ΦΩΤΙΑ ΣΤΑ ΓΕΝΙΚΑ ΕΠΙΤΕΛΕΙΑ!
Αγωνιζόμαστε για την "ΣΥσπείρωση της ΡΙΖοσπαστικής Αριστεράς" στην κατεύθυνση της κοινής δράσης στους μαζικούς χώρους και τα κοινωνικά κινήματα, και παράλληλα για την πολιτική της συγκρότηση σε ένα ενιαίο αμεσοδημοκρατικό πολιτικό φορέα

Παρασκευή 11 Νοεμβρίου 2011

Ο Γιαννης Χοντζέας για τον Μίκη Θεοδωράκη



To 1974 ο “Λαϊκός Δρόμος” δημοσίευσε τρία κείμενα του Γιάννη Χοντζέα για τον Μίκη Θεοδωράκη υπό τον τίτλο “ΤΟ ΧΡΕΟΣ”. Τα κείμενα αυτά γράφτηκαν στο σύντομο διάστημα ανάμεσα στην επιστροφή του Χοντζέα από την μακρόχρονη εξορία του, μέχρι την αποχώρησή του από την ΕΔΑ το 1964. Όπως φαίνεται απ' τα περιεχόμενα τους, είναι ένα μέρος μόνο απ' όσα έγραψε γι αυτό το ζήτημα. Προς δόξα της πολυφωνίας και της ανοχής του διαφορετικού, που από τότε είχε αρχίσει να ανθίζει στην Αριστερά, δεν δημοσιεύτηκαν ποτέ στην "Αυγή" για την οποία προορίζονταν.

Αναδημοσιεύουμε ατό τον"ΛΑΪΚΟ ΔΡΟΜΟ" της 7 Σεπτεμβρίου 1974, την εισαγωγή της εφημερίδας και το 1ο κείμενο του Γ. Χοτζέα που απευθύνεται στο καθοδηγητικό όργανο της ΕΔΑ . Όλα τα κείμενα μπορείτε να τα διαβάσετε εδώ “Γιαννης Χοντζέας για Μίκη Θεοδωράκη

«ΤΟ ΧΡΕΟΣ»
Γιομάτοι οι τοίχοι της Αθήνας από διαφημίσεις για το «Χρέος» του Μίκη Θεοδωράκη. Όσο για τους δίσκους και τις κασέτες με τα τραγούδια του, είναι γνωστό ότι κυριαρχούν στην αγορά. Αυτά από την μία πλευρά. Από την άλλη ό Μ. Θεοδωράκης συνομιλεί με τον κ. Καραμανλή, ιδρύει τη «Νέα Αριστερά», καταγγέλλει άλλους (;) που σφετερίστηκαν τον τίτλο και αναγγέλλει σχέδια επάνω σε σχέδια. Ή «Αυγή» παρόλα αυτά, γλείφει τα χείλη της όταν γράφει «ό Μίκης». Αυτά είναι γνωστά.
Ο «Λ. Δ.» προδιχτατορικά κα ή κίνηση πού αντιπροσωπεύει, αφού είχε δεχθεί τις επιθέσεις του Μίκη Θεοδωράκη σαν προέδρου της ΔΝΛ, Είχε διατυπώσει την θέση της γι’ αυτόν ανεπηρέαστη απ' όλα αυτά. Όσο για τα όσα έπραξε ο Μ.Θ. στη διάρκεια της διχτατορίας, αυτό επιβεβαίωσε πολλά απ' όσα είχαν ειπωθεί από μας. Σήμερα ο Μ. Θεοδωράκης με το «ΧΡΕΟΣ» του διηγείται κάποιες ιστορίες. Εμείς δε θα πούμε ιστορίες. Θα συνοψίσουμε στηριγμένοι σε διάφορα κείμενα -- από τα ελάχιστα που διασώθηκαν -- την ιστορία της διαστροφής ενός πολιτιστικού κινήματος πού θα μπορούσε να αποτελέσει συστατικό τμήμα του πραγματικού αντιιμπεριαλιστικού δημοκρατικού κινήματος και τις ευθύνες τής τότε ρεβιζιονιστικής ηγεσίας (τότε με την έννοια της μη διχοτόμησής της, όπως συνέβηκε αργότερα), όπως και του ίδιου του Μ. Θεοδωράκη. Ταυτόχρονα, με τα κείμενα αυτά που γράφτηκαν το 1960 και το 1963 και απευθύνονταν είτε στην ηγεσία της ΕΔΑ είτε στο δημοσιογραφικό της όργανο, για να καταχωνιαστούν, ή ακρωτηριαστούν και χρησιμοποιηθούν από διάφορους για ποικίλους σκοπούς, που η απαρίθμησή τους θα μας έβγαζε τώρα, εδώ, από το θέμα μας, θέτουμε τις στήλες αυτές στη διάθεση όλων όσων επιθυμούν τη διερεύνηση βασικών πολιτιστικών προβλημάτων. Το πολιτιστικό μέτωπο είναι βασικός τομέας του ιδεολογικού μετώπου. Και οι συνεπείς αγωνιστές της Αριστεράς οφείλουν να δώσουν τη μάχη και στο μέτωπο αυτό όχι με τη ρεβιζιονιστική μεθοδολογία, αλλά με εκείνη που στηρίζεται στη συζήτηση, την κριτική, την αντιπαράθεση των απόψεων.

Προς την Εκτελεστική Επιτροπή τής ΕΔΑ
Αγαπητοί φίλοι,
Πριν δύο χρόνια (παραμονές εκλογών 61) σε συνάντηση που πέτυχα, ύστερα από αγωνιώδικες - έτσι τις χαρακτηρίζω - προσπάθειες, με μέλος της Ε.Ε. έβαλα ορισμένα γενικά και ειδικά ζητήματα. (παραλείπονται εδώ τα άλλα σαν άσχετα με το θέμα μας. Σημ. Σ.).

Νόμισα ότι ήμουνα κάτοχος του "μυστικού" ότι δηλαδή η Ε. Βλάχου πρότεινε στο Μίκη Θεοδωράκη την μουσική κριτική της "Μεσημβρινής". Αποδείχτηκε ότι ήταν γνωστό. Επέμεινα να μάθω τι γίνεται για να παρεμποδιστεί μια τέτοια εξέλιξη και μου απαντήθηκε πως με το Μ.Θ. είναι δύσκολο να συμπεριφερθείς σα μέλος του Κόμματος παρόλο που θεωρεί τον εαυτό του τέτοιο. Ακόμα γιατί βρίσκεται υπό την επιρροή του ... και του ... (παραλείπονται ονόματα μελών της τότε Δ.Ε.) που υποκινούν θέμα βουλευτοποίησής του. Εμείς είμαστε αντίθετοι σ' αυτό, μου δήλωσε το μέλος της Ε.Ε. θεω-ρούμε πως ο Μ.Θ. είναι κεφάλαιο που πρέπει να διαφυλαχθεί και να παίξει το ρόλο του στον πολιτιστικό τομέα. Με δυό λόγια διαπίστωσα με ενθουσιασμό πλήρη ανταπόκριση σ' όσα υποστήριζα.

Έχουν περάσει δυο χρόνια. Έγιναν τόσα και τόσα. Πίστευα ότι ήμουν ο πρώτος που γνωστοποιούσα στο κόμμα ότι ο Μ.Θ. προχωρεί στη δημιουργία Πολιτικής Κίνησης. Αποδείχτηκε ότι ήταν γνωστά όλα αυτά. Και με κατάπληξή μου πληροφορήθηκα πως "πείσθηκε" ο Μ.Θ. να διαλύσει την κίνησή του, με αντάλλαγμα να μπει επικεφαλής του σχεδιαζόμενου πλατιού νεολαιίστικου κινήματος και της βουλευτοποίησής του. Αυτά σε συνδυασμό και με άλλα, που δυστυχώς επαληθεύτηκαν (άμεση ενημέρωση του Μ.Θ. μόλις ήρθε από το εξωτερικό για το ποιοι είναι «δογματικοί» κλπ.) ενώ δεν τον θεωρούσε η καθοδήγηση μέλος του κόμματος, με τον αγώνα προσωπικού προσεταιρισμού του Μ.Θ. τώρα από διάφορα στελέχη της Εκτελεστικής Επιτροπής και άλλους, με οδηγούν σε συμπεράσματα καθόλου κολακευτικά για την συνέπεια και την κομματικότητα της καθοδήγησης. Κι' επειδή από τον οργανωτικό γραμματέα του Κόμματος καλλιεργείται κουτσομπολιό εις βάρος μου σχετικά με το ενδιαφέρον μου για το θέμα αυτό (αφήνω το καταχώνιασμα και την εξαφάνιση εκθέσεων, άρθρων κλπ. που μου ζητήθηκαν να γράψω ή την διαστρέβλωση του περιεχομένου τους, όχι με την δημοσίευση τους αλλά μέσω διοχέτευσής τους σε διάφορες κατευθύνσεις ή "στ' αυτί", δηλώνω τα παρακάτω: (ακολουθούν ζητήματα άσχετα με το θέμα μας. Σημ. Σ.)

