Για την φραξιονιστική δράση του “Αριστερού Ρεύματος” και όχι μόνο...

(με αφορμή το άρθρο “ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΝΕΛ/ΚΗ ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ” του γνωστού στελέχους ΛΕΥΤΕΡΗ ΛΕΥΤΕΡΑΚΗ που δημοσιεύτηκε στην iskra.gr )

Ο Γιάννης Δραγασάκης σε μια συνέντευξή του στην «εποχή» λέει αρκετές αλήθειες, αλλά με κομψό τρόπο όπως είθισται για ένα ηγετικό στέλεχος:

Τα βήματα που έγιναν ως τώρα με κάνουν αισιόδοξο. Όμως υπάρχουν πράγματα που με προβληματίζουν. Για παράδειγμα, διαβάζω απόψεις που εξιδανικεύουν το «δημοκρατικό χαρακτήρα του ΣΥΝ» και το ρόλο των τάσεων. Αυτό, στην καλύτερη περίπτωση, είναι αυθαίρετος υποκειμενισμός. Ο ΣΥΝ δεν ήταν ο «ναός της δημοκρατίας», όπως ακούω. Είχαμε εν πολλοίς μια τυπική δημοκρατία, μια δημοκρατία των τάσεων και, σε ορισμένες περιπτώσεις, των μηχανισμών. Και η δημοκρατία των τάσεων αντιστρατεύεται τη δημοκρατία των μελών. Αν θέλουμε να κάνουμε έναν ΣΥΡΙΖΑ των μελών, όπως ακούω να λέγεται, τότε πρέπει να θεσμοθετήσουμε συγκεκριμένα μέτρα. Δεν θέτω θέμα να καταργήσουμε τις τάσεις, τα ιδεολογικά ρεύματα κ.λπ. Όμως πρέπει να αποσαφηνιστούν τα όρια της δράσης και της λειτουργίας τους, ούτως ώστε να υπάρχει χώρος για ένα μέλος που δεν θέλει να ανήκει σε καμιά συνιστώσα, που θέλει να είναι απλά μέλος του ΣΥΡΙΖΑ, να μπορεί να ασκεί ισότιμα τα δικαιώματά του. Αν επιτραπεί στις τάσεις να λειτουργούν ως κόμματα εντός του κόμματος, τότε ξεχάστε τα περί «Δημοκρατικού Κόμματος» ή «Κόμματος των Μελών». Εκείνο που θα προκύψει στην περίπτωση αυτή θα είναι ένα αρχηγικό κόμμα, στο οποίο ένας, τυπικά μόνο, ισχυρός αρχηγός θα διαπραγματεύεται διαρκώς τη θέση του με τις τάσεις και τους μηχανισμούς. Για να αποτρέψουμε έναν τέτοιο εκφυλισμό, που είμαι βέβαιος πως κανένας δεν επιθυμεί, πρέπει να οικοδομήσουμε ένα κόμμα αξιών και αρχών που θα λειτουργεί με ισονομία ως η θεσμική έκφραση της δημοκρατίας των μελών. Ένα κόμμα «ορχήστρα», όπως έλεγε ο Λένιν, με πολλαπλότητα «οργάνων» και ρόλων, με κοινή όμως «παρτιτούρα», που θα λειτουργεί υπό τον διαρκή έλεγχο του «κοινού», μια «ορχήστρα τζαζ», όπως συμπληρώνει ο Τέρι Ίγκλετον, ικανή να αυτοσχεδιάζει στη βάση, όμως, ενός κοινά συμφωνημένου ρυθμού.

Ένα τρίτο πρόβλημα, που το έζησα και ως μέχρι τώρα υπεύθυνος της επιτροπής προγράμματος, είναι ότι πρέπει να αναπτυχθεί εσωτερικά στον ΣΥΡΙΖΑ ο διάλογος, ο ουσιαστικός διάλογος. Αυτό που παρατηρώ είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ λειτουργούσε μέχρι τώρα ως ένας χώρος κατάθεσης απόψεων. Δηλαδή κατατίθεται η άποψη α, κατατίθεται η άποψη β, η οποία συνυπάρχει με την α, αλλά δεν υπάρχει εσωτερικός διάλογος. Οι απόψεις λειτουργούν ως σύμβολα διαφοροποίησης, ως στοιχεία διαφορετικών ταυτοτήτων παρά ως συνεισφορές στον κοινό προβληματισμό. Ή, ακόμη χειρότερα, ο όποιος διάλογος γίνεται με την αποσιώπηση των διαφορετικών απόψεων ή με χαρακτηρισμούς. Ορισμένοι μάλιστα ειδικεύονται σ’ αυτούς τους τελευταίους. Με αυθαιρεσία που θα ζήλευε ο Στάλιν, βαθμολογούν διαρκώς την αριστεροσύνη των άλλων, νομίζοντας πως έτσι εξασφαλίζουν οι ίδιοι το εισιτήριο για την είσοδό τους στον «παράδεισο» της μετά θάνατον δικαιωμένης Αριστεράς.

