Περί “στρατηγικής”…

 (από τον προσυνεδριακό διάλογο του ΜέΡΑ25)

του Γιώργου Καλαντζόπουλου

Η στρατηγική για την Αριστερά αφορά στο προσδιορισμό των ικανών και αναγκαίων συνθηκών για την μετάβαση σε μια “σοσιαλιστική κοινωνία”.

Οι απαντήσεις στα “στρατηγικά” ερώτημα θα πρέπει να αναζητηθούν κυρίως στο χώρο της θεωρίας, δεν προκύπτουν μόνο από την ανάλυση της συγκυρίας.

Ένα από τα πρώτα ζητήματα που είχαν αναδειχθεί στην ιστορία της, ήταν κατάληψη κρατικής της εξουσίας ως αναγκαία συνθήκη για να πραγματοποιηθεί αυτός ο μετασχηματισμός. Το αμέσως επόμενο σχετικό ζήτημα είναι: τι μορφής κόμμα θα είναι αυτό που θα διεκπεραιώσει αυτό τον στρατηγικό στόχο.

Στις αρχές του προηγούμενου αιώνα η απάντηση της Αριστεράς στο τι στρατηγική θα ακολουθήσει, προσδιορίστηκε κυρίως σε σχέση με την απάντηση στο ερώτημα για την κατάληψη της κρατικής εξουσίας: “ένοπλος αγώνας” ή “ειρηνικό πέρασμα”. Το καθοριστικό “θεωρητικό” ζήτημα για την απάντηση τι είναι το αστικό κράτος: αν μπορεί να “μετασχηματιστεί” ή θα πρέπει να “καταστραφεί” και στην θέση του να δημιουργηθεί μια νέα μορφή κοινωνική οργάνωση της “λαϊκής εξουσίας”. Η ιστορία των σοσιαλιστικών επαναστάσεων του προηγούμενου αιώνα ανέδειξε τα θεωρητικά κενά σε αυτές τις στρατηγικές προσεγγίσεις, αναδεικνύοντας ότι η κατάληψη της κρατικής εξουσίας δεν είναι επαρκής όρος για τον κοινωνικό μετασχηματισμό. Το ζήτημα εντοπίζεται στην μορφή και την διαχείριση αυτής της εξουσίας και τι χαρακτηριστικά αυτή θα έχει.

Μετά τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο ο προβληματισμός πήρε τον χαρακτήρα αυτού που ονομάζουμε σήμερα Δημοκρατικό δρόμο προς τον σοσιαλισμό, με κάποιες διακριτές παραλλαγές ανάμεσα στα κομμουνιστικά κόμματα της Δύσης.

Οι “ρεαλιστικές” προτάσεις του ΜέΡΑ25 vs νεοφιλελεύθερη κυβερνητικότητα

Οι “ρεαλιστικές” προτάσεις  του ΜεΡΑ25 μπορούν να ενσωματωθούν στη νεοφιλελεύθερη κυβερνητικότητα;

Θα ξεκινήσω με έναν σχηματικό αφορισμό - χωρίς να τον αναλύσω εδώ θεωρητικά - για την νεοφιλελεύθερη κυβερνητικότητα:

•  Μπορεί να λειτουργεί σαν μια “μαύρη τρύπα”, που απορροφά και ενσωματώνει το διαφορετικό στις δικές της στοχεύσεις. Αυτή η δυνατότητα της ενσωμάτωσης του διαφορετικού υπάρχει και κάθε λογής εξουσία, όμως ο νεοφιλελευθερισμός την έχει αναδείξει σε μια μορφή καθολικής ορθολογικότητας που συγκροτεί τις τεχνικές της διακυβέρνησης.

Θα χρησιμοποιήσω ένα παράδειγμα ως υπόδειγμα για να αναδείξω μερικές πλευρές αυτού το ζητήματος. Σε συζήτηση που είχα με έναν νεοφιλελέ τεχνοκράτη, με κορόιδευε για το ΔΗΜΗΤΡΑ, υπενθυμίζοντάς μου το γνωστό ρατσιστικό ανέκδοτο για το γιατί αυτοκτόνησε η τελευταία Πόντια πουτάνα, προσθέτοντας ότι αν κυβερνάς μπορείς ενσωματώνεις στην δική σου πολιτική τις ιδέες των αντιπάλων σου, αρκεί να κάνεις σωστή ανάλυση στην “αγορά” για το πως θα τις “πουλήσεις” ως δικό σου προϊόν. Πρόσθεσε ειρωνικά:

- Στις βουλευτικές εκλογές εσείς δηλώνατε ότι θέλετε να “ανασυγκροτήσετε” την Αριστερά, και εμείς – χωρίς να το δηλώνουμε αλλά να το κάνουμε - “ανασυγκροτούσαμε” τις πολιτικές προτάσεις των αντιπάλων μας, όπως το δικό σας, το ΔΗΜΗΤΡΑ, για να συνεχίζουμε να κυβερνάμε.

Αυτό που κατάλαβα στην συνέχεια της συζήτησης, έχει ενδιαφέρον για το πως λειτουργεί στον χώρο της πολιτικής αυτή η μορφή της πολιτικής “επιχειρηματικότητας”, την οποία επικαλέστηκε ο συνομιλητής μου.

Η αγία οικογένεια...

Αντικαπιταλιστική - Ριζοσπαστική Αριστερά: Τα ίδια Παντελή, τα ίδια Παντελάκη μου...

Ένα πρώτο σχόλιο για την γενική εικόνα της χθεσινής εκδήλωσης: 

Ανοιχτή συζήτηση για το μέλλον της ριζοσπαστικής Αριστεράς στο STUDIO

Γνωστή η μορφή της εκδήλωση - παραδοσιακή στο αριστεροχώρι - που παραπέμπει σε παραστάσεις καραγκιόζη: στην σκηνή ανεβαίνουν οι προσωπικότητες/παράγοντες και από πίσω οι πολιτικοί μηχανισμοί που κινούν τα νήματα…

 
Δεν θα κάτσω να αναλύσω την ιδεολογική λειτουργία αυτού του σκηνικού, απλά επισημαίνω ότι επικαθορίζει τα όρια και τον χαρακτήρα της εκδήλωσης, αν εκληφθεί ως πολιτική, μια παράσταση που στην πραγματικότητα είναι θεατρική. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν παράγει πολιτικά αποτελέσματα, όπως για παράδειγμα ένα ντιμπέιτ πολιτικών στην TV, συμβάλει στην διαμόρφωση της εκλογικής τους πελατείας.

Το ενδιαφέρον του κοινού που παρακολούθησε την παράσταση, επικεντρωνόταν στο τι θα γίνει στις ευρωεκλογές που έρχονται. Γιαυτό δεν ακούστηκαν και πολλά πράγματα. Ακούστηκαν πολλά άλλα, που λίγο - πολύ, όσοι είναι θεατές ανάλογων παραστάσεων τα έχουν ξανακούσει. Αυτό δεν είναι απλά ένα σκηνοθετικό εύρημα για να διατηρήσει το ενδιαφέρον του κοινού για τις επόμενες παραστάσεις. Είναι και πρόβλημα στο σενάριο, το οποίο δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί. Αν και όταν ολοκληρωθεί, τότε αυτές οι παραστάσεις θα λάβουν πανηγυρικό χαρακτήρα...

 

Ποιοί ετοιμάζονται να “διδάξουν” στα ιδιωτικά πανεπιστήμια;

Βαλίτσες για τις ΗΠΑ ετοιμάζει ο πρώην δήμαρχος Αθηναίων, Κώστας Μπακογιάννης, ο οποίος δέχτηκε πρόταση να διδάξει στο Πανεπιστήμιο του Harvard, ως πανεπιστημιακός εταίρος κατά το εαρινό εξάμηνο. Ο Κώστας Μπακογιάννης αποφοίτησε από το Χάρβαρντ πριν από 20 χρόνια και για την επιλογή του ως πανεπιστημιακού εταίρου καθοριστικό ρόλο έπαιξε και το διδακτορικό του από το Πανεπιστήµιο της Οξφόρδης, αλλά και η πολύχρονη εµπειρία του στην πολιτική (πηγή: - Ο Κώστας Μπακογιάννης αναχωρεί για τις ΗΠΑ -Θα διδάξει στο πανεπιστήμιο Χάρβαρντ - iefimerida.gr). Φαίνεται πως προετοιμάζεται να γίνει καθηγητής σε κάποιο ιδιωτικό πανεπιστήμιο στη χώρα μας.