Τελικά, θα το πω καθαρά: Είναι όψιμος και τουλάχιστον παραγοντικός ο θαυμασμός για το Μ.Θ. Δεν θα επαναλάβω τι λεγόταν γι αυτόν χρόνια πριν. Όσον αφορά εμένα έχετε στη διάθεσή σας χαρτιά με προτάσεις για την αξιοποίησή του όταν ήταν ακόμα έξω, δεν επανέρχομαι σ' αυτό. Μοναχά θυμίζω σε μερικούς σημερινούς ψαλμωδούς του πως πριν λίγα χρόνια, ενώ τον γνώριζαν προσωπικά από πολλά χρόνια, εκφράζονταν με περιφρόνηση για το πολιτικό του ποιόν και την καλλιτεχνική του υπόσταση. Ένας μάλιστα με αυτοπεποίθηση βαθύτατου γνώστη των πολιτιστικών ζητημάτων είχε αποφανθεί: Μα ποιος είναι αυτός; Προσωπικά, θεωρώ υπεύθυνη την καθοδήγηση για όλα τα πραγματικά ολισθήματα του Μ.Θ. στον πολιτικό τομέα (χωρίς να σβήνω τις δικές του ευθύνες) και θεωρώ το χειρισμό του ζητήματος αυτού σαν συνέπεια της λαθεμένης γενικής γραμμής.

Μάης 1963
Γ. ΧΟΝΤΖΕΑΣ

14 σχόλια :

  1. Για να γραφτεί η ΚΟΕ στην ΣΠΙΘΑ, ίσως θα πρέπει να κάνει την αυτοκριτική της για αυτές τις θέσεις του πνευματικού της αρχηγού.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Έχει γράψει κι άλλα ο Χοντζέας για τον Μίκη και για τη "θαμμένη" δεκαετία του 60. Βγάλτε όλα στη φόρα και όχι επιλεκτικά. Να αρχίσει μία συζήτηση για τη μυθολογία της και το ρόλο της ρεβιζιονιστικής αριστεράς - που όψιμα λιβανίζετε- στη μεγάλη αντιπαράθεση/διάσπαση του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. Εκτός αν οι τότε εξελίξεις είναι για εσάς παρονυχίδα, άσχετες με ό,τι συμβαίνει σήμερα ή "δυσάρεστες" αναμνήσεις για τη δημιουργία της μεγάλης αριστεράς.

      Διαγραφή
  2. Το κείμενο αφορά μια από τις συνέπειες της λαθεμένης γενικής γραμμής των ανανεωτών που είχαν πραξικοπηματικά κατσικωθεί στο ΚΚΕ και το διέλυαν, πάνω από όλα, οργανωτικά και ηθικά. Ο σ.ΕΟΣ προφανώς θα ανήκε σε αυτούς που χειροκρόταγαν τη διάλυση, όπως ανήκαν όλοι οι ιδεολογικοί του πρόγονοι.
    Από τότε πολλά έχουν αλλάξει:Ο Μίκης οργανώνει το λαό, όπως έστω λαθεμένα θεωρεί, ενώ ο ΕΟΣ και οι όμοιοί του επιζητούν τη διάλυση της αριστεράς.
    Συνεπώς και τότε και τώρα οι ιδέες του ΕΟΣ ήταν και είναι λάθος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ανοησία, δογματισμός και σκοπιμότητα όταν για τους δικούς σου λόγους και για να βγάλεις το "πόρισμα" μεταφέρεις στο τώρα ένα κείμενο 40 χρόνων πίσω. Για να πεις τι και για ποιόν; Περαστικά σου. Σαν να επιδιώκεις να κάνεις Μέτωπο με την αφεντιά σου, την όλο και πιο αναξιόλογη. Basta! Όχι άλλη κατηφόρα διότι δε μας παίρνει ο καιρός. Δεν την έχουμε αυτή την άνεση Όχι άλλες σπατάλες δύναμης σε μικρότητες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Η ενότητα δεν στηρίζεται στη λήθη, δεν στηρίζεται στα κουκουλώματα. Ούτε όμως και στην επιλεκτική διοχέτευση κειμένων με τον τρόπο που μας βολεύει. Τα κείμενα του Χοντζέα ήταν μια ηλιαχτίδα μέσα στην έρημο της δεκαετίας του 80 και στις αρχές του 90, ανεξάρτητα όμως από αυτό, όλα στη φόρα τώρα και χωρίς κοπτοραπτική. Η ιστορία της αριστεράς εμπεριέχει και αυτό: οι επίγονοι λιβανίζοντας τους προπάτορες ουσιαστικά να τους θάβουν και να προχωρούν σε άλλους βολικούς σχεδιασμούς... Οκ, σύντροφοι, οι συνθήκες αλλάζουν, αλλά και ο οπορτουνισμός αλλάζει προβειά. Τα όρια είναι λεπτά, αλλά όταν ο οραματικός στόχος παύει να είναι ο κομμουνισμός και γίνεται η όποια μεταπολίτευση του λαού γίνεται εμφανές πού πάει το πράγμα. Όλα στη φόρα τώρα...

