(αποσπάσματα από την συνέντευξη Κ. Βεργόπουλου στη "ΕΠΟΧΗ")
- Τι είναι εκείνο που δημιουργεί το αδιέξοδο στην ΕΕ;
- Πολλοί επικαλούνται την άνιση ανάπτυξη μεταξύ Βορρά και Νότου, ακόμη και αριστεροί προβάλλουν αυτό το σημείο. Ότι υπάρχουν άνισες παραγωγικότητες, που αποτελούν την απώτερη αιτία των ελλειμμάτων στο Νότο και των πλεονασμάτων στο Βορρά. Η Βόρεια Ευρώπη είναι παραγωγικότερη, η Νότια πολύ λιγότερο, κι αυτό θα οδηγεί σε ελλείμματα από τη μια και πλεονάσματα από την άλλη. Αυτό όμως μπορεί να είναι ακριβές, αλλά δεν έχει σχέση με το πρόβλημα της ευρωπαϊκής οικονομικής ενοποίησης και ομοσπονδιοποίησης. Οι ΗΠΑ π.χ. έχουν σ’ όλες τις Πολιτείες το ίδιο νόμισμα, αλλά όχι αναγκαστικά την ίδια παραγωγικότητα. Το ίδιο η Γερμανία με τις διαφορές ανταγωνιστικότητος και παραγωγικότητας στα κρατίδια της γερμανικής ομοσπονδίας. Οι ανισότητες δεν εμποδίζουν την περιοχή να είναι ενωμένη με ομοσπονδιακό σύστημα. Προϋπόθεση είναι να υπάρχουν θεσμοί που να μεταβιβάζουν πόρους από τις πλεονασματικές περιοχές στις ελλειμματικές, προκείμενου να εξασφαλίζεται η συνοχή του συνόλου. Η παραγωγικότητα μπορεί να εξηγεί το πού εντοπίζονται τα ελλείμματα. Όμως, όταν αυτά εντοπισθούν, αντιμετωπίζονται με μεταβιβάσεις πόρων και δεν αντλείται το συμπέρασμα ότι η ομοσπονδία είναι αδύνατη και πρέπει να διαλυθεί. Τίποτα δεν εμποδίζει να έχουμε κοινό νόμισμα, εάν οι σταθεροποιητικοί πόροι μεταφέρονται συστηματικά από τις πλεονασματικές περιοχές προς τις ελλειμματικές. Άλλωστε, εάν απαιτείται σύγκλιση στον ορίζοντα, μόνον με αυτό τον τρόπο μπορεί να επιτευχθεί, όχι με την διάλυση και την αναδίπλωση κάθε χώρας στον εαυτό της. Αν η ανταγωνιστικότητα και η παραγωγικότητα ήσαν ανυπέρβλητο πρόβλημα, τότε από την αρχή δεν έπρεπε να στηθεί το ενιαίο νόμισμα.
