Ο “υπαρκτός σοσιαλισμός” ή ο “υπαρκτός κομμουνισμός” κατέρρευσε με την διάλυση του Ανατολικού Μπλόκ;

Στην πολιτική, η επέκταση (την οποία πρόβλεψε ο Μαρξ) της παγκόσμιας αγοράς τροποποιεί το υπερβατολογικό (τον κόσμο, την ενεργή σκηνή) της χειραφετικής δράσης, και ίσως μόνο σήμερα συγκεντρώνονται οι προϋποθέσεις μιας κομμουνιστικής Διεθνούς που να μην είναι κρατική ή γραφειοκρατική. Ήδη, σε κάθε περίπτωση, συνεχείς πολιτικές εμπειρίες που φέρουν τον απολογισμό της πολιτικής ιστορίας του περασμένου αιώνα και είναι ριζωμένες στην εργατική και λαϊκή πραγματικότητα δείχνουν δύο πράγματα: κατ' αρχάς, είναι δυνατόν να ξετυλιχτεί μια πολιτική που να παραμένει σε απόσταση από το Κράτος, που δεν έχει ούτε την εξουσία ως διακύβευμα ούτε τον κοινοβουλευτισμό ως πλαίσιο, έπειτα αυτή η πολιτική να προτείνει μορφές οργάνωσης απομακρυσμένες σε μεγάλο βαθμό από το μοντέλο του κόμματος που κυριάρχησε σε όλο τον 20ο αιώνα.

Α. Badiou - από το βιβλίο “Δεύτερο μανιφέστο για τη φιλοσοφία”

Έχει καθιερωθεί να χρησιμοποιείται από την δική μας αριστερά ο όρος “υπαρκτός σοσιαλισμός” για τα καθεστώτα της πρώην ΕΣΔΔ και των άλλων του Ανατολικού Μπλόκ. Η δικαιολογία είναι ότι σε αυτές τις χώρες είχε ξεκινήσει η διαδικασία μετάβασης από τον καπιταλισμό προς τον κομμουνισμό η οποία ουδέποτε ολοκληρώθηκε. Αυτό το μεταβατικό στάδιο της εργατικής εξουσίας ονομάζεται “σοσιαλισμός”. Εξ ου και η ονομασία “υπαρκτός σοσιαλισμός”

Είναι όμως έτσι τα πράγματα;

Συνήθως η πτώση αυτών των “σοσιαλιστικών” καθεστώτων θεωρείται ότι προήλθε από μια ήττα από τον εξωτερικό εχθρό (ιμπεριαλιστική περικύκλωση) και δεν αποδίδεται σε κατάρρευση από εσωτερικές αντιφάσεις. Σύμφωνα με αυτή την ερμηνεία, το σχέδιο της “σοσιαλιστικής” οικοδόμησης όπως αυτό προσδιορίστηκε από την Οκτωβριανή επανάσταση παραμένει και σήμερα ορθό (παραγωγισμός, ταύτιση κόμματος και κράτους, κεντρικός κρατικός σχεδιασμός της οικονομίας κλπ,, κλπ), αρκεί μόνον να αντιμετωπιστεί με πιο αποτελεσματικό τρόπο η διάβρωση από τον εξωτερικό εχθρό. Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση αποδοχής αυτής της ερμηνείας είναι το ΚΚΕ, το οποίο σήμερα έχει επιδοθεί στην διαφύλαξη των ιερών και οσίων που συγκροτούσαν την πολιτική ταυτότητα της εξουσίας των καθεστώτων του Ανατολικού Μπλόκ. Αυτό που θεωρείται ως “σεχταρισμός” του ΚΚΕ σήμερα δεν είναι τίποτα άλλο από μια έκφανση αυτής της ιδεολογικοπολιτικής συγκρότησης.

Τα καθεστώτα του υπαρκτού σοσιαλισμού δεν οικοδομήθηκαν από “κομμουνιστές”; Σε αυτή την μορφή “σοσιαλιστικής” μετάβασης δεν ταυτίστηκαν τα “κομμουνιστικά” κόμματα με το Κράτος; Αυτά τα “κομμουνιστικά” κόμματα δεν κατέρρευσαν και αυτά μαζί με τα καθεστώτα; Το “κομμουνιστικό κόμμα” δεν είναι η πιο αντιπροσωπευτική έκφραση του “υπαρκτού κομμουνισμού”; Μήπως λοιπόν προσπαθούμε να κρυφτούμε πίσω από το δακτυλάκι μας κάνοντας διάκριση μεταξύ του “υπαρκτού σοσιαλισμού” και του “υπαρκτού κομμουνισμού” για να στηρίξουμε πράγματα που έχουν ήδη πεθάνει; 

Αν σήμερα θέλουμε να υπερασπιστούμε και να επαναθεμελιώσουμε την Κομμουνιστική Ιδέα, το πρώτο πράγμα που έχουμε να κάνουμε είναι να απορρίψουμε ολοκληρωτικά τον “υπαρκτό κομμουνισμό” και κυρίως με τις μορφές που λαθροβιώνει γύρω μας στους χώρους της Αριστεράς!