      Διαγραφή
  4. @ Ανώνυμο των 6:34

    ωραία αυτά που λες για τους ανανεωτές και τον ΕΟΣ, όμως για αυτά που λέει ο ΧΟΝΤΖΕΑΣ δεν λες την κουβέντα, γιατί άραγε;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. ο των 6¨34 είμαι.
    Φυσικά και είχε δίκιο ο Χοτζέας τότε. Η στάση όμως του Μίκη και όλων των "Μίκηδων" της αριστεράς της εποχής, ήταν, ΟΠΩΣ ΛΕΕΙ ΚΑΙ Ο ΧΟΝΤΖΕΑΣ ΚΑΙ ΚΑΝΕΤΕ ΠΩΣ ΔΕΝ ΤΟ ΒΛΕΠΕΤΕ, αποτέλεσμα της λανθασμένης γενικής γραμμής. Εξαιτίας αυτής, η αριστερά διαλυόταν οργανωτικά και εκφυλιζόταν και ηθικά, όπως προείπα.
    Σήμερα, ο Μίκης πράττει σαφώς καλύτερα, όχι μόνο από το Μίκη του '63, αλλά και από τον κάθε ΕΟΣ του '63, που δεν έβαλε μυαλό για το πού οδηγεί ο διαλυτισμός, και επιμένει 50 χρόνια μετά στην αναγκαιότητα της διάλυσης των οργανώσεων.
    Προς αποφυγή παρεξηγήσεων:Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι πάντα ο Χοντζέας είχε δίκιο. Δεν θα γίνω "ΕΟΣ" από την ανάποδη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. προς τον Ανώνυμο των 9.37μμ

    Φαίνεται ότι λέμε θα πρέπει να είναι υποταγμένο/λογοκριμένο ανάλογα με κάποιες σκοπιμότητες! Λοιπόν δεν θα πρέπει να πούμε τι έλεγε ο συχωρεμένος ο Χοντζέας για τον Μίκη, αλλά να το κρύψουμε κάτω από το χαλί, γιατί τώρα φαντασιωνόμαστε ότι μας είναι χρήσιμος στα σχέδιά μας ο άρχοντας της Σπίθας και επομένως δεν πρέπει να ξύνουμε παλιές πληγές. Αυτός ακριβώς είναι ο ορισμός της μικροπολιτικής. Εντάξει, να τα "ξεχάσουμε" εμείς, όμως ο Μίκης τα ξεχνάει αυτά; Δεν νομίζω! Μήπως λοιπόν αυτά που κάνει η ΚΟΕ είναι σπατάλες δύναμης σε μικρότητες;.

    Υ.Γ. Όποιος έχει την μύγα μυγιάζεται! Λοιπόν,το κείμενο δεν βγάζει κανένα "πόρισμα". Απλώς αναφέρει γεγονότα. "Πόρισμα", το βγάζει ο αναγνώστης μόνος του και απ' ότι φαίνεται αυτό το "πόρισμα" σε ενοχλεί πιο πολύ από το κείμενο...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μϊα συνολική συζήτηση για το Θεοδωράκη απαιτεί να λαμβάνει υπόψη της και όλες τις κριτικές που του ασκήθηκαν. Αν σε μερικούς ή και στον ίδιο το Μίκη βολεύει η μετατροπή του σε τοτέμ, σε εθνικό σταρ, αυτό δεν με αφορά. Θα παρακαλούσα να δημοσιεύσετε και τα υπόλοιπα κείμενα που έγραψε ο Χοντζέας για το Θεοδωράκη. Όλα στο φως.