- Πολλοί επικαλούνται την άνιση ανάπτυξη μεταξύ Βορρά και Νότου, ακόμη και αριστεροί προβάλλουν αυτό το σημείο. Ότι υπάρχουν άνισες παραγωγικότητες, που αποτελούν την απώτερη αιτία των ελλειμμάτων στο Νότο και των πλεονασμάτων στο Βορρά. Η Βόρεια Ευρώπη είναι παραγωγικότερη, η Νότια πολύ λιγότερο, κι αυτό θα οδηγεί σε ελλείμματα από τη μια και πλεονάσματα από την άλλη. Αυτό όμως μπορεί να είναι ακριβές, αλλά δεν έχει σχέση με το πρόβλημα της ευρωπαϊκής οικονομικής ενοποίησης και ομοσπονδιοποίησης. Οι ΗΠΑ π.χ. έχουν σ’ όλες τις Πολιτείες το ίδιο νόμισμα, αλλά όχι αναγκαστικά την ίδια παραγωγικότητα. Το ίδιο η Γερμανία με τις διαφορές ανταγωνιστικότητος και παραγωγικότητας στα κρατίδια της γερμανικής ομοσπονδίας. Οι ανισότητες δεν εμποδίζουν την περιοχή να είναι ενωμένη με ομοσπονδιακό σύστημα. Προϋπόθεση είναι να υπάρχουν θεσμοί που να μεταβιβάζουν πόρους από τις πλεονασματικές περιοχές στις ελλειμματικές, προκείμενου να εξασφαλίζεται η συνοχή του συνόλου. Η παραγωγικότητα μπορεί να εξηγεί το πού εντοπίζονται τα ελλείμματα. Όμως, όταν αυτά εντοπισθούν, αντιμετωπίζονται με μεταβιβάσεις πόρων και δεν αντλείται το συμπέρασμα ότι η ομοσπονδία είναι αδύνατη και πρέπει να διαλυθεί. Τίποτα δεν εμποδίζει να έχουμε κοινό νόμισμα, εάν οι σταθεροποιητικοί πόροι μεταφέρονται συστηματικά από τις πλεονασματικές περιοχές προς τις ελλειμματικές. Άλλωστε, εάν απαιτείται σύγκλιση στον ορίζοντα, μόνον με αυτό τον τρόπο μπορεί να επιτευχθεί, όχι με την διάλυση και την αναδίπλωση κάθε χώρας στον εαυτό της. Αν η ανταγωνιστικότητα και η παραγωγικότητα ήσαν ανυπέρβλητο πρόβλημα, τότε από την αρχή δεν έπρεπε να στηθεί το ενιαίο νόμισμα.
-Τα περί ιστορικού λάθους, λοιπόν, που λένε τώρα, σχετικά με την είσοδο Ελλάδας και Πορτογαλίας είναι μετέωρα.
- Εάν δεν θέλουν να προσαρμόσουν τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, το λένε σήμερα κάποιοι για να δικαιολογηθούν. Κάποιοι με καθυστέρηση ανακαλύπτουν το χάσμα παραγωγικότητας, παλαιοί σοσιαλιστές και κάποιοι ακροαριστεροί, για να συμπεράνουν ότι η Ευρώπη είναι αντιδραστική ουτοπία. Όμως, σε αυτή την περίπτωση, όλα δεν είναι τίποτε άλλο παρά ουτοπία: ο καπιταλισμός, η παγκοσμιοποίηση, η αμερικανική ομοσπονδία, η γερμανική, ακόμη και τα απλά εθνικά κράτη, στο μέτρο που ενσωματώνουν περιοχές με εξαιρετικά άνιση παραγωγικότητα. Στη ζωή οι ουτοπίες μπορεί διαρκούν περισσότερο ακόμη και από την θεωρούμενη αντικειμενική πραγματικότητα. Αρκεί κάποιοι να εντοπίζουν τα πραγματικά προβλήματα και να εξασφαλίζουν λύσεις.
- Εάν δεν θέλουν να προσαρμόσουν τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, το λένε σήμερα κάποιοι για να δικαιολογηθούν. Κάποιοι με καθυστέρηση ανακαλύπτουν το χάσμα παραγωγικότητας, παλαιοί σοσιαλιστές και κάποιοι ακροαριστεροί, για να συμπεράνουν ότι η Ευρώπη είναι αντιδραστική ουτοπία. Όμως, σε αυτή την περίπτωση, όλα δεν είναι τίποτε άλλο παρά ουτοπία: ο καπιταλισμός, η παγκοσμιοποίηση, η αμερικανική ομοσπονδία, η γερμανική, ακόμη και τα απλά εθνικά κράτη, στο μέτρο που ενσωματώνουν περιοχές με εξαιρετικά άνιση παραγωγικότητα. Στη ζωή οι ουτοπίες μπορεί διαρκούν περισσότερο ακόμη και από την θεωρούμενη αντικειμενική πραγματικότητα. Αρκεί κάποιοι να εντοπίζουν τα πραγματικά προβλήματα και να εξασφαλίζουν λύσεις.