Sergio Bologna: Να μην χαρίσουμε στην ακροδεξιά την ιδέα της ελευθερίας

φώτο: “Εγώ είμαι o γιατρός του εαυτού μου”.

του Sergio Bologna

Πηγή: www.officinaprimomaggio.eu

Αναδημοσίευση από την "Προλεταριακή Πρωτοβουλία" 

Το άρθρο που δημοσιεύουμε αποτελεί μια προσωπική παρέμβαση του Σέρτζιο Μπολόνια, γραμμένη ως συμβολή για την προώθηση της εσωτερικής ζύμωσης της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού Primo Maggio, εν όψει της κυκλοφορίας του 4ου τεύχους του. Αναρτήθηκε εκ παραδρομής και γι’ αυτό το λόγο το καθιστούμε προσβάσιμο για ανάγνωση.

Όποιος θυμάται την τελική περίοδο της προεδρίας Τραμπ και ιδιαίτερα την προεκλογική καμπάνια που οδήγησε στην ήττα του, θα παρατήρησε με πόση επιμονή ο ίδιος και το περιβάλλον των υποστηρικτών του δήλωναν ότι αποτελούν τους θεματοφύλακες της ατομικής ελευθερίας.

Freedom, η ελευθερία είναι ένα mantra για την αμερικάνικη ιστορία και κατά τη διάρκεια της μακράς σύγκρουσής της με τον κομμουνισμό, η λέξη ελευθερία χρησιμοποιήθηκε για να ταυτοποιήσει όλα αυτά που δεν ήταν κομμουνισμός. Πρώτα και κύρια, ελευθερία της αγοράς, το αντίθετο του κομμουνιστικού διευθυντισμού. Η έννοια της ελευθερίας ως υπέρτατη αξία και βασική αρχή της πολιτισμένης ύπαρξης και της ίδιας της γαλλικής επανάστασης, μεταμορφώθηκε -ήδη- κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα σε μια έννοια περί ελευθερίας ως συστατικού στοιχείου μιας συγκεκριμένης οικονομικής τάξης πραγμάτων και ενός συγκεκριμένου θεσμικού καθεστώτος. Έτσι μετατράπηκε από μια αξία που έδινε μια ταυτότητα σε μια τάξη, την αστική τάξη, σε μια αξία που έδωσε μια ταυτότητα στο κεφάλαιο, ενώ την ίδια ώρα οι κατώτερες τάξεις ύψωναν το λάβαρο που έγραφε “αλληλεγγύη”.

Αυτό που συμβαίνει όμως σήμερα είναι εντελώς διαφορετικό γιατί η ιδέα της ελευθερίας που προωθείται από την ακροδεξιά -και νομίζουμε ότι μπορούμε να εντάξουμε τον Τραμπ στο χώρο της ακροδεξιάς- πρέπει να μπορέσει να μετατατραπεί σ’ ένα αναγνωρίσιμο σύμβολο από εκείνο το “πλήθος” χωρίς ταξικά συμφραζόμενα, το οποίο και αποτελεί το προϊόν της αποσάθρωσης της μεσαίας τάξης [middle class] και τον κατακερματισμό της εργατικής τάξης [working class].

Πώς, πότε και γιατί ενδυναμώνεται η επιρροή της Ακροδεξιάς; Φταίνε οι αριστερές πολιτικές δυνάμεις;

Θεσσαλονίκη, Οκτώβριος 2021

Η ενδυνάμωση του φασισμού είναι σύμπτωμα και αποτέλεσμα αδυναμίας των δημοκρατικών αστικών κομμάτων, όχι των σοσιαλιστικών, κομμουνιστικών ή άλλων αριστερών πολιτικών δυνάμεων

Αναδημοσίευση από το "Μετά την κρίση"

