Τα συμπεράσματα από τις εκλογές του Μάη

Αρκετοί θα παραξενευτούν για το πως διακινδυνεύουμε να μιλάμε για πράγματα που δεν έχουν συμβεί. Κάποιοι απ' αυτούς θα μας πουν πως έχουμε το θράσος να γράφουμε κριτική για μια “ταινία” που δεν έχουμε δει! Τους απαντάμε πως η ερμηνεία και η ανάλυση των “συμβάντων” είναι υπόθεση των ιστορικών. Ο πολιτικός λόγος αξιολογείται από το κατά πόσο έχει την ικανότητα να προηγείται αυτών.

Το επίδικο στις εκλογές του Μάη για τον ΣΥΡΙΖΑ, δεν είναι η εκλογική νίκη αλλά η φυσιογνωμία του. Για να αντιληφθούμε καλύτερα την σημασία αυτής της “μάχης” των εκλογών, θα κάνουμε μια φανταστική υπόθεση, βοηθητική για την αφαίρεση στοιχείων περιττών που συσκοτίζουν την ουσία του ζητήματος. Ας υποθέσουμε λοιπόν πως το βράδυ της 25ης Μάη - το βράδυ των πανηγυρισμών για μια μεγάλη εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ - έρχεται στην χώρα μας ένας εξωγήινος και προσγειώνεται στο εκλογικό κέντρο του ΣΥΡΙΖΑ. Μέχρι εκείνη την στιγμή, τα μόνα
πράγματα που γνωρίζει από τον πλανήτη μας είναι τα προγραμματικά κείμενα και οι συνεδριακές αποφάσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Ποιές πιστεύετε πως θα είναι οι αντιδράσεις του; Θα παραξενευόσασταν αν γούρλωνε τα μάτια του για αυτά που συμβαίνουν γύρω του και αναφωνούσε:

- Μα είναι τρελοί αυτοί οι συριζαίοι!

Αν κάποιος προσπαθήσει να συσχετίσει το εκλογικό αποτέλεσμα με τις στρατηγικές διακηρύξεις του ΣΥΡΙΖΑ, θεωρώντας ότι αυτές αποτελούν τον κορμό της πολιτικής του, δεν μπορεί παρά να έχει ανάλογες αντιδράσεις. Στις εκλογές του Μάη καταγράφεται ένα πολιτικό παράδοξο στο εκλογικό αποτέλεσμα: Ο ΣΥΡΙΖΑ σημειώνει μια μεγάλη εκλογική νίκη, ενώ ταυτόχρονα καταγράφεται η πλήρης χρεωκοπία του κεντρικού πυρήνα των πολιτικών του διακηρύξεων για την άνοδο της Αριστεράς στην εξουσία και την κοινωνική αλλαγή.

Το στρατηγικό του σχέδιο, ο “δημοκρατικός δρόμος για τον σοσιαλισμό” δεν προβλέπει ότι η λαϊκή εξουσία οικοδομείται από τα κάτω; Ξεκινάει από τις λαϊκές λεωφόρους της τοπικής αυτοδιοίκησης – από αυτό το “πρωτογενές” κύτταρό της λαϊκής εξουσίας - για να κατακτήσει τις στενωπούς του βαθέως κράτους. Πώς λοιπόν συμβαίνει να χάνει στις εύκολες μάχες της αυτοδιοίκησης αλλά να κερδίζει στον πόλεμο της διακυβέρνησης;

Οι πυλώνες της “τοπικής αυτοδιοίκησης” και του “εργατικού κινήματος” δεν είναι ο κριός που θα έφερνε τον ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση και τον λαό στην εξουσία; Πως λοιπόν θα κυβερνήσει σύμφωνα με το “στρατηγικό του σχέδιο” όταν αυτοί “πυλώνες” δεν μπορεί να είναι τα στηρίγματά του; Αυτό το ερώτημα, αν και αφορά και την υπόλοιπη αριστερά, έχει πρακτικά για εκείνη μόνον ρητορικό χαρακτήρα, γιατί απλά δεν πρόκειται να κυβερνήσει. Ο ΣΥΡΙΖΑ μπροστά σε αυτή την συγκυρία είναι “γυμνός” όχι τόσο σε θέματα ταχτικής αλλά στρατηγικής.

