Αναρτήσεις
Αριστερή κυβέρνηση στο Μεξικό;
Το δίλημμα παραμένει το ίδιο: ή με τον ηγεμόνα ή με το λαό
του Gilberto Lόpez y Rivas
H ανάληψη της Προεδρίας της Δημοκρατίας του Μεξικού από τον Αντρές Λόπες Ομπραδόρ και ο θρίαμβος του κόμματός του, του Morena[1], το οποίο αναδείχθηκε σε πρώτη πολιτική δύναμη στην Εθνοσυνέλευση της χώρας, στα όργανα διακυβέρνησης τεσσάρων πολιτειών, στο ανώτατο όργανο διακυβέρνησης της Πόλης του Μεξικού, καθώς και σε πολυάριθμους δήμους και κοινότητες, απαιτούν από μας να αναλογιστούμε, με κριτική σκέψη, την εμβέλεια και τα όρια του αποκαλούμενου Τέταρτου Μετασχηματισμού.
Είναι ανάγκη να δούμε τι χαρακτηρίζει την παρούσα κυβέρνηση, τα οικονομικά και κοινωνικά σχέδια που θεωρεί ότι έχουν προτεραιότητα, καθώς επίσης και το νέο συσχετισμό πολιτικών δυνάμεων που διαμορφώνεται, προκειμένου να έχουμε τα εργαλεία εκείνα που θα μας επιτρέψουν να κατανοήσουμε το νέο ηγεμονικό σύστημα κυριαρχίας με το οποίο αναδιατάσσεται ο καπιταλισμός και να απαντήσουμε κατάλληλα.
Απαιτείται ανάλυση των βάσεων επί των οποίων στηρίζεται ο Τέταρτος Μετασχηματισμός, ο οποίος δεν αφήνει να διαφανούν καθαρά η προγραμματική και η νομοθετική του στρατηγική. Η μάχη κατά της διαφθοράς, χωρίς καμία ρήξη με το μοντέλο που πρεσβεύει η ιδεολογία της ανάπτυξης, δεν θέτει τα θεμέλια για κάποια αλλαγή που να έχει τις ιστορικές διαστάσεις της εθνικής ανεξαρτησίας, της Μεταρρύθμισης[2] και της Επανάστασης του 1910. Η άρνηση της ύπαρξης της πάλης των τάξεων στο Μεξικό, η αυτοαναγόρευση του Κράτους σε ανώτατο διαιτητή στις κοινωνικές συγκρούσεις και η απόπειρα μεταμόρφωσής του σε πελατειακό εργαλείο αναδιανομής του κοινωνικού πλούτου, δε σημαίνουν μια ιστορική μετάβαση για τη Δημοκρατία, πόσω μάλλον μια αλλαγή σελίδας.
Ας απαριθμήσουμε ακόμη τα οικονομικά σχέδια στα οποία αποδίδεται προτεραιότητα από την παρούσα κυβέρνηση και τον λεγόμενο Τέταρτο Μετασχηματισμό: Ειδικές Οικονομικές Ζώνες, Τρένο Μάγια, ανάπτυξη του Ισθμού Τεουαντεπέκ[3], φύτευση οπωροφόρων και υλοτομήσιμων δέντρων σε ένα εκατομμύριο εκτάρια, κατασκευή 300 αυτοκινητοδρόμων σε αγροτικές εκτάσεις, διυλιστήρια, σύστημα αεροδρομίων στην μητροπολιτική περιοχή της Πόλης του Μεξικού, ελεύθερες ζώνες στα βόρεια σύνορα και στην περιοχή του Ισθμού του Τεουαντεπέκ, συνέχιση των εξορυκτικών σχεδίων, κατ’ επανάληψη επιβεβαίωση του σεβασμού προς τις συμβάσεις και την ανεξαρτησία της Τράπεζας του Μεξικού, καθώς και η όλη προοπτική του αρχηγού του υπουργικού συμβουλίου που προτίθεται να μετατρέψει το Μεξικό σε παράδεισο για τις επενδύσεις, η πρωτοβουλία του Morena στο Κογκρέσο να καταργήσει τον υφιστάμενο Αγροτικό Νόμο και να προχωρήσει σε έναν άλλο, ο οποίος θα ενισχύει την ιδιωτικοποίηση των δημόσιων (ομοσπονδιακών) και των κοινοτικών αγροτικών εκτάσεων και βοσκοτόπων που νέμονται οι κοινότητες (tierras ejidales ycomunales)[4] άνευ τίτλων ιδιοκτησίας και, πάνω από όλα, αποδοχή της Συμφωνίας Ελεύθερου Εμπορίου (NAFTA) με τις ΗΠΑ και τον Καναδά. Όλα τα παραπάνω επιβεβαιώνουν τη συνέχιση των οικονομικών πολιτικών στα πλαίσια της λογικής του καπιταλιστικού συστήματος, του νεοφιλευθερισμού, τον οποίον ο Τέταρτος Μετασχηματισμός διατείνεται ότι θα υπερβεί.
Στο πολιτικό πεδίο, η δημιουργία του Εθνικού Ινστιτούτου Ιθαγενών Λαών (Instituto Nacional de Pueblos Indígenas/INPI) σηματοδοτεί την επιστροφή στον πατερναλιστικό ιθαγενισμό (indigenismo) παλαιάς κοπής, τον οποίο είχε καθιερώσει το καθεστώς του PRI[5], ο οποίος ήταν πελατειακός και συντεχνιακός και χαρακτηριζόταν, κατά βάση, από μια αυταρχική κρατική πολιτική χειραγώγησης των ιθαγενών λαών. Πολιτική που ενταφιάσθηκε στις συζητήσεις που κατέληξαν στις συμφωνίες του Σαν Αντρές, στην Τσιάπας, ανάμεσα στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση και τον EZLN, το 1996. Το γεγονός της ίδρυσης 130 γραφείων του ΙΝΡΙ σε εδάφη των γηγενών λαών, στελεχωμένων με υπαλλήλους που ομιλούν τη γλώσσα που αντιστοιχεί σε κάθε περιοχή, με κυβερνητικούς πόρους και σχέδια, συνιστά ευθεία επίθεση στις διαδικασίες οικοδόμησης της αυτονομίας και στα κινήματα της προάσπισης των ιθαγενικών εδαφών από την εισβολή των εταιριών. Ειδικότερα στις περιοχές όπου βρίσκονται σε εξέλιξη βαθύτερες διαδικασίες οικοδόμησης της αυτονομίας, οι οποίες σχετίζονται με ένοπλες συγκρούσεις (είτε μιλάμε για τη ζαπατιστική περιοχή των Μάγια, είτε μιλάμε για κινήματα που προασπίζουν την εδαφική αυτονομία των ιθαγενών αγροτών) υπάρχει κίνδυνος το ΙΝΡΙ να δρα εναντίον των εκάστοτε εξεγειρόμενων και να ενορχηστρώνει τις συγκρούσεις τις οποίες μηχανεύονται και διεκπεραιώνουν οι εξορυκτικές εταιρίες για να κάμπτουν τις αντιστάσεις.
Επιβεβαιώνεται έτσι η μεταφορά του υποδιοικητή Μοϊσές, ότι οι οικονόμοι και οι επιστάτες αλλάζουν, αλλά το αφεντικό του τσιφλικιού εξακολουθεί να παραμένει το ίδιο. Η απόρριψη των σχεδίων από το Εθνικό Ιθαγενικό Κογκρέσο–Ιθαγενικό Συμβούλιο Διακυβέρνησης, καθώς και από πολυάριθμες ανεξάρτητες ιθαγενικές και αγροτικές οργανώσεις, αλλά και από ειδικούς σε διάφορα επιστημονικά πεδία, όπως επίσης και η άσκηση κριτικής στις κυβερνητικές διαβουλεύσεις για μη τήρηση των όρων που προβλέπει το Σύνταγμα, η Σύμβαση υπ. αρ. 169 του Παγκόσμιου Οργανισμού Εργασίας και η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων των Ιθαγενών Λαών του ΟΗΕ (που ορίζουν πως αυτές οι διαβουλεύσεις θα πρέπει να έχουν γίνει εκ των προτέρων, να είναι ελεύθερες, να υπάρχει πληροφόρηση και να είναι δεσμευτικές) είναι σημεία που δεν έχουν τύχει της προσοχής που αξίζουν. Αντίθετα, απετέλεσαν αντικείμενο περιφρόνησης από μέρους του Προέδρου.
Υπό αυτή την έννοια, αυτό που επικρατεί σήμερα είναι ένα κλίμα δυσανεξίας στην κριτική την οποία ασκεί η αντικαπιταλιστική αριστερά προς τη νέα κυβέρνηση, με την κυβέρνηση να ισχυρίζεται ότι αυτή η κριτική είναι νερό στο μύλο της δεξιάς, ότι είναι μια επιστροφή στον πρωτόγονο καπιταλισμό και ότι περιφρονεί τα 30 εκατομμύρια ψηφοφόρων του Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ.
Ακριβώς λόγω του σεβασμού που αξίζουν όλοι οι Μεξικανοί, άντρες και γυναίκες, οι οποίοι ψήφισαν για μια αλλαγή σε βάθος, υποστηρίζουμε την ανάγκη να υπάρξει μια αυστηρή ανάλυση της φύσης και των επιπτώσεων των σχεδίων ανάπτυξης που κυοφορούνται, καθώς και αυτής της ίδιας της στόχευσής τους. Ξεκινώντας από τις αντιστάσεις από τα κάτω και από αριστερά, θα πρέπει να είναι μια ανάλυση που θα πραγματοποιήσουν διανοούμενοι στρατευμένοι σε αυτούς τους αγώνες. Γιατί το δίλημμα παραμένει το ίδιο: ή με τον ηγεμόνα ή με το λαό.
[1] Μorena, από τα πρώτα γράμματα του Movimiento de Regenariόn Nacional (=Κίνημα Εθνικής Αναγγέννσης). Ιδρύθηκε το 2011 και, μέσω του συνασπισμού Juntos Haremos Historia (Μαζί θα γράψουμε Ιστορία) με το αριστερό PT (Partido del Trabajo=Κόμμα Εργασίας) και το δεξιόστροφο κατά πολλούς PES (Partido de Encuentro Nacional=Κόμμα Εθνικής Συνάντησης) κατάφερε να οδηγήσει στην προεδρία τον ηγέτη του, τον Andrés Lόpez Obrador, παλαίμαχο πολιτικό του παραδοσιακού αριστερού κόμματος PRD. Ο συνασπισμός έχει την απόλυτη πλειοψηφία και στο Κογκρέσο και στη Γερουσία και εντός αυτού κυριαρχεί το κόμμα Morena. Αξίζει να σημειωθεί ότι morena στα ισπανικά σημαίνει «μελαχρινή», κλείνοντας το μάτι (;) στους σκουρόχρωμους ιθαγενείς και μιγάδες πληβείους της χώρας
[2] Μετά την απομάκρυνση του συγκεντρωτικού και αυταρχικού προέδρου του Μεξικού, του Anonio Lόpez de Santa Ana από ομάδα φιλελεύθερων, με βάση το λεγόμενο σχέδιο της Σχέδιο της Ayutla (1854), πραγματοποιήθηκαν πολλές μεταρρυθμίσεις και, κυρίως ο διαχωρισμός κράτους και εκκλησίας και απόδοση της ιδιότητας του πολίτη στους ιθαγενείς, που οδήγησαν στο Σύνταγμα του 1857, το οποίο συνιστούσε την οριστική κατάλυση του καθεστώτος της αποικιοκρατίας. Η αντίδραση των συντηρητικών οδήγησε σε πόλεμο και σε εισβολή των Γάλλων (1862-1867) προς βοήθειά τους, παράλληλα με την ενθρόνιση του Μαξιμιλιανού ως αυτοκράτορα και τοποτηρητή των ευρωπαϊκών αποικιακών δυνάμεων. Της εκδίωξης των Γάλλων και της αποκατάστασης της Δημοκρατίας ηγήθηκε ο φιλελεύθερος Σαποτέκος πολιτικός Beνιτο Juárez.
[3] Istmo. Το πιο στενό σημείο της αμερικανικής ηπείρου, ΝΔ της Οαχάκα.
[4] «Κατάκτηση» της Επανάστασης του 1910, με βάση, υποτίθεται, το αντίστοιχο ejido της μεσαιωνικής Ισπανίας και το calpulli του αστεκικού κρατικού μορφώματος το οποίο κατέλυσε η ισπανική αποικιοκρατία. Πέρασε από «σαράντα κύματα», σε συνάρτηση με τις μετακινήσεις, άλλοτε προς τα αριστερά κι άλλοτε προς τα δεξιά, του κυβερνώντος PRI και τις αντιστάσεις των «από κάτω», δηλ. των ιθαγενών, κατά κύριο λόγο.
[5] PRI (Partido Revolucionario Institucional=Θεσμικό Επαναστατικό Κόμμα). Kόμμα που με τη δημιουργία του και την άνοδο στην εξουσία το 1929, έθεσε τέρμα στις αιματηρές κοινωνικές και πολιτικές συγκρούσεις που ακολούθησαν την Μεξικανική Επανάσταση του 1910. Κυβέρνησε μονοκομματικά επί της ουσίας μέχρι το 2000, παρά την ύπαρξη εκλογών. Κατοχύρωσε κάποιες από τις διεκδικήσεις (και κατακτήσεις της Επανάστασης) και πέρασε από φάσεις ριζοσπαστισμού κατά τις δεκαετίας του ’30 και του ’40, προς μια συντηρητικοποίηση και, στης συνέχεια, αυταρχισμό, διαφθορά και εκφυλισμό των όποιων επαναστατικών καταβολών του. Ο βόρειος γείτονας της χώρας έβαλε κι αυτός το χέρι του…
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου