"Στρατηγικός" και "Τεχνικός" νικητής

Αναδημοσίευση από το "Left Liberal Synthesis"

Θα περάσουν μερικές μέρες μέχρι να διατυπωθούν οι διάφορες αφηγήσεις για την τεχνική πλευρά της νέας συμφωνίας. Είναι προφανές ότι οικονομολόγοι με την μοναδική ευχέρεια που έχουν, θα διατυπώσουν, με βάση τα ίδια ακριβώς δεδομένα, διαφορετικές απόψεις κάνοντας χρήση του γνωστού πλέον τεχνάσματος: οι αριθμοί θα συνοδευτούν με επίδικα πολιτικής δηλαδή τελικά υποκειμενικής φύσεως. Οι οικονομολόγοι χρησιμοποιούν την φόρμουλα: αριθμοί + καλυμμένη πολιτική άποψη = τεχνική γνωμάτευση. Η φόρμουλα διαβάζεται και αλλιώς: οι τεχνικές μου προβλέψεις ισχύουν εφ’ όσον οι πολιτικές μου απόψεις εισακούγονται.

Ωστόσο αν στους προσεχείς 4-5 μήνες δεν δούμε ορατά επιτεύγματα στην καθημερινή ζωή, η θεωρητική αποτίμηση δεν έχει καμιά σημασία. Υπάρχει μια απλή και αδρή κρίση για να συνεννοηθούμε : μείωση της ανεργίας, πάγωμα της ύφεσης, σημάδια ανάκαμψης.
Με την έννοια αυτή ο Σαμαράς κέρδισε γιατί έχει ένα θετικό ορίζοντα: ως κυβέρνηση έχει τις κρατικές πολιτικές ως συνοδευτικό όπλο για να «εκβιάσουν» τα οικονομικά δεδομένα να «βγουν». Ταυτόχρονα θα προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί τη ψυχική κόπωση, η οποία αγωνιωδώς ψάχνει έστω και συμβολικά «καλά νέα» για να αλλάξει. Ας ονομάσουμε το πλεονέκτημα του Σαμαρά «στρατηγικό». Στρατηγικό σημαίνει ότι τοποθετεί ένα πλαίσιο, το οποίο γίνεται ασφυκτικά δεσμευτικό για τον επόμενο. Γίνεται τέτοια η νομική και πολιτική συνθετότητα, έτσι ώστε η αντιστροφή της θα έχει πολλαπλά ανοικτά επίδικα, αρκετά για να μην μπορέσουν να σηματοδοτήσουν καμία «ριζικότητα». Μόνο το νέο τραπεζικό τοπίο να σκεφτεί κανείς, καταλαβαίνει την δυσκολία της «αριστερής» κρατικοποίησης απέναντι της «τροικανής» κρατικοποίησης η οποία επέρχεται.

Περιέργως πως και ο Τσίπρας μάλλον κέρδισε γιατί θα βρεθεί με ένα "τεχνικό" πλεονέκτημα. Αν τα μέτρα έχουν οριακή αποτελεσματικότητα από τεχνική οικονομική άποψη, τότε μπορούν να αποτύχουν σίγουρα, αν η αντιπολίτευση κινηθεί με όρους ανενδότου. Αν τα μέτρα είναι σχετικά αποτελεσματικά από τεχνική άποψη, και ο ανένδοτος δεν τα ακυρώσει τότε ο επερχόμενος ανοδικός οικονομικός κύκλος θα ευνοήσει τον Τσίπρα καθώς είναι τον πιο δημοφιλής σε μια πολιτική αναδιανομής. Αν τα μέτρα σταθεροποιηθούν, η νίκη του Σύριζα θα γίνει εντός του στρατηγικού πλαισίου Σαμαρά, θυμίζοντας ακριβώς την νίκη του Πασοκ εντός της στρατηγικής του Καραμανλή για την ΕΟΚ.

Η αποτυχία του Σαμαρά τον εξαφανίζει ενώ η επιτυχία του δεν τον κατοχυρώνει. Αντίθετα ο Τσίπρας με μια ελαφρά μετατόπιση από «αντιμνημονιακές» σε ρητορείες «εναντίον λιτότητας» μπορεί να παραμείνει φαβορί ακόμα και στην περίπτωση εκκίνησης ενός κύκλου αντιστροφής του οικονομικού κλίματος εντός μνημονίων. Η ομογενοποίηση του Σύριζα θα προσφέρει πλέον ευχέρεια να διατυπώνει προτάσεις με πιο ανοικτές παραλλαγές. Ο επινενοημένος ασαφής τρόπος με τον οποίο χειρίστηκε το ζήτημα της λεγόμενης δόσης ήταν σχεδόν αριστοτεχνικός.

Οι πραγματικά χαμένοι δεν είναι λίγοι:

Οι Ανελ, ΧΑ δεν έχουν τα διανοητικά ρεπερτόρια του Σύριζα με τα οποία μπορεί να παίζει με αποχρώσεις, και προσκολλημένοι σε μνημόνια που θα καταργούνται, δεν θα μπορέσουν να μας πουν ποιο από όλα θα καταργήσουν.

Το ΚΚΕ θα δυσκολευθεί αν ένα ρεύμα στο όνομα της αριστεράς κινηθεί προς την εξουσία.

Το Πασοκ αναζητά το ζωτικό του χώρο οποίος δεν οριοθετείται εύκολα. Αντίθετα η Δημαρ ανήκει και αυτή στους νικητές καθώς φαίνεται να σταθεροποιείται ως τυπικό αμφίπλευρο κόμμα «απλής αναλογικής», Ιδίως η περίπτωση «ελαφρά ανάκαμψη-νίκη Συριζα» θα σηματοδοτήσει την κεντρική θέση του κόμματος αυτού, καθώς θα είναι ο προφανής κυβερνητικός εταίρος.