Ο ΣΥΡΙΖΑ βρέθηκε σε αυτή την θέση - όπως έχουμε επανειλημμένα εξηγήσει αναλυτικά (πρόσφατα εδώ: Για τον δονκιχωτισμό του Π. Μαυροειδή και όχι μόνο...) - όχι λόγω της ορθότητας της πολιτική του αλλά λόγω της κοινωνικής πόλωσης. Στις προηγούμενες εκλογές αναδείχθηκε λόγω αυτής σε πρώτο κόμμα στα μεγάλα αστικά κέντρα. Σε αυτές τις εκλογές το ίδιο θα συμβεί πανελλαδικά με την άνοδο του ποσοστού του στην επαρχία, μετά τα χαράτσια και τους φόρους για τα χωράφια. Ας είναι καλά ο Γεωργιάδης, που ήρθε και πρόσθεσε νέα οικονομικά βάρη στους αγρότες και για την ιατρική περίθαλψη.

Ένα άλλο στοιχείο που αποδεικνύει πως η “εκλογική μάχη” δεν οφείλεται στο δικό του σπαθί, αφορά στο πως τα επίδικα των προεκλογικών συγκρούσεων και αντιπαραθέσεων στο εσωτερικό του, θα διαμορφώσουν το εκλογικό αποτέλεσμα: Τα εκλογικά ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ σε μικρό βαθμό θα επηρεαστούν από τις συγκεκριμένες επιλογές “προσώπων”. Αν για παράδειγμα στην θέση του Ο. Βουδούρη ήταν κάποιο κομματικό στέλεχος μη αναγνωρίσιμο, το αποτέλεσμα θα ήταν περίπου το ίδιο (ίσως λίγο καλύτερο). Οι σκληρές “μάχες” που δόθηκαν στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ για τα “πρόσωπα” δεν ήταν στην πραγματικότητα μάχες για αύξηση του εκλογικού ποσοστού, αλλά μάχες για την μετεκλογική φυσιογνωμία του ΣΥΡΙΖΑ. Κερδισμένος από την έκβαση αυτών των μαχών, δεν είναι ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος κινδυνεύει να αντιπροσωπεύεται στην ευρωβουλή ( και όχι μόνο εκεί) από σημαντικό αριθμό προσώπων, τα οποία δεν έχουν καμία κομματική δέσμευση...

Σήμερα, οι λαϊκές μάζες που στηρίζουν τον ΣΥΡΙΖΑ στην προοπτική της ανατροπής των μνημονιακών κυβερνήσεων και των πολιτικών του, είναι αυτές που πραγματικά αγωνιούν για τον μέλλον και την πορεία του, πολύ περισσότερο από τα επιτελεία του. Οι λαϊκές μάζες δεν τον ψήφισαν όμως για να εφαρμόσει το “πρόγραμμά” του. Ούτε καν το έχουν διαβάσει. Τον ψήφισαν προσδοκώντας μια διαφορετική διαχειριστική πολιτική ενάντια στις πολιτικές του νεοφιλελευθερισμού.

Ο ΣΥΡΙΖΑ όμως αν θέλει να παραμείνει στο χώρο της Αριστεράς, δεν θα πρέπει να “ταυτιστεί” με το “κυβερνητικό του πρόγραμμα” το οποίο προσπαθεί να εκφράσει αυτή ακριβώς την διαφορετική διαχειριστική πολιτική. Η αυτονομία του ΣΥΡΙΖΑ από το κράτος και τις πολιτικές του, είναι το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να διαφυλάξουμε στην νέα συγκυρία που ξεκινάει από τις 26 Μαΐου.

