Το «Πολέμησε το Δεκέμβρη» δεν παραπέμπει σε αυτό για το οποίο όλος ο πλανήτης μιλάει σήμερα για τον Μίκη, την τέχνη του και τη μουσική του...
Ο Μίκης, σύμφωνα με τα τότε λεγόμενά του επέλεξε, για επιτύμβιο επίγραμμα μια φράση που δεν αναφέρεται καθόλου στο μουσικό του έργο αλλά σε μια στιγμή της ζωής του, αυτή που ως αντάρτης του Εφεδρικού ΕΛΑΣ της Αθήνας πολέμησε κατά των Άγγλων το 1944.
Είναι κάτι παραπάνω από προφανές ότι τα επιτύμβια αυτά επιγράμματα υποδηλώνουν πως ο δημιουργός θεωρεί ως ύψιστο ιδανικό του όχι την τέχνη του αλλά κάτι άλλο. Και στην περίπτωση του Μίκη υποδηλώνεται με σαφήνεια ότι η τέχνη του και συγκεκριμένα οι μουσικές του συνδέονται και υπηρετούν μια ανώτερη -για τον ίδιο- ηθική αξία, γι’ αυτό άλλωστε και δηλώνει «μου άρεσε ο ήχος της μάχης».
Πριν από έξι χρόνια, ο Μίκης Θεοδωράκης είχε εξομολογηθεί σε συνέντευξη τύπου με αφορμή το νέο ανέβασμα το 2015 του έργου «Του νεκρού αδερφού» (η πρώτη παρουσίαση είχε γίνει το 1962 από τον θίασο του Μάνου Κατράκη) ότι στον τάφο του θέλει να γραφτεί η φράση «Πολέμησε το Δεκέμβρη».
Πολέμησα 33 μέρες και μου άρεσε ο ήχος της μάχης
Για το επιτύμβιο αυτό επίγραμμα που παραπέμπει στο αντίστοιχο του αρχαίου Έλληνα τραγωδού Αισχύλου, ο οποίος είχε πολεμήσει ενάντια στους Πέρσες στη μάχη του Μαραθώνα, ο Μίκης Θεοδωράκης διανύοντας τότε τα 90 του χρόνια είχε πει συγκεκριμένα:
«Στον τάφο μου να γραφεί: Πολέμησε το Δεκέμβρη. Θα μου πείτε… ο πόλεμος; Δεν ξέρω… Έχω και το κρητικό γονίδιο και μου αρέσουν τ’ άρματα.