Ευρώ ή δραχμή;

Αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα της "ΔΕΑ"

Του Αντώνη Νταβανέλλου

Μέσα στις ταχύτατα μεταλλασσόμενες συνθήκες, η συζήτηση μέσα στην Αριστερά για το ζήτημα του ευρώ πρέπει να προχωρήσει με νέα κριτήρια.

Ένα πρώτο καινούργιο ζήτημα είναι ότι τροποποιείται η στάση των μεγάλων δυνάμεων. Μέχρι σήμερα η προσχώρηση μιας χώρας-μέλους της ΕΕ στο ευρώ θεωρούνταν ως αμετάκλητη απόφαση. Οι θεμελιώδεις συνθήκες της Ευρωζώνης απέκλειαν το ενδεχόμενο αποβολής μιας χώρας από το ευρωνόμισμα. Σήμερα, το βάθος της κρίσης αλλάζει τα δεδομένα. Ο υπουργός οικονομικών της Γερμανίας δηλώνει: «(Οι Έλληνες) ή θα κάνουν μεταρρυθμίσεις εντός της ευρωζώνης ή δεν θα κάνουν μεταρρυθμίσεις και θα φύγουν. Τρίτος δρόμος δεν υπάρχει». Η Μέρκελ, εξάλλου, προειδοποίησε ότι μέσα στα επόμενα δύο χρόνια οι ευρωσυνθήκες θα τροποποιηθούν, με στόχο να καταστεί εφικτή η αποβολή των «αποτυχημένων» κρατών από την ευρωζώνη.

Ανάλογα αρχίζει να τροποποιείται και η στάση των ντόπιων κυρίαρχων τάξεων. Μέχρι σήμερα η συμμετοχή τους στο κλαμπ του ευρώ θεωρούνταν ως περίπου υπαρξιακό ζήτημα. Ο ΓΑΠ, ο Σαμαράς, η Ντόρα, ο Καρατζαφέρης, ακόμα και ο Κουβέλης, είναι πρόθυμοι να σφαγιάσουν ακόμα και τα πιο στοιχειώδη εργατικά δικαιώματα προκειμένου να παραμείνει «η χώρα» στην ευρωζώνη.

Όμως, όλο και περισσότεροι καπιταλιστές αρχίζουν να θυμίζουν ότι ο καπιταλισμός υπήρχε και πριν από το ευρώ και κατά συνέπεια μπορεί να υπάρξει και μετά από αυτό. Αυτή η «εσωτερική» συζήτηση προϋπήρχε. Κάποιοι ιδιαίτερα επιθετικοί βαρόνοι του χρήματος (π.χ. Βγενόπουλος) δήλωναν ότι, αφού ολοκληρωθεί η «εσωτερική υποτίμηση» εντός ευρώ, θα έπρεπε να ακολουθήσει μια πιο άγρια περίοδος με «νομισματική υποτίμηση» μέσω της επιστροφής στη δραχμή. Όμως η συζήτηση αυτή επιταχύνεται καθώς όλο και περισσότεροι κατανοούν ότι η έξοδος από το ευρώ καθίσταται πλέον ένα πιθανό και ίσως κοντινό ενδεχόμενο. Ο Λ. Παπαδήμος δήλωσε χαρακτηριστικά: «Εγώ έχω υπογράψει την είσοδο της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ, δεν δέχομαι να είμαι αυτός που θα υπογράψει την έξοδό της». Η δήλωση του Έλληνα αρχιτραπεζίτη δείχνει ότι η κυρίαρχη τάξη αντιμετωπίζει πλέον το ζήτημα της εξόδου από το ευρώ ως πιθανό θέμα των επόμενων μηνών!

Σε αυτό το έδαφος, λοιπόν, πρέπει να προχωρήσει η συζήτηση. Η Αλέκα Παπαρήγα, στην τελευταία συνέντευξή της, απαντώντας στην ερώτηση «ευρώ ή δραχμή;» υπογράμμισε: «Δεν θα πάμε με τους κερδοσκόπους του ευρώ ή με τους κερδοσκόπους της δραχμής…», και μάλλον γνωρίζει κάτι παραπάνω.

Ο σ. Ρ. Ρινάλντι, στέλεχος της ΚΟΕ που επιχείρησε να κάνει σημαία το σύνθημα της εξόδου από το ευρώ, σε άρθρο του στο τρέχον φύλλο του «Δρόμου», σημειώνει: «Ένα δίλημμα ευρώ ή δραχμή έχει ακόμα δύναμη πάνω σε λαϊκές μάζες, γιατί συνειδητοποιούν πως μια άμεση χωρίς προϋποθέσεις επιστροφή στη δραχμή, εδώ και τώρα, σημαίνει βίαιη, δραματική φτωχοποίησή τους…», και έτσι είναι.

Ο σ. Π. Λαφαζάνης, μπαίνοντας στον κόπο να συγκεκριμενοποιήσει αυτές τις αναγκαίες προϋποθέσεις, γράφει: «Η έξοδος από το ευρώ, αν συνοδευτεί συνολικότερα με μια σύγχρονη και ριζοσπαστική προοδευτική πολιτική με σοσιαλιστικό ορίζοντα, μπορεί να γίνει αφετηρία διεξόδου, ανόρθωσης και αναγέννησης της χώρας… προϋποθέτει μια άλλη πραγματική προοδευτική κυβέρνηση…». Το ηγετικό στέλεχος του Αριστερού Ρεύματος του ΣΥΝ, προτείνοντας την έξοδο από το ευρώ, προτείνει ουσιαστικά την επικράτηση μιας άλλης γενικότερης πολιτικής («με ορίζοντα το σοσιαλισμό») που θα επιβληθεί από μιαν άλλη, αριστερή, κυβέρνηση στην εξουσία. Είναι όμως τα θέματα αυτά στην ημερήσια διάταξη των επόμενων μηνών; Στο ίδιο μήκος κύματος οι σ. της ΑΝΤΑΡΣΥΑ μιλούν για κάποια «αντικαπιταλιστική έξοδο από το ευρώ», ταυτίζοντας έτσι το ενδεχόμενο με την εργατική εξουσία.

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το ευρώ δεν είναι ένα «ουδέτερο» σύμβολο. Ταυτίζεται με τις άγρια νεοφιλελεύθερες ευρωπολιτικές. Δεν έχουμε καμία αντίρρηση στην πρόβλεψη ότι μια σοσιαλιστική ανατροπή στην Ελλάδα, ακόμα και μια «μεταβατική» περίοδος αριστερής κυβέρνησης, θα υποχρεωνόταν να σπάσει το πλαίσιο του ευρώ, όπως και πολλά άλλα (π.χ. ιδιωτικός χρηματοπιστωτικός τομέας, «ελευθερίες» διακίνησης κεφαλαίων κ.λπ.).

Όμως το πολιτικό ζήτημα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε είναι άλλο: Πώς απαντάμε στο δίλημμα «ευρώ ή δραχμή» στις τωρινές συνθήκες, όταν δεν είναι άμεσα εφικτή η γενικότερη σοσιαλιστική ανατροπή; Πώς απαντάμε στο ενδεχόμενο αποβολής της χώρας από την ευρωζώνη, με πρωτοβουλία των Μέρκελ-Σαρκοζί; Πώς απαντάμε αν προκύψουν «νέες ιδέες» για την (καπιταλιστική) ανάπτυξη στην Ελλάδα, με επιστροφή στη δραχμή, με διαδοχικές υποτιμήσεις για τόνωση της «ανταγωνιστικότητας» και εξαγωγική πολιτική;

Η γνώμη μας είναι ότι το σύνθημα «καμιά θυσία για το ευρώ» προσφέρει ισορροπία. Δίνει το πλαίσιο για την αναγκαία σύγκρουση με τις πολιτικές της ευρωηγεσίας. Δίνει την κατεύθυνση για την αναγκαία ανατροπή της λιτότητας και όχι την αναζήτηση σε τι νόμισμα θα πληρώσουμε τη λιτότητα. Και ταυτόχρονα προφυλάσσει την Αριστερά από μια ακόμα «θετική πρόταση» (επιστροφή στη δραχμή), που στο πλαίσιο του καπιταλισμού, μπορεί να οδηγήσει σε ακόμα πιο ακραία φτωχοποίηση και σε μια γενικότερη πολιτική (παραγωγική ανασυγκρότηση, εξαγωγές κ.λπ.) που θα καθοδηγεί η αστική τάξη, φορτώνοντας τις ακραίες συνέπειες πάνω στους εργαζόμενους και το λαό.