Στα κοινωνικά φαινόμενα τώρα πώς επιδρούν οι συγκεχυμένες εντολές που δίνουν οι κυβερνώντες στον λαό;
Κατ’ αρχάς αντιμετωπίζουν τους ενήλικους πολίτες ως ανήλικους.
Κατά δεύτερον αναστατώνουν τον λαό, αν δεν τον τρελαίνουν με τα αμφίθυμα, μπερδεμένα μηνύματα που του στέλνουν στους λόγους τους, στα πάνελ της τηλεόρασης κλπ.
Έτσι ένα πένθιμο μούδιασμα ορίζει το ψυχολογικό στίγμα της κρίσης. Η δεσπόζουσα ψυχολογική ιδιαιτερότητα της παρούσας κρίσης αντιστοιχεί στο μούδιασμα της σκέψης, του λόγου και της πράξης, που ορίζει τη στάση των ανθρώπων, ιδιαίτερα όσων πλήττονται εξοντωτικά από την κρίση.
Ο κύριος αυτός ψυχοδιανοητικός μηχανισμός του μουδιάσματος ονομάζεται «διπλός δεσμός». Αντιστοιχεί στην εμπλοκή της σκέψης, που προκύπτει όταν οι άνθρωποι γίνονται στόχος παράδοξων μηνυμάτων που αλληλοακυρώνονται, χωρίς να επιτρέπεται να σκεφτείς σχετικά μ’ αυτό το παράδοξο.
Στην Ελλάδα της κρίσης, αυτή η επικοινωνιακή μηχανή παραγωγής διανοητικής εμπλοκής συνίσταται στο εξής σύμπλεγμα: Ένα πρώτο μήνυμα λέει: «Αν αντισταθείς, χάθηκες» (=πτώχευση, καταστροφή…). Ένα δεύτερο μήνυμα λέει: «Αν υποκύψεις, χάθηκες» (=ανεργία, φτώχεια, μιζέρια, απόγνωση…). Κι ένα τρίτο απαγορεύει τη σκέψη, εφόσον «Είναι μονόδρομος» γιατί «Το είπε η τρόικα». Με απλά λόγια: Αν πεις ναι, χάθηκες. Αν πεις όχι, χάθηκες. Και απαγορεύεται να σκεφτείς και να σχολιάσεις αυτό το παράδοξο κλουβί της σκέψης (Νίκος Σιδέρης, Μιλώ για την κρίση με το παιδί, εκδ. Μεταίχμιο, 2013).