Θα επιχειρήσουμε να παρουσιάσουμε με πιο αναλυτικό τρόπο μερικά ζητήματα απ’ αυτά που θίγει,  διερευνώντας και άλλες διαστάσεις τους. Η πρώτη σημαντική αποτυχία του ΣΥΡΙΖΑ σημειώθηκε ήδη πριν ξεκινήσει η 1η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη: Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν προβλέπεται να γίνει ένα μαζικό κόμμα στο άμεσο μέλλον. Η οργανωτική αύξηση των μελών του δεν είναι ανάλογη της αύξησης της εκλογικής του δύναμης. Ο κόσμος που προσήλθε πρόσφατα στον ΣΥΡΙΖΑ είναι κυρίως κόσμος μεγάλης ηλικίας που είχε στο παρελθόν αποστασιοποιηθεί οργανωτικά από τους πολιτικούς σχηματισμούς της Αριστεράς.

Παρ’ όλα αυτά, σήμερα τα 2/3 των μελών του ΣΥΡΙΖΑ δεν έχουν οργανική ένταξη σε κάποια από τις συνιστώσες του. Αυτό το δεδομένο αντιστρέφεται μέσα από την διαδικασία εκλογής αντιπροσώπων, όπου η κυριαρχία των συνιστωσών και πρώτα απ’ όλα του ΣΥΝ είναι ήδη εξασφαλισμένη στο σώμα των αντιπροσώπων της 1ης Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ. Το κλίμα και ο διάλογος που θα διεξαχθεί στην Πανελλαδική Συνδιάσκεψη θα έχουν τελείως διαφορετικά χαρακτηριστικά απ’ αυτά που είχαν στις συνελεύσεις των τοπικών και κλαδικών οργανώσεων. Οι μηχανισμοί ενδιαφέρονται πως θα εκλέξουν περισσότερους αντιπροσώπους και πως θα εξασφαλίσουν μεγαλύτερη αντιπροσώπευση στα κεντρικά όργανα και όχι πως θα γίνει ένας πραγματικός και γόνιμος διάλογος πάνω στα ανοικτά πολιτικά ζητήματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ υπάρχουν συγκεκριμένες πολιτικές πλατφόρμες πάνω σε αυτά, ο διάλογος στις οργανώσεις του ΣΥΡΙΖΑ και η εκλογή των αντιπροσώπων δεν έγινε με βάση αυτές τις θέσεις. 

Οι “fast track” διαδικασίες για την συνδιάσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ υποβοήθησαν αυτές τις πρακτικές, αφού εκ των πραγμάτων εμποδίζουν την παραγωγική συμβολή των μελών στο διάλογο για τις “προγραμματικές θέσεις”, που θα οδηγούσε στον εμπλουτισμό της “γραμμής” από τα κάτω. Οι κρίσιμες πολιτικές αποφάσεις λαμβάνονται από ένα στενό αριθμό προσώπων που εμπλέκονται άμεσα με τους μηχανισμούς εξουσίας του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ και θα συνεχίσουν να λαμβάνονται με τον ίδιο τρόπο: Το μόνο βέβαιο είναι ότι η 1η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη θα είναι μια συνδιάσκεψη των συνιστωσών και όχι μια συνδιάσκεψη των μελών του ΣΥΡΙΖΑ

Το πιο ακραίο – όχι όμως και το μοναδικό - παράδειγμα του τακτικισμού των μηχανισμών, οι οποίοι έχουν ως κύριο μέλημά τους την  εξασφάλιση της μεγαλύτερης δυνατής αντιπροσώπευσης στα κεντρικά όργανα του ΣΥΡΙΖΑ, είναι οι πρακτικές του Αριστερού Ρεύματος του ΣΥΝ. Αποκαλυπτικό αυτών των πρακτικών είναι το κείμενο του ΛΕΥΤΕΡΗ ΛΕΥΤΕΡΑΚΗ στην «ίσκρα». Γράφει ο συντάκτης αυτού του κειμένου:

Είναι πολύ χαρακτηριστικό ότι οι τροπολογίες του Αριστερού Ρεύματος επί του Σχεδίου Διακήρυξης του ΣΥΡΙΖΑ για τη διαγραφή ακόμα και μονομερή, του χρέους, για την ανατροπή της Ε.Ε, για την απόρριψη της παραμονής στο ευρώ με τίμημα τη μνημονιακή εξουθένωση, για την ανάληψη πρωτοβουλιών συμπαράταξης της Αριστεράς, συναντούν μεγάλη απήχηση ανάμεσα στα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που κατακτούν και την πλειοψηφία, συχνά και τη μεγάλη πλειοψηφία, όταν και όπου λαμβάνουν χώρα σχετικές ψηφοφορίες.

και συνεχίζει μερικές παραγράφους παρακάτω:

Πολύ αρνητικό γεγονός είναι, επίσης, ότι επετράπη η εγγραφή μελών, με δυνατότητα ψήφου, ακόμα και πάνω στην κάλπη, πράγμα που σε ορισμένες περιπτώσεις, ίσως, προκαλέσει δυσμενέστατες καταστάσεις, ενώ ενδεχομένως στο μέλλον, μπορεί να γίνει έδαφος για νοσηρά φαινόμενα ψηφοθηρίας και οργανωμένης εκλογικής παρέμβασης.

Ο συντάκτης του κειμένου προσπαθεί να προκαταλάβει τον αναγνώστη με την εικόνα που θα παρουσιαστεί στην 1η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη,  προπαγανδίζοντας την άποψη ότι  ο αριθμός των αντιπροσώπων του "Αριστερού Ρεύματος" στην συνδιάσκεψη θα εκφράζει τον συσχετισμό δύναμης που αντιστοιχεί στην απήχηση που έχουν οι θέσεις του στις οργανώσεις βάσης του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ. Αυτός ο ισχυρισμός είναι ψευδής. Τα μέλη του Αριστερού Ρεύματος έθεσαν σε ψηφοφορία τις θέσεις του μόνον σε οργανώσεις που είχαν εκ των προτέρων εξασφαλίσει την πλειοψηφία. Όπου γνώριζαν ότι οι απόψεις τους δεν εξασφαλίζουν την πλειοψηφία, όχι μόνον δεν τις έθεταν σε ψηφοφορία αλλά τις υποστήριζαν κουτσουρεμένες ή δεν τις στήριζαν καθόλου. Το κύριο μέλημά τους ήταν πως θα εκλέξουν τους δικούς ανθρώπους και όχι πως θα προβάλουν και θα υποστηρίξουν τις θέσεις τους. Είναι αποκαλυπτική η φράση του συντάκτη του κειμένου «δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που κατακτούν και την πλειοψηφία, συχνά και τη μεγάλη πλειοψηφία, όταν και όπου λαμβάνουν χώρα σχετικές ψηφοφορίες». Μέλη του Αριστερού Ρεύματος υπάρχουν σχεδόν σε όλες τις οργανώσεις. Κανείς δεν τους εμπόδισε να βάλουν τις θέσεις τους σε ψηφοφορία σε όλες τις οργανώσεις του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ, αλλά δεν το έκαναν... Επίσης, ο συντάκτης του κειμένου παραλείπει να αναφέρει μερικά παραδείγματα που τις έβαλαν σε ψηφοφορία και πήραν την πλειοψηφία. Δεν μας λέει πόσες και ποιες ήταν αυτές οι οργανώσεις, γιατί ήταν ελάχιστες!

Πράγματι είναι σωστή η επισήμανση ότι «επετράπη η εγγραφή μελών, με δυνατότητα ψήφου, ακόμα και πάνω στην κάλπη», όμως δεν ήταν ούτε το κύριο ούτε το μοναδικό ζήτημα που καταγράφει «νοσηρά φαινόμενα ψηφοθηρίας και οργανωμένης εκλογικής παρέμβασης». Εξάλλου, αυτά τα φαινόμενα είναι προβλέψιμα  και για όποιον πράγματι ενδιαφέρεται για την δημοκρατική λειτουργία του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ  θα μπορούσε να τα καταγγείλει εκ των προτέρων και όχι μόνον όταν αυτά αρχίζουν να λειτουργούν σε βάρος των δικών του υποψηφίων. Οι “fast track” διαδικασίες της συνδιάσκεψης, που δημιούργησαν αυτά τα φαινόμενα, δεν φαίνεται να ενόχλησαν τον συντάκτη του κειμένου. Γιαυτό εξάλλου δεν λέει κουβέντα! Στα κομμουνιστικά κόμματα αυτή η κατάσταση ονομαζόταν «φραξιονιστική πάλη χωρίς αρχές»…

