3ο μνημόνιο, αριστερά και κοινωνία. Υπάρχει διέξοδος;

Η συμφωνία δεν είναι συμβατή με το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. Για όσους το ισχυρίζονται αυτό κάνοντας δικές τους ερμηνείες για τις προθέσεις των ψηφοφόρων, υπάρχει ένα πολύ απλό ερώτημα. Αν επικρατούσε το Ναι στο δημοψήφισμα, τι θα άλλαζε σε σχέση με τη συμφωνία που ήρθε; Όσοι ανέχονται την κατάργηση του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος, δικαιολογούνται λέγοντας ότι ο κόσμος φοβάται την έξοδο από το ευρώ και την χρεωκοπία. Επειδή όμως η απλή αλήθεια είναι ότι ο κόσμος ψήφισε γνωρίζοντας ότι υπήρχε αυτό το ρίσκο, γιατί όλοι οι δανειστές το φώναζαν, αν κάποιος φοβήθηκε στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι η κυβέρνηση.

Αναδημοσίευση από το "PressPublica"

της Δέσποινας Σπανούδη

Aς ξεκινήσουμε από μια βασική ερώτηση: Είναι το μνημόνιο διέξοδος;

Δεν υπάρχει ούτε ένας στη χώρα που να θεωρεί ότι η συμφωνία δηλαδή το νέο μνημόνιο είναι καλή. Όλοι την θεωρούν από κακή ως απαράδεκτη και οι περισσότεροι αναγνωρίζουν ότι είναι και ανεφάρμοστη. Είναι ανεφάρμοστη αντικειμενικά λόγω των οικονομικών και κοινωνικών δεδομένων που έχουν περιορίσει δραματικά τις ανοχές και τις αντοχές. Είναι διπλά ανεφάρμοστη γιατί η κυβέρνηση έχει αντίθετη λαϊκή εντολή, συνεπώς είναι αφερέγγυα τόσο έναντι των υποστηρικτών του μνημονίου όσο και έναντι των δικών της υποστηρικτών. Κανένα από τα παραπάνω δεδομένα δεν μπορεί να ανατραπεί, μπορεί μόνο να παραταθεί για λίγο ο χρόνος πριν αρχίσουν να εκδηλώνονται οι συνέπειες. Από την άλλη πλευρά όσοι πιστεύουν ότι υπάρχουν τρόποι ανάκαμψης μέσα από το 3ο μνημόνιο, είναι αναγκασμένοι να υιοθετούν δύο εξίσου ανεδαφικές θεωρίες. Η μια λέει ότι μέσω της βίαιης απόσπασης αγαθών, πόρων και δικαιωμάτων και της συγκέντρωσης του όποιου παραγόμενου πλούτου σε ολόενα και λιγότερους μπορεί να παραχθεί ένα μικρό επιπλέον μερίδιο για όλους. Ωστόσο αυτή η εκδοχή δεν υπάρχει με τα σημερινά δεδομένα της κρίσης (την οποία και προκάλεσε)
.
Η άλλη θεωρία, που εκφωνείται συχνότερα από την κυβέρνηση, λέει ότι μπορούν να βρεθούν επαρκή ισοδύναμα που θα επιτρέπουν μείωση των επιπτώσεων. Αυτή η δεύτερη εκδοχή σκοντάφτει στην στόχευση του μνημονίου και στην αυστηρή επιτήρηση, αλλά κυρίως σκοντάφτει στις συμμαχίες.

Προκειμένου να εφαρμόζεται το μνημόνιο θα συνεχίσει να επικρέμεται η απειλή του grexit και της χρεωκοπίας. Όποια κυβέρνηση λοιπόν θα επιχειρεί να το εφαρμόσει, θα έχει απέναντι όλους όσους θα πλήττονται και θα έχει εκ των πραγμάτων συμμάχους όσους ενδιαφέρονται να εφαρμοστεί. Συνεπώς η διαπλοκή και η διαφθορά στην κορυφή θα είναι δύσκολο να χτυπηθούν. Επιπλέον όπλα όπως η αλήθεια για το χρέος, η υπόθεση SIEMENS, οι γερμανικές αποζημιώσεις, η εξεταστική για τα μνημόνια, ο εκδημοκρατισμός της αστυνομίας κλπ που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν προκειμένου να υποστηριχθούν άλλες επιλογές θα αφεθούν στην άκρη. Ούτε λόγος βέβαια για δικαιότερη κατανομή των βαρών και του πλούτου. Τέλος η σκληρότερη ίσως πρόβλεψη του νέου μνημονίου αφορά την εκποίηση όλων των υποδομών και της δημόσιας περιουσίας, που αν επιχειρηθεί θα προκαλέσει εύλογα σφοδρές αντιδράσεις.


Μερικά σημεία επιπλέον:

Η συμφωνία δεν είναι συμβατή με το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος.

Για όσους το ισχυρίζονται αυτό κάνοντας δικές τους ερμηνείες για τις προθέσεις των ψηφοφόρων, υπάρχει ένα πολύ απλό ερώτημα. Αν επικρατούσε το Ναι στο δημοψήφισμα, τι θα άλλαζε σε σχέση με τη συμφωνία που ήρθε; Όσοι ανέχονται την κατάργηση του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος, δικαιολογούνται λέγοντας ότι ο κόσμος φοβάται την έξοδο από το ευρώ και την χρεωκοπία. Επειδή όμως η απλή αλήθεια είναι ότι ο κόσμος ψήφισε γνωρίζοντας ότι υπήρχε αυτό το ρίσκο, γιατί όλοι οι δανειστές το φώναζαν, αν κάποιος φοβήθηκε στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι η κυβέρνηση.

Μπορεί να ήξερε κάτι περισσότερο που δεν το ήξερε πριν το προκηρύξει. Ακόμη και τότε θα έπρεπε να ξαναφέρει την νέα συμφωνία σε δημοψήφισμα ομολογώντας αδυναμία καλύτερης συμφωνίας. Μια βδομάδα χρειάζεται όπως είδαμε. Σε κάθε περίπτωση η αγνόηση ενός δημοψηφίσματος δεν είναι ανεκτή ακόμη και στην ανάπηρη δημοκρατία μας και θα αποτελέσει μια μαύρη σελίδα. Από την άλλη, αποκαλύπτει πόσο υποκριτικός είναι ο ισχυρισμός ότι ο λαός δεν είναι έτοιμος για ρήξεις και ότι κάνει ανάθεση σε κόμματα και ηγέτες, όταν στην πραγματικότητα έχουν ληφθεί όλα τα μέτρα για να συμβαίνει ακριβώς αυτό.


Η νέα κατάσταση εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους

Όσοι επέλεξαν την αριστερά ως τελευταίο καταφύγιο και ως άφθαρτη από την απαξίωση του πολιτικού συστήματος, θα θεωρήσουν ότι η αριστερά είτε παραπλανά όπως όλοι, είτε ότι εξαναγκάζεται να παραδεχτεί ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος, τουλάχιστον επί του παρόντος. Εξάλλου αυτοί που θριαμβολογούν ότι δικαιώνονται σήμερα είναι οι οπαδοί του μονόδρομου των μνημονίων. Η ενίσχυση της απήχησης των ακροδεξιών, μέσω μιας εύληπτης, μαχητικής και υπερήφανης ρητορικής, είναι ένας υπαρκτός κίνδυνος.

Ορατός είναι ο κίνδυνος να αποθαρρυνθεί και να χάσει το κουράγιο του ένας κόσμος που έδειξε διατεθειμένος να βγει στο δρόμο για να στηρίξει την “περήφανη διαπραγμάτευση” των πρώτων ημερών, που παρακολούθησε ανίσχυρος την προδιαγεγραμμένη πορεία προς το σκληρό συμβιβασμό και που αναθάρρησε και ξαναβγήκε στο δρόμο όταν έστω και την τελευταία στιγμή προκηρύχθηκε δημοψήφισμα. Εξάλλου το μεγάλο κίνημα διαμαρτυρίας μπήκε σε στάση αναμονής από τις εκλογές του 2012 όταν ο ΣΥΡΙΖΑ πρόβαλλε ως πολιτική διέξοδος απέναντι στην εξαθλίωση. Σήμερα η διέξοδος δεν είναι ακόμα ορατή και οι όποιες ομαδοποιήσεις εξακολουθούν να κινούνται σε παράλληλες τροχιές.

Τέλος υπάρχει ο κίνδυνος δυσμενών εξελίξεων για την αλλαγή των ευρωπαϊκών και διεθνών συνθηκών, στις οποίες η κυβέρνηση εναποθέτει τις ελπίδες της για το μέλλον. Αυτό που επεδίωξαν οι δανειστές ήταν ο παραδειγματισμός και των υπολοίπων λαών που θα έλπιζαν σε μια καλύτερη διαπραγμάτευση και σε απαλλαγή από την στραγγαλιστική λιτότητα. Από τώρα και στο μέλλον, οι σύμμαχοι του Νότου θα είναι οι παραδοσιακοί «σοσιαλδημοκράτες» όπως ο Ολαντ ή ο Ρέντσι, που παρακινούν την κυβέρνηση να εφαρμόσει τα μνημόνια, ενώ η αριστερά όπως οι Podemos ή το DieLinke θα αγωνίζονται να πείσουν τους λαούς τους ότι υπάρχει άλλος δρόμος.


Μια νέα εποχή για την ευρεία κοινωνική και πολιτική αριστερά

Για τον κόσμο της αριστεράς με την ευρύτερη δυνατή έννοια του όρου, το σοκ είναι σε εξέλιξη. Ωστόσο ταυτόχρονα, είναι μια ευκαιρία για όλη την αριστερά να ξαναδεί τα όρια των επιλογών της. Μάθαμε οδυνηρά ότι δεν επαρκεί ούτε η εύκολη παροχολογία και οι ανέξοδες υποσχέσεις, ούτε η φωτογένεια και η επικοινωνιακή τακτική με όρους λαϊκού αναγνώσματος. Επίσης δεν επαρκεί το τσαλαβούτημα ανάμεσα σε εκ διαμέτρου αντίθετα σχέδια αλλά ούτε και οι απλές σχηματοποίησεις που συχνά γίνονται από όλες τις πλευρές. Μπαίνουμε σε μια περίοδο αναπροσδιορισμών, οπότε δημιουργούνται νέες δυνατότητες για αναζήτηση εναλλακτικών διεξόδων. Η πραγματική δημοκρατία, η ισότιμη συμμετοχή, οι συλλογικές διαδικασίες, παραμένουν αιτούμενα για τα πολιτικά υποκείμενα που θέλουν όχι μόνο να υπερασπίσουν θεωρητικά την κοινωνική δικαιοσύνη αλλά και να βελτιώσουν την δυνατότητα και την στήριξη για να το κάνουν.

Επειδή τα γεγονότα τρέχουν, δύο είναι τα πιο ελπιδοφόρα στηρίγματα. Η παρακαταθήκη του ΟΧΙ που μπορεί να αποτελέσει τη βάση για ένα μέτωπο αντίστασης στα νέα μέτρα. Και η αφύπνιση των λαών της Ευρώπης που μπορεί να δημιουργήσουν ένα κύμα συμπαράστασης αν η δική μας αντίσταση είναι σημαντική.