Γιατί ξαφνικά όλους τους έπιασε τόσο μεγάλη καούρα για τους «παραιτηθείτε» ;

του Γιώργου Καλαντζόπουλου

Σκληρές αντιπαραθέσεις εκδηλώνονται στα τηλεοπτικά κανάλια στον τύπο και στα ηλεκτρονικά μέσα επικοινωνίας τις τελευταίες μέρες αναφορικά με την συγκέντρωση που θα πραγματοποιηθεί την 15η Ιούνη στο Σύνταγμα. Η οξύτητα και το εύρος της σύγκρουσης έχουν σαφώς δυσανάλογα μεγέθη αν συγκριθούν με αντιδράσεις που εκδηλώθηκαν στο παρελθόν απέναντι σε εξαγγελίες αντίστοιχων κινητοποιήσεων από παρεμφερείς πρωτοβουλίες. Τι το διαφορετικό έχει αυτή η εκδήλωση, το οποίο πυροδότησε μια ευρύτερη πόλωση ανάμεσα σε αυτούς που την στηρίζουν και σε αυτούς που την καταγγέλλουν;

Είναι φανερό ότι όλος ο καβγάς δεν αφορά στο κεντρικό σύνθημα της εκδήλωσης: “παραιτηθείτε” και στο αν εκφράζει την οργή και την αγανάκτηση του λαϊκού παράγοντα απέναντι σε μια κυβέρνηση που άλλα υποσχέθηκε και άλλα έκανε. Ο καβγάς γίνεται για το μετά, για το ποιοί θα είναι εκείνοι που θα καταλάβουν τις θέσεις των “παραιτηθέντων”. Η μέθοδος που ακολουθείται για τον προσδιορισμό των διαδόχων που θα ανέλθουν στο κυβερνητικό θρόνο είναι απλή. Συνοψίζεται στην απάντηση του ερωτήματος: «Ποιος ωφελείται από το έγκλημα;»

Μοιάζει αυτονόητο αυτός που ωφελείται να έχει και κίνητρο για να το προετοιμάσει. Η «αποκάλυψη» της ταυτότητας των οργανωτών και των συμμετεχόντων σε αυτή την «εκδήλωση - συνωμοσία» κατά της κυβέρνησης παρουσιάζεται ως τεκμήριο για την διαλεύκανση της υπόθεσης. Η κυβέρνηση και οι μιντιακοί κολαούζοι της αναφέρονται σε διαδήλωση «κατσαρόλας» υποδεικνύοντας ταυτόχρονα πως οι πολιτικοί της αντίπαλοι είναι αυτοί που ωφελούνται από το έγκλημα» (την πτώση της). Το ενδιαφέρον είναι ότι σε αυτή την ερμηνευτική προσέγγιση φαίνεται πως συμφωνούν και αντικυβερνητικοί και μάλιστα της «αριστερής αντιπολίτευσης».

Πράγματι το ερώτημα «Ποιος ωφελείται από το έγκλημα;» μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμο μερικές φορές για να κατανοήσουμε ορισμένα γεγονότα. Όμως δεν μας επιτρέπει ποτέ με απόλυτα ασφαλή τρόπο να ανακαλύψουμε τους υπεύθυνους: Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος κατέστησε δυνατή την επανάσταση των Μπολσεβίκων. Μήπως θα πρέπει από αυτό να «ανακαλύψουμε» την ταυτότητα του δράστη της δολοφονίας του Σεράγεβο και να ισχυριστούμε πως ήταν κομμουνιστής;

Με την απάντηση την οποία δίνει η κυβέρνηση σε αυτό το ερώτημα συμφωνεί το ΚΚΕ και η μεγάλη πλειοψηφία των αριστερών δυνάμεων που βρίσκονται στην αντιπολίτευση: Γιαυτό εξάλλου δεν υιοθετούν ούτε το σύνθημα “παραιτηθείτε”, ούτε βέβαια και την συγκεκριμένη εκδήλωση. Τηρουμένων των αναλογιών, η θέση αυτή είναι πολιτικά αντίστοιχη με την θέση που είχαν ένα χρόνο πριν απέναντι στο πιθανό ενδεχόμενο της επιβολής των capitals control και στο κούρεμα των καταθέσεων: Τότε δεν έπαιρναν την ευθύνη να πουν καθαρά στο κόσμο να αποσύρει τις όποιες καταθέσεις είχε στις τράπεζες, μήπως και κατηγορηθούν ότι σαμποτάρουν το τραπεζικό σύστημα. Αρκέστηκαν σε υποσχέσεις με πιθανότητα να εκπληρωθούν σε ένα απώτερο μέλλον, περί εθνικοποίησης / κρατικοποίησης των τραπεζών και άλλα ανώδυνα παρόμοια, που δεν εμπεριέχουν καμία πρόταση που να μπορεί να επιτελέσει άμεσα ο λαϊκός παράγοντας...