Τι θα διδάσκει;

Σίγουρα δεν έχει τα προσόντα να διδάσκει γεωπονική. Έδωσε ως δήμαρχος εξετάσεις και απέτυχε όταν δήλωσε ότι θα γεμίσει την Αθήνα με πλατάνια, τα οποία όπως είπε είναι «αειθαλή» και κάνουν ίσκιο. Κάποιος κακεντρεχής τότε είχε δηλώσει είχε ήδη έτοιμη την ανάθεση σε κάποια ιδιωτική εταιρεία για να μαζεύει τα φύλλα τους μετά το καλοκαίρι…

- Έγκυρες πηγές αναφέρουν ότι τα μαθήματα του θα επικεντρωθούν σε μια σύγχρονη προσέγγιση του έργου του Πλάτωνος “ΠΟΛΙΤΕΙΑ” και να αποκαλύψει τις πλευρές του, που σήμερα είναι επιχωματωμένες και παραμένουν ακόμα άγνωστες… 

- Το κόμμα μας έχει μένει ανέγγιχτο από την νεοφιλελεύθερη κυβερνητικότητα;

Του Γιώργου Καλαντζόπουλου

Όταν είχα διαβάσει την πρώτη φορά το “Μανιφέστο” του ΜέΡΑ25 (https://mera25.gr/manifesto/), εντύπωση μου είχε κάνει το γεγονός ότι δεν υπάρχει καμία αναφορά στον νεοφιλελευθερισμό. Αναρωτήθηκα, πως μπορείς να μιλάς για τον “σύγχρονο κόσμο” χωρίς να αναφέρεσαι σε αυτό το θέμα;

Στο Μανιφέστο, υπάρχει μόνον μια προτασούλα:

«Τόσο ο νεοφιλελευθερισμός της Νέας Δημοκρατίας όσο και ο Μαρξισμός-­‐με-­‐Κεϋνσιανά στοιχεία του ΣΥΡΙΖΑ εξευτελίστηκαν στην πορεία συμβάδισης τους με την τρόικα εσωτερικού και εξωτερικού.»

Είναι εμφανές ότι ο νεοφιλελευθερισμός εκλαμβάνεται ως ένα οικονομικό δόγμα (που ασπάζεται η ΝΔ, το οποίο είναι ανταγωνιστικό με τον Μαρξισμό-­‐με-­‐Κεϋνσιανά στοιχεία του ΣΥΡΙΖΑ). Όμως και τα δύο αυτά δόγματα εξευτελίστηκαν στην πορεία συμβάδισης τους με την τρόικα εσωτερικού και εξωτερικού.

Αυτή η πρόταση - με άλλα λόγια - μας λέει ότι τα ζητήματα κυριαρχίας (η υποταγή στην τρόικα) δεν κρίνονται τελικά από οικονομικά δόγματα. Που όμως κρίνονται; Το κείμενο το αναφέρει στην αρχή: κρίνονται στην πολιτική στάση απέναντι στο καθεστώς της «χρεοδουλοπαροικίας». Για την υπέρβαση αυτού του καθεστώτος που ισχύει στην χώρα μας, το κόμμα μας προτείνει τις θέσεις με τα 7 συν 1 σημεία, ως μια μορφή μεταβατικού προγράμματος.

Το δεύτερο μέρος της πρότασης περιγράφει πράγματι ένα γεγονός, την πορεία συμβάδισης του ΣΥΡΙΖΑ με την ΝΔ. Όμως το ότι “εξευτελίστηκαν” θα το έβαζα σε εισαγωγικά: Ο ΣΥΡΙΖΑ έγινε ξανά κυβέρνηση μετά την ανατροπή του ΟΧΙ και σήμερα η ΝΔ κυβερνά την χώρα, χωρίς να έχει κανένα πραγματικό αντίπαλο στην πολιτική σκηνή. Δεν θα έλεγα ότι η λέξη “εξευτελισμός” αντιστοιχεί στην ακριβή περιγραφή αυτής της κατάστασης: Η νεοφιλελεύθερη κυβερνητικότητα, είναι εδώ, μπροστά μας χωρίς κανένα πραγματικό αντίπαλο...

Κατά την γνώμη μου, “η μεγάλη εικόνα του κόσμου” δεν μπορεί να περιορίζεται στο ζήτημα της χρεοδουλοπαροικίας: Η ιστορία της χώρας μας είναι μέρος της παγκόσμιας εξέλιξης του καπιταλισμού και των αντιθέσεων που τον διαπερνούν. Αυτές οι εξελίξεις εσωτερικεύονται στο εσωτερικό της κάθε χώρας με διακριτό τρόπο ανάλογα με τα χαρακτηριστικά της εκάστοτε συγκυρίας. Σήμερα για παράδειγμα δεν μπορείς να αγνοήσεις τις επιπτώσεις στο εσωτερικό της χώρας από τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις πυροδοτήσεις των ανακατατάξεων που ακολούθησαν στο διεθνή συσχετισμό δυνάμεων…

Για να μην ξεχνάμε τις παραδοσιακές και βαθιές σχέσεις που συνδέουν την ακροδεξιά, το βαθύ κράτος και τη ΝΔ…

        - Ποιός θυμάται την ΜΑΒΗ;

        - Ποίος θυμάται το Δίκτυο 21;


- Ο Φρέντι Μπελέρης ήταν ένας από τους επτά άνδρες που συνελήφθησαν τη νύχτα της 18ης-19η Μαρτίου 1995 από Ελληνες συνοροφύλακες κοντά στο Δελβινάκι Ιωαννίνων, σε απόσταση λίγων εκατοντάδων μέτρων από τα ελληνοαλβανικά σύνορα, επειδή στο πορτμπαγκάζ των δύο αυτοκινήτων τους μετέφεραν εννιά αυτόματα πολεμικά όπλα Καλάσνικοφ, 2 πιστόλια, ξιφολόγχες, ασύρματους, φόρμες παραλλαγής και κουκούλες.

- Ο Άγγελος Συρίγος, ένα από τα πρωτοπαλίκαρα του Δικτυου 21.

Περισσότερα εδώ:

1. Ο άγνωστος Φρέντι Μπελέρης

2. Ο θάνατος του Κατσίφα, το ΜΑΒΗ, η Χρυσή Αυγή και το κακό συναπάντημα

3. Τα σκοτεινά μονοπάτια της ΜΑΒΗ και οι «σκελετοί» στην υπόθεση Μπελέρη

4. Δίκτυο 21: Για να θυμούνται οι παλιοι και να μαθαίνουν οι νέοι...

Η πρότασή μου για το καταστατικό του ΜέΡΑ25...

Το ΜέΡΑ25 μπροστά στις ευρωεκλογές: Τι να κάνουμε και τι να μην κάνουμε...

- Ποιό θα είναι το “πάπλωμα” στις διαπραγματεύσεις για τις συμμαχίες μπροστά στις ευρωεκλογές, αν όλα τα άλλα πάνε καλά;

- Αν δεν πάνε καλά και μείνουμε μόνοι μας με την ΛΑΕ, τι να κάνουμε;

- Μήπως στα ζητήματα χειρισμού των συμμαχιών “αντιγράφουμε” τον μακαρίτη τον ΣΥΡΙΖΑ, όπως εκείνος αντέγραφε τον άλλο τον μακαρίτη τον ΣΥΝασπισμό και δεν το έχουμε καταλάβει;

Μερικά από τα ερωτήματα που επιχειρεί να απαντήσει το παρακάτω κείμενο:

ευρωεκλογές και συμμαχίες - ζητήματα ταχτικής

Μπορούμε να φτιάξουμε την “Ιστορία” μόνον με τα αν;

Αναδημοσίευση από το "aristera.eu"

Μερικές παρατηρήσεις, με αφορμή

μια ομιλία (από τον προσυνεδριακό διάλογο του ΜέΡΑ25)

και μια κινηματογραφική ταινία...

Η ομιλία του Χρήστου Λάσκου είχε τα χαρακτηριστικά μιας παραδοσιακής “εισήγησης” όπως είθισται στην Αριστερά: Ξεκινά από την “μεγάλη εικόνα” της παγκόσμιας κατάστασης για τα καταλήξει τελικά στο “δια ταύτα”. Ο καθένας αντιλαμβάνεται πως σε 27’ είναι αρκετά δύσκολο ξεκινώντας από παγκόσμιες αλλαγές που συντελούνται, όπως η ανάδειξη της Κίνας και των BRICS, η κλιματική κρίση και η κρίση του ίδιου του καπιταλισμού, να τεκμηριώσεις στα πλαίσια ενός συνεκτικού και ολιστικού τρόπου προσέγγισης της πραγματικότητας, το γιατί σήμερα είναι αναγκαία μια “ενιαιομετωπική λογική” ως απάντηση στην κρίση της Αριστεράς. Αναγκαστικά οι συνεπαγωγές θα είναι ελλειπτικές.

Θα επιχειρήσω λοιπόν μια θεματική κωδικοποίηση της ομιλίας του για να διατυπώσω κάποια ερωτήματα που προκύπτουν κυρίως από την μεθοδολογική προσέγγιση που κάνει:

1. Η “μεγάλη εικόνα”.
Το πρώτο μέρος της ομιλία αποτελεί μια παρουσίαση της “μεγάλης εικόνας”. Γιατί χρειαζόμαστε αυτή την μεγάλη εικόνα; Ο Χρήστος Λάσκος θεωρεί ότι η γνώση των επιπτώσεων της είναι απαραίτητη στην επαναδιατύπωση της στρατηγικής.

Κατά την γνώμη μου η αποτύπωση των αντιφάσεων και των συσχετισμών με έναν συστηματικό τρόπο (όπως αυτό που επιχειρεί συνοπτικά ο Χρήστος Λάσκος) δεν αρκεί για να διατυπώσεις προτάσεις για την υπέρβασή τους.

Έχεις ανάγκη και τη “θεωρία”. Μέσα από αυτή μπορούμε να προσεγγίσουμε την ανάλυση της συγκυρίας από μια οπτική που δεν αρκείται στο πως ερμηνεύσουμε τον κόσμο, αλλά αποβλέπει στο πως θα τον αλλάξουμε: Η “στρατηγική” για την κοινωνική χειραφέτηση απαιτεί κάτι περισσότερο από την “συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης”…

Σήμερα η κρίση της Αριστεράς είναι και κρίση της “θεωρίας” της. Αυτή η πλευρά της έχει ιδιαίτερη σημασία και δεν πρέπει να την υποτιμούμε. Ας δούμε πως αυτό το πρόβλημα (κρίση της θεωρίας) αποτυπώνεται σε επιμέρους θέματα στα οποία αναφέρθηκε ο Χρήστος Λάσκος, κάνοντας την παραδοχή ότι συμφωνούμε με τις επισημάνσεις (την συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης) που συγκροτούν την “μεγάλη εικόνα” .

2. Για την Αριστερά του “αγώνα” και της “διακυβέρνησης”
https://youtu.be/uz9OANRnMZw&t=738

Το ιδιαίτερο ζήτημα που θέτει ο Χρήστος Λάσκος είναι μια κριτική στον κυβερνητισμό με κεντρικό παράδειγμα τον ευρωκομουνισμό. Ας συμφωνήσουμε και σε αυτή την κριτική. Ποιό όμως είναι το συμπέρασμα που προκύπτει σε σχέση με την “στρατηγική”;

Ο Χρήστος Λάσκος αποφεύγει να πάρει θέση. Αν πάμε ένα βήμα παραπέρα την σκέψη του, θα διαπιστώσουμε τότε ότι όλα αυτά που περιγράφει αποτελούν ισχυρά επιχειρήματα για την αποτυχία της στρατηγικής του “δημοκρατικού δρόμου για τον σοσιαλισμό”.

Τότε προκύπτει ένα ερώτημα που απαιτεί απαντήσεις:

– Αυτή η αποτυχία είναι ζήτημα που κρίθηκε κυρίως στο χώρο του κοινωνικού συσχετισμού (σε επιμέρους λάθη ταχτικών επιλογών) ή σε λαθεμένες θεωρητικές προσεγγίσεις (στρατηγικές επιλογές);

Κατά την γνώμη μου οι απαντήσεις θα πρέπει να διερευνηθούν αποβλέποντας στην αναζήτηση μιας άλλης μορφής κυβερνητικότητας, διακριτή από τις μορφές διακυβέρνησης του αστικού κοινοβουλευτισμού και της λαϊκής εξουσίας του υπαρκτού κομμουνισμού.

Έχει επίσης σημασία η επισήμανση ότι η κυβερνητικότητα ως πολιτική πρακτική δεν αφορά μόνον στο μέλλον, αν και όταν αναλάβεις κυβερνητικές ευθύνες.Κρίνεται στο παρόν: Καταγράφεται και στις πολιτικές πρακτικές απέναντι σε ζητήματα διαχείρισης κάθε είδους εξουσίας, όσο μικρή και να είναι αυτή, όπως στη δημοτική αρχή, στο συνδικάτο, αλλά ακόμα και στον κομματικό μηχανισμό.