      Διαγραφή
  7. προς ανώνυμο των 6¨34

    Γιατί "ο Μίκης πράττει σαφώς καλύτερα"; Από που προκύπτει αυτό; Επειδή γέρασε και έβαλε μυαλό;

    Επειδή έκανε την αυτοκριτική του για τις κωλοτούμπες (πιο μικρές είναι η αλήθεια απ' αυτές που κάνει η ΚΟΕ΅) από βουλευτής του ΚΚΕ - υπουργός του Μητσοτάκη και άλλα παρόμοια;

    Μήπως είναι καλύτερος γιατί πήρε χαμπάρι τι κουραμπιές είναι ο Καζάκης και τον έδιωξε ενώ η ΚΟΕ τον είχε και τον έχει καλεσμένο της στις εκδηλώσει της για να καθοδηγήσει τον λαό της;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Η επιλεκτική επιλογή των αναρτήσεων του "επώνυμου", μοιάζει με το ανέκδοτο του Χότζα, απομένει προς τα που θα γυρίσει το κάρο με το άνοιγμα του φούρνου!

    Όλα είναι θέμα πολιτικής παιδείας! Τα υπόλοιπα είναι κουραφέξαλα φαυφλατολογίας

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Ο Μίκης πράττει καλύτερα από κάθε ΕΟΣ (και Μίκη) του τότε και κάθε ΕΟΣ του σήμερα γιατί οργανώνει το λαό, έστω χαλαρά, πάντως σε μια σωστή κατεύθυνση από τη δική του μικροαστική σκοπιά.
    Επίσης ο Καζάκης έφυγε, δεν τον έδιωξε ο Μίκης. Και δεν καταλαβαίνω τον πολιτικό όρο "κουραμπιές".
    Το ότι μπορείς όμως στο ίδιο κείμενο να βρίζεις το Μίκη για να την μπεις στην ΚΟΕ, και να βρίζεις τον Καζάκη, εκθειάζοντας το Μίκη, πάλι για να τη μπεις στην ΚΟΕ, δείχνει και πού αποσκοπεί η παρέμβασή σου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Πάντως για να λέμε και του στραβού το δίκιο, ανεμοδούρας ο Μίκης, πλην μεγάλος συνθέτης. Αντίθετα, ο Χοντζέας βγάζει δογματισμό, άγνοια του λαϊκού πολιτισμού και βαθύ σεχταρισμό. Πράγματα που ούτως ή άλλως τον χαρακτήρισαν (μαζί με την εντυπωσιακά ανιδιοτελή στράτευση και την πολιτική οξυδέρκεια) και εξηγούν τα όρια και του ρεύματος που ηγήθηκε...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ο λαΪκός πολιτισμός και η μουσική/κινηματογραφική "βιομηχανία" στην Ελλάδα, όπως αυτή διαμορφώθηκε τη δεκαετία του 60, κάποια στιγμή καλό θα ήταν να μελετηθούν και να συζητηθούν, επιτέλους και σε σχέση με το τι έγινε στον εμφύλιο δέκα περίπου χρόνια πριν. Η βολική αφήγηση της τότε ρεβιζιονιστικής αριστεράς, της αριστεράς της κλάψας και της ήττας ερμηνεύει και αυτή τα όρια του ρεύματος που ηγήθηκαν άλλοι- κωλοτούμπες, ίσως με μεγαλύτερη πολιτική οξυδέρκεια από τον Χοντζέα και γνώστες του λαϊκού πολιτισμού, σε τέτοιο βαθμό που έγιναν γνώστες και του κρατικοδίαιτου πολιτισμού και είχαν την πολιτική οξυδέρκεια να είναι προ πολλού παράγοντες της υπαρκτής, του Πασοκ, ακόμα ακόμα και σύμβουλοι του Σαμαρά και του Καρατζαφέρη. Τόση οξυδέρκεια... για όλα αυτά βέβαια φταίει φαίνεται ο σεχταρισμός του Χοντζέα... (Δεν περισσεύει σάλιο για να φτύσω...).

      Διαγραφή


ΑΛΛΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