Η εμπιστοσύνη στο “σκληρό” ευρώ είναι μεγαλύτερη από την εμπιστοσύνη σε μια “σκληρή” κυβέρνηση;

Το φαινόμενο της απόσυρσης καταθέσεων από τις τράπεζες τόσο από επιχειρήσεις όσο και από ιδιώτες με μικρές ή μεγάλες καταθέσεις που παρουσιάστηκε τα προηγούμενα χρόνια, συνεχίστηκε μετά τις πρόσφατες εκλογές και εντάθηκε τις ημέρες που γινόταν η διαπραγμάτευση για την παράταση της δανειακής σύμβασης. Πρόκειται για μια μαζική πρακτική, κοινή σε όλα τα στρώματα του πληθυσμού, ανεξάρτητα από τις ιδιαίτερες πολιτικές πεποιθήσεις και πολιτικές τους δραστηριότητες. Ο κίνδυνος να βρεθούν τα ΑΤΜ την επόμενη μέρα των διαπραγματεύσεων κλειστά ήταν ένα από τα βασικά χαρτιά εκβιασμού της ελληνικής κυβέρνησης στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Η κυβέρνηση χρησιμοποιεί τις τελευταίες δημοσκοπήσεις για να καταδείξει ότι οι χειρισμοί της απολαμβάνουν την “εμπιστοσύνη” της ελληνικής κοινωνίας. Είναι έτσι τα πράγματα; Είναι χρήσιμο πρώτα απ' όλα να κάνουμε μια διάκριση: Είναι τελείως διαφορετικό το ζήτημα της μέτρησης της “εμπιστοσύνης” , όταν εξάγεται από μια πρακτική (όπως η συμμετοχή σε μια δημοσκόπηση) η οποία κυριαρχείται από ένα ιδεολογικό πλαίσιο “ανάθεσης”, από μετρήσεις που προκύπτουν μέσω άλλων πρακτικών, οι οποίες απαιτούν μορφές ενεργής συμμετοχής του πολίτη. Τέτοιες είναι για παράδειγμα  το να συμμετέχει κανείς σε ένα συλλαλητήριο, να μην αποσύρει τις καταθέσεις του από τις τράπεζες αν δεν έχει κάποια ειδική ανάγκη, να πληρώσει έγκαιρα τους φόρους κλπ, κλπ, όπου μπορεί  να μετρηθεί το ποσοστό της συμμετοχής  των πολιτών στις συγκεκριμένες δράσεις στις οποίες εγκαλούνται από την κυβέρνηση.

Η λειτουργία όλων των μηχανισμών εξουσίας, κρατικών, κομματικών κλπ, στηρίζεται στις “σχέσεις εμπιστοσύνης" (σε αυτό το ζήτημα θα αναφερθούμε αναλυτικά σε επόμενο κείμενό μας). Η διατάραξη των σχέσεων εμπιστοσύνης οδηγεί στην αποκάλυψη του άλλου προσώπου της εξουσίας. Τότε, την διατήρηση των σχέσεων εξουσίας, αναλαμβάνει η διαχείριση του φόβου και η καταστολή.

Με αφετηρία τους περιορισμούς που εκθέσαμε προηγούμενα για τον προσδιορισμό της “εμπιστοσύνης” προς την κυβέρνηση με εργαλείο τις δημοσκοπήσεις , θα προσπαθήσουμε να κάνