δύο συμβάντα που σφράγισαν τον υπαρκτό κομμουνισμό.

α. Το πρώτο οδήγησε σε μία ήττα και αφορά στην μεγάλη προλεταριακή πολιτιστική επανάσταση στην Κίνα. Εκεί τέθηκαν τα προβλήματα της σοσιαλιστικής οικοδόμησης και αναδείχτηκαν με μαζικούς όρους τα ζητήματα των σχέσεων του κόμματος με τις λαϊκές μάζες, η ταξική πάλη μέσα στο κόμμα, ο κεντρικός σχεδιασμός της οικονομίας και της λαϊκής συμμετοχής και της αυτενέργειας των λαϊκών μαζών, η ταξική φύση της επιστήμης αλλά και τεχνικών όρων των παραγωγικών διαδικασιών. Όλη αυτή η κρίσιμη θεματολογία που αφορά σε δομικά χαρακτηριστικά της σοσιαλιστικής οικοδόμησης,  απουσιάζει από την οπτική προσέγγιση του αρθρογράφου. Προσέγγιση, η οποία περιορίζεται στο γνωστό και κενό πλέον περιεχομένου: "σοσιαλισμός ίσον σοβιέτ συν εξηλεκτρισμός"...

β. Το δεύτερο συμβάν αφορά μια νικηφόρα ανατροπή από την εργατική τάξη ενάντια στον υπαρκτό κομμουνισμό. Πρόκειται για το κίνημα της "Αλληλεγγύης" στην Πολωνία. Το κίνημα αυτό έχει ένα ξεχωριστό χαρακτηριστικό, το οποίο το κάνει μοναδικό: Είναι το μόνο - σε Ανατολή και Δύση -  καθαρά ταξικό εργατικό κίνημα που οδήγησε τελικά σε μια κοινωνική ανατροπή. Τότε, στο Ανεξάρτητο-Αυτοδιαχειριζόμενο Συνδικάτο Αλληλεγγύη συμμετέχουν δέκα εκατομμύρια εργάτες, το 80% του συνολικού εργατικού δυναμικού της Πολωνίας. Οι εργάτες αρχίζουν να διεκδικούν με απεργίες και άλλες μορφές πάλης όλο και περισσότερα δικαιώματα σε επιχειρησιακό, τοπικό, περιφερειακό και εν τέλει πανεθνικό επίπεδο. Για ενάμισι ολόκληρο χρόνο, από το καλοκαίρι του 1980 μέχρι το Δεκέμβρη του 1981, η Πολωνία βρέθηκε σε ένα καθεστώς διπλής εξουσίας: Από τη μια πλευρά το “σοσιαλιστικό” καθεστώς του στρατηγού Γιαρουζέλσκι με τη στήριξη της ΕΣΣΔ και από την άλλη εκατομμύρια εργάτες που μέσα σε λίγους μήνες κατάφεραν μέσα από ένα τεράστιο δίκτυο εργοστασιακών επιτροπών να επιβάλουν έλεγχο όχι μόνο στα κατειλημμένα εργοστάσια, αλλά και σε ολόκληρους τομείς της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας. Το κίνημα αυτό σφράγισε την ρήξη της εργατικής τάξης με τον υπαρκτό κομμουνισμό, παρ' όλο που ο ίδιος ο Γιαρουζέλσκι 2008 δήλωνε πως: “Ο κόσμος πιστεύει ότι στην Πολωνία η Αλληλεγγύη έριξε τον κομμουνισμό. Όμως ξεχνούν ότι η Αλληλεγγύη ήταν σοσιαλιστικό κίνημα με έντονα λαϊκίστικο χαρακτήρα...”.

Διαβάσαμε και ξαναδιαβάσαμε το κείμενο για να μπορέσουμε να βρούμε απάντηση σε ένα ερώτημα που βασανίζει σήμερα όσους στρατεύονται στην υπόθεση του κομμουνισμού: αν το σχέδιο της “σοσιαλιστικής” οικοδόμησης όπως αυτό προσδιορίστηκε από την Οκτωβριανή επανάσταση παραμένει και σήμερα ορθό; Απάντηση δυστυχώς δεν βρήκαμε. Αν κάποιος αναγνώστης την ανακαλύψει, τότε ευχαρίστως θα την δημοσιεύσουμε αυτή την ανακάλυψη και θα τον επιβραβεύσουμε με δώρο το βιβλίο του Αlain Badiou “Η κομμουνιστική υπόθεση”.

Τελειώνοντας θα επαναλάβουμε μερικά ερωτήματα, όπως τα είχαμε διατυπώσει στο κείμενό “Ο “υπαρκτός σοσιαλισμός” ή ο “υπαρκτός κομμουνισμός” κατέρρευσε με την διάλυση του Ανατολικού Μπλόκ;”

Τα καθεστώτα του υπαρκτού σοσιαλισμού δεν οικοδομήθηκαν από “κομμουνιστές”; Σε αυτή την μορφή “σοσιαλιστικής” μετάβασης δεν ταυτίστηκαν τα “κομμουνιστικά” κόμματα με το Κράτος; Αυτά τα “κομμουνιστικά” κόμματα δεν κατέρρευσαν και αυτά μαζί με τα καθεστώτα; Το “κομμουνιστικό κόμμα” δεν είναι η πιο αντιπροσωπευτική έκφραση του “υπαρκτού κομμουνισμού”; Μήπως λοιπόν προσπαθούμε να κρυφτούμε πίσω από το δακτυλάκι μας κάνοντας διάκριση μεταξύ του “υπαρκτού σοσιαλισμού” και του “υπαρκτού κομμουνισμού” για να στηρίξουμε πράγματα που έχουν ήδη πεθάνει;

Αν σήμερα θέλουμε να υπερασπιστούμε και να επαναθεμελιώσουμε την Κομμουνιστική Ιδέα, το πρώτο πράγμα που έχουμε να κάνουμε είναι να απορρίψουμε ολοκληρωτικά τον “υπαρκτό κομμουνισμό” και κυρίως με τις μορφές που λαθροβιώνει γύρω μας στους χώρους της Αριστεράς!