Ο τακτικισμός του Αριστερού Ρεύματος, δεν περιορίζεται μόνον σε αυτές τις πρακτικές που αφορούν στις εκλογικές διαδικασίες, αλλά καταγράφεται και στις ίδιες του τις θέσεις. Χαρακτηριστικό είναι δείγμα είναι η προβολή της θέσης για «κυβέρνηση της Αριστεράς». Το Αριστερό Ρεύμα με αυτή την θέση πετάει την μπάλα στην εξέδρα, γιατί δεν θέλει σήμερα να τοποθετηθεί ανοικτά στο υπαρκτό ζήτημα συμμαχιών για τον σχηματισμό μιας κυβέρνησης, εφόσον ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει εξασφαλίσει την αυτοδυναμία στις εκλογές που ζήτησε ο Α. Τσίπρας. Όπως έχουμε γράψει στο κείμενό μας «Η ενότητα της Αριστεράς, η αυτοδυναμία του ΣΥΡΙΖΑ και η απλή αναλογική...»:

Πιθανότατα ο ΣΥΡΙΖΑ να μην εξασφαλίσει την αυτοδυναμία αλλά να χρειαστεί να συγκροτήσει συμμαχική κυβέρνηση. Η εκδοχή μιας κυβέρνησης της Αριστεράς, που προβάλλουν ορισμένες δυνάμεις εντός του ΣΥΡΙΖΑ, αν την δούμε με όρους κοινοβουλευτικού συσχετισμού, αφορά μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΚΚΕ. Η εκδοχή είναι αβάσιμη για δύο λόγους. Ο ένας λόγος είναι ότι το ΚΚΕ δεν κινείται προς αυτήν την κατεύθυνση αλλά προς την αντίθετη, κάτι που είναι φανερό στον καθένα. Μόνον πολιτικά αφελείς μπορούν να πιστεύουν ότι δύναται να αλλάξει γραμμή το ΚΚΕ ώστε να καταστεί ρεαλιστικό αυτό το ενδεχόμενο. Κάποιοι προβάλλουν αυτή την εκδοχή ως προπαγάνδα για να ασκήσουν πιέσεις στο χώρο του ΚΚΕ και να ψαρέψουν εκλογικά ψήφους. Έτσι όμως δημιουργούν περισσότερη σύγχυση, επειδή αναγκαστικά αποκρύπτουν τον δεύτερο λόγο, τον πιο ουσιαστικό, που καθιστά μια τέτοια συνεργασία ανέφικτη: Η άβυσσος που χωρίζει το ΚΚΕ από τον ΣΥΡΙΖΑ δεν αφορά στις προγραμματικές θέσεις, αλλά στα ζητήματα δημοκρατίας. Το ΚΚΕ είναι αντιδημοκρατικό, όχι τόσο για τον τρόπο που αντιμετωπίζει τις διαφορετικές απόψεις στο εσωτερικό του, αλλά κυρίως για την χειραγωγητική αντίληψη που έχει απέναντι στο μαζικό κίνημα. Αυτός είναι κατά την γνώμη μας ο βασικός λόγος που καθιστά ανέφικτη και ανεπιθύμητη οποιαδήποτε συνεργασία σε κυβερνητικό επίπεδο του ΣΥΡΙΖΑ με το ΚΚΕ.

Αν λοιπόν εξετάσουμε το ενδεχόμενο μιας συμμαχικής αντιμνημονιακής κυβέρνησης, με βάση τους σημερινούς συσχετισμούς στο κοινοβούλιο και τις δημοσκοπικές έρευνες,  γίνεται ορατή η εκδοχή συνεργασίας ή στήριξης από το κόμμα του Καμμένου. Το "Αριστερό Ρεύμα" - γιατί να το κρύψουμε άλλωστε - είναι ανοικτό σε μια τέτοια εκδοχή. Όμως αυτή την εκδοχή δεν την προβάλει σήμερα. Και το κάνει για λόγους τακτικισμού. Προβάλει την συνεργασία με το ΚΚΕ, που είναι εκ των προτέρων εξασφαλισμένη η αποτυχία της, και περιμένει αν ο ΣΥΡΙΖΑ βγει από την κάλπη 1ο κόμμα και γίνει επιτακτική η απαίτηση για να κυβερνήσει, τότε να ρίξει τις ευθύνες στο ΚΚΕ για την αποτυχία μιας «αριστερής κυβέρνησης» και να ανοίξει ο δρόμος προς αυτές τις κατευθύνσεις…