Όπως έχουμε γράψει σε ένα προηγούμενο κείμενό μας, η “ολιστική” αντίληψη της Πολιτικής, όπως την έχει κληρονομήσει η Αριστερά από τις παραδόσεις των κομμουνιστικών κομμάτων, δεν αναγνωρίζει την κυριαρχία της αντίφασης απέναντι στην ενότητα. Η πιο καθαρή έκφραση αυτής της αντίληψης αποτυπώνεται με πρακτικές μορφές στο πως εκλαμβάνεται η ενότητα του κόμματος και αντικατοπτρίζεται με ιδεολογικούς όρους στα δομικά στοιχεία που συγκροτούν το πολιτικό του πρόγραμμα. Η υποταγή της ταχτικής στις στρατηγικές επιλογές, αποτελεί το λογικό υπόστρωμα μέσω του οποίου επιχειρείται η άρση των αντιθέσεων και των αντιφάσεων ανάμεσα στις υπαρκτές αντιθέσεις ενός “κυβερνητικού προγράμματος” και των “προγραμματικών διακηρύξεων” για τον σοσιαλισμό και άλλα παρόμοια.

Η ιστορική εμπειρία του προηγούμενου αιώνα έδειξε πως καμιά πρωτοπορία, ούτε κανένα σύστημα παραγωγής πολιτικής- όπως ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός - κατάφεραν να υπερβούν τελικά την κυριαρχία της αντίφασης για χάριν της ενότητας της Πολιτικής: Η υποταγή της ταχτικής στην στρατηγική, είναι μια εξελικτική/ντετερμινιστική προσέγγιση της Πολιτικής, η οποία χάριν της ενότητας και της αποτελεσματικότητας της πολιτικής πάλης για τους “μεταβατικούς στόχους”, εξοβελίζει από την συγκυρία την πολιτική πάλη για τους στρατηγικούς στόχους και οδηγεί στον αυτοπεριορισμό της εντός των πλαισίων της κρατικής διαχείρισης, είτε με την μορφή του αστικού κοινοβουλευτισμού, είτε με την μορφή του κράτους – κόμματος του πρώην υπαρκτού κομμουνισμού.

Το σύνθημα “ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός” μπορεί να αποκτήσει υλική διάστασή και να μην αποτελεί απλό ιδεολόγημα μέσα από πολιτικές πρακτικές που πραγματώνονται “εδώ και τώρα”, μέσα από μια “συμβαντική” προσέγγιση της Πολιτικής, η οποία δεν απεμπολεί εντός της συγκυρίας τα αντισυστημικά και ανατρεπτικά χαρακτηριστικά της. Αυτό προϋποθέτει πρώτα από όλα την αυτονομία της Πολιτικής από το κράτος και την διαχείρισή του. Πρακτικά σημαίνει αυτονομία της στρατηγικής από την ταχτική και προτάσσει ένα νέο πολιτικό καθήκον, το οποίο σχηματικά θα μπορούσαμε να το εκφράσουμε ως ανάγκη για την ταυτόχρονη διαμόρφωση όχι ενός αλλά για δύο ξεχωριστών “πολιτικών προγραμμάτων”, ανταγωνιστικών και σε ρήξη μεταξύ τους.

- Το “κυβερνητικό πρόγραμμα” που στοχεύει στην κρατική διαχείριση και αποτελεί χώρο ταξικών και κοινωνικών συμβιβασμών όπως αυτοί εκφράζονται εντός του κράτους και των πολιτικών του.

- Το “κινηματικό πρόγραμμα” που στοχεύει στην ανάπτυξη ενός αντισυστημικού και ανατρεπτικού μαζικού κινήματος ανταγωνιστικού προς το κράτος και το κεφάλαιο.

Πρακτικά η διάκριση του κόμματος από το κράτος μπορεί να εκφραστεί με ένα απλό και κατανοητό για τις λαϊκές μάζες τρόπο, με την διάκριση του “αρχηγού” του κόμματος από τον “πρωθυπουργό” της κυβέρνησης. Αν θέλουμε να μείνουμε πιστοί σε αυτή την πολιτική αντίληψη, τότε ο Αλέξης Τσίπρας δεν θα πρέπει να είναι ο επόμενος πρωθυπουργός της χώρας, αλλά να παραμείνει ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ. Όμως για αυτά τα ζητήματα θα αναφερθούμε αναλυτικά μετά την 25η Μάη.