Η παροδική και προσωρινή επανενεργοποίηση του ιστοχώρου Μετά την Κρίση, είναι μια μικρή αντίδραση σε φαινόμενα «επιστροφής του αδιανόητου», το οποίο στην πραγματικότητα ήταν πάντα εδώ. Η επαναδραστηριοποίηση ακροδεξιού όχλου, το επεισόδιο και η διαγραφή από την κοινοβουλευτική ομάδα της ΝΔ του βουλευτή κ. Μπογδάνου, αλλά και η ενεργός επανεμφάνιση πιο σοβαρού πολιτικού που δίνει συχνά αφορμές επαφής με την περίμετρο της Ακροδεξιάς, είναι η μία δυσάρεστη πλευρά. Η άλλη, είναι ο τρόπος που αντιμετωπίζουν τέτοιες «επιστροφές του αδιανόητου» κάποιοι που δεν ανήκουν στην αντιδημοκρατική Δεξιά, π.χ. με το παλαιολιθικής πολιτικής ευφυίας ιδεολόγημα «των δύο άκρων». Στον γκρίζο πίνακα συμμετέχουν και δηλωμένοι αντίπαλοι της Ακροδεξιάς, που βρίσκουν μια ακόμη αφορμή για να ιδεολογήσουν (αντί να ερευνήσουν και να κατανοήσουν), προκειμένου να τονίσουν τις αιώνιες και τοξικές αντιπαλότητες με δυνητικούς φίλους και όχι με βέβαιους αντιπάλους. Τίποτε από όλα αυτά δεν εκπλήττει, ούτε είναι επιστροφές αδιανόητων. Είναι όμως αιώνια επιστροφή και επιστροφή του αιώνια χθεσινού και τίποτε καλό δεν προοιωνίζει για το πολιτικό αύριο στην Ελλάδα.

H υπόθεση ότι για την ενδυνάμωση της Ακροδεξιάς ευθύνονται (εν όλω ή εν μέρει) οι πολιτικές της Αριστεράς (της σοσιαλδημοκρατικής, της κομμουνιστικής ή άλλης), επειδή γίνονται «κοντόφθαλμες» και χρεωκοπούν, ή επειδή και άλλες Αριστερές θέλουν «να μιμηθούν τη χρεωκοπημένη σοσιαλδημοκρατία», ή αντίθετα, επειδή «ερεθίζουν και εκφοβίζουν» τους αντιπάλους τους (βλ. τη λεγόμενη Διαμάχη των Ιστορικών - Historikerstreit, στη Γερμανία και αλλού), δεν επαληθεύεται από τα ιστορικά δεδομένα.

Στις ευρωπαϊκές χώρες, ο φασισμός και ο εθνικοσοσιαλισμός του Μεσοπολέμου δεν ενδυναμώθηκαν επειδή η τότε Αριστερά ήταν χρεωκοπημένη, ούτε επειδή η τότε Κομμουνιστική Αριστερά μιμήθηκε την τότε Σοσιαλδημοκρατία (στην πραγματικότητα έπραξε το αντίθετο), αλλά ούτε επειδή απειλούσε να πορευθεί προς την εξουσία. Με εξαίρεση τη Ρωσία, είχε ήδη υποστεί αποφασιστική ήττα στην έναρξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου (1914). Στον ταραχώδη ελληνικό Μεσοπόλεμο, ο φασιστικός όχλος που έκαψε την εβραϊκή συνοικία Κάμπελ στη Θεσσαλονίκη το 1931, δεν συγκροτήθηκε ως φασιστικός όχλος επειδή απογοητεύτηκε ή ερεθίστηκε από την τότε Αριστερά. Ούτε, βέβαια, η «Χρυσή Αυγή» κατέκτησε το 10 % σχεδόν των ψήφων την περίοδο 2010-2015, επειδή η ελληνική κοινωνία ήταν τότε απογοητευμένη από την Αριστερά ή τη φοβόταν. Από άλλους - άλλων πολιτικών πλευρών - ήταν απογοητευμένη, και άλλους φοβόταν.

 
Τα παραδείγματα είναι άπειρα και το δίδαγμα της ιστορίας σαφές: Πάντα η Ακροδεξιά ενισχύεται όταν είναι σε κρίση ένα πολιτικό σύστημα, ιδίως όταν «τρεκλίζει» και «σκοντάφτει» ο αστισμός και τα αστικά κόμματα, όχι τα κόμματα της Αριστεράς, σοσιαλιστικά, κομμουνιστικά ή άλλα.

 
Και υπάρχει λόγος που έτσι συμβαίνει και όχι αλλιώς. Η Ακροδεξιά, ο ναζισμός, ο φασισμός, έχουν πραγματικά κοινωνικά στηρίγματα, που αναπτύσσονται παράλληλα με ενεργές υλικές προσδοκίες και φόβους, μέσα σε οικογένειες ορισμένων συγκεκριμένων μικρο-μεσοαστικών στρωμάτων και δεν είναι μόνον φαντασιακές-ιδεολογικές «ταυτίσεις με την εξουσία» (Φουκωϊκού τύπου), ούτε είναι συγκροτημένα απλά και μόνον ως «αρνητικές ταυτότητες» (κατά τον Ε. Τραβέρσο). Πάντα εξακολουθεί να υπάρχει, όπως υπήρχε στις πρωτο-νεωτερικές κοινωνίες του 20ού Αιώνα, ένα (μειοψηφικό) ρεύμα που ρέπει προς τον κοινωνικό φασισμό.