Του
Γιώργου Καλαντζόπουλου Η διασπορά ψευδών ειδήσεων, δεν αποτελεί γενικά κάποιο ποινικό αδίκημα. Αντίθετα είναι μια διαδεδομένη πρακτική που χρησιμοποιείται σε διάφορες μορφές επικοινωνίας. Κάθε μέρα βρισκόμαστε πολλές φορές μπροστά σε Black, White, and Blue Lies.
Η ανειλικρίνεια είναι αναπόσπαστο μέρος του κοινωνικού μας κόσμου, επηρεάζοντας τομείς που κυμαίνονται από τα οικονομικά και την πολιτική έως τις προσωπικές σχέσεις. (
60 “αθώα” ψέματα που λέμε κάθε μέρα ), Κάποιοι επιστήμονες ισχυρίζονται ότι υπάρχει μάλιστα και ένας
νευρωνικός μηχανισμός στον εγκέφαλο του ανθρώπου που υποστηρίζει αυτή την ανειλικρίνεια. Εξάλλου, γιατί να το κρύψομε άλλωστε, τα ψέμματα που χαϊδεύουν τ’ αυτιά είναι πιο “ευπρόσδεκτα” από τις πικρές αλήθειες…
Κάποιες άλλες έρευνες ισχυρίζονται πως “
Τα ψέματα κάνουν καλό στην κοινωνική ζωή” υποστηρίζοντας πως
"μικρά και αθώα ψέματα μπορούν να προστατεύουν τις σχέσεις και να βοηθούν τους ανθρώπους να αποφεύγουν ανώφελες συγκρούσεις κι εντάσεις". Τελικά, όπως διαφαίνεται σήμερα - και με το κύρος της επιστήμης –
αυτός που λέει πάντα την “αλήθεια” είναι μάλλον αντικοινωνικό στοιχείο. Αυτό το συμπέρασμα όμως - ιδωμένο από άλλη σκοπιά - αποτελεί μάλλον μια “επιστημονική” επιβεβαίωση της ρήσης πως “
η αλήθεια είναι πάντα επαναστατική”...
Στο χώρο της πολιτικής κυριαρχούν τα Blue Lies. Ο Jeremy Adam Smith σε άρθρο του (
How the Science of “Blue Lies” May Explain Trump’s Support) δείχνει πως χρησιμοποιείται αυτή η ιδιαίτερη μορφή εξαπάτησης (Blue Lies) για να προστατευτεί μια “ομάδα”, όπως μια κυβέρνηση, ένα πολιτικό κόμμα ή μια εταιρεία. Πρόκειται για μια μορφή χειραγώγησης που μπορεί να οικοδομήσει αλληλεγγύη στο εσωτερικό της “ομάδας” και να τονώσει την συνοχή της ή να ενισχύει την εμπιστοσύνη του κοινού στο οποίο απευθύνεται.
Όλες αυτές οι πρακτικές είναι ιδιοτελείς: Πίσω από αυτά ψέματα πάντα κρύβονται κάποιες σκοπιμότητες. Συνήθως, όσο πιο κρυφές παραμένουν οι σκοπιμότητες, τόσο πιο αποτελεσματικά λειτουργούν τα ψέμματα. Αυτό όμως δεν συμβαίνει πάντα. Μερικές φορές μπορεί να συμβεί και το αντίστροφο: Κάποια ψέμματα γίνονται αποδεκτά γιατί υπηρετούν άλλες σκοπιμότητες, οι οποίες απλά και μόνον είναι φαντασιώσεις του αποδέκτης τους.
Αυτά είναι γνωστά εξάλλου από την εποχή του μύθου του ψεύτη βοσκού… Η ιδιοτέλεια του ψεύτη βοσκού ήταν ότι έκανε την πλάκα του. Ο “φόβος” που προκάλεσε το ψέμα του, τον έκανε να γελάει με το πάθημα των συγχωριανών του. Βρήκε πολύ αστείο αυτό που έκανε και το επανέλαβε κάνα δυο φορές ακόμα, μέχρι που οι συγχωριανοί του τον πήραν χαμπάρι…
Όμως η Κυβέρνηση, όταν αναθεώρησε πρόσφατα στον ποινικό κώδικα το άρθρο για αδίκημα της “διασποράς ψευδών ειδήσεων”,
δεν το έκανε για την πλάκα της... αλλά από την αγωνία της να μην βρεθεί στην θέση του ψεύτη βοσκού, που ακόμα και αν έλεγε την αλήθεια κανείς δεν τον πίστευε…
Αναρτήσεις