Βέβαια, αυτή η αριστερά πιστεύει πως κατέχει κι ένα εργαλείο (την “επαναστατική” θεωρία) το οποίο την βοηθάει να «διαβάζει το μέλλον». Φαντασιώνεται έτσι πως έχει την δύναμη να επιβάλει τους δικούς της διαχωρισμούς στην πολιτική σκηνή αλλά και στην κοινωνία σε σχέση με αυτά που συμβαίνουν «εδώ και τώρα». Επιχειρεί λοιπόν να διαχωριστεί από την καθεστωτική αριστερά προσθέτοντας ένα πλαίσιο - καπέλο που υπερβαίνει την στιγμή (το ενδεχόμενο της παραίτησης  / πτώσης της κυβέρνησης) για να σηματοδοτήσει την αναγκαία πολιτική απόσταση: Ποιό είναι αυτό;

Ακόμα και αν συμβεί το «έγκλημα» (δηλαδή να παραιτηθεί η κυβέρνηση και να έρθουν οι άλλοι), τότε απλά «ο Μανωλιός θα έχει βάλει τα ρούχα του αλλιώς». Στην πραγματικότητα αυτή η θέση είναι μια κραυγή παραίτησης από την πολιτική αφού η αριστερά που την εκφωνεί αυτοεξαιρείται εκ των προτέρων από το σύνολο των διαδόχων καταστάσεων. Αυτό το μοτίβο της πολιτικής στάσης «Πόντιου Πιλάτου», έχει επανειλημμένα ακολουθηθεί - κυρίως από το ΚΚΕ - σε διάφορες φάσεις στην περίοδο της εκλογικής ανόδου του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβερνητική εξουσία, αλλά και μετά.

Μήπως όμως πρόκειται για μια κραυγή ειλικρίνειας η οποία αναγνωρίζει τον “δυσμενή συσχετισμό”; Μήπως είναι μια θετική απάντηση στο ερώτημα που είχε θέσει και είχε δημόσια λοιδορηθεί ο Π. Λαφαζάνης την περίοδο της δημοσκοπικής ανόδου του ΣΥΡΙΖΑ: “Μήπως δεν είμαστε έτοιμοι ν' αναλάβουμε κυβερνητικές ευθύνες”;

Δεν πρόκειται περί αυτού: Αν ξεκινήσουμε με αφετηρία την εκτίμηση ότι ο συσχετισμός είναι δυσμενής, τότε το επόμενο βήμα είναι - εφόσον είμαστε πράγματι ειλικρινείς - αυτοκριτική στάση, αλλαγή στρατηγικής και άλλα πολλά παρόμοια που δυστυχώς δεν καταγράφονται στις πολιτικές πρακτικές της αυτής της Αριστεράς.

Το τελευταίο πράγμα που ενδιαφέρει τους δυο βασικούς μονομάχους της συγκεκριμένης σύγκρουσης (μνημονιακή κυβέρνηση - μνημονιακή αντιπολίτευση) είναι η μη κυβερνητική Αριστερά. Αυτή η Αριστερά βρίσκει εύκολα το δρόμο της περιθωριοποίησης από μόνη της. Δεν χρειάζεται ξένη βοήθεια. Άλλο απασχολεί την μνημονιακή κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Προσπαθεί να χειραγωγήσει αυτό που αποδεσμεύεται από την φθορά του κυβερνητικού μπλοκ εξουσίας αλλά δεν ενσωματώνεται στη αξιωματική αντιπολίτευση, ούτε εντάσσεται στην παραδοσιακή αριστερά. Φοράει σε αυτόν τον “απρόβλεπτο” παράγοντα την κουκούλα των “αγανακτισμένων” των πλατειών, αλλά γνωρίζει ότι κάτω απ' αυτή την κουκούλα κρύβεται ένας νέος «Δεκέμβρης». Αυτός ο “ακατονόμαστος” φόβος είναι εκείνο που όλους τους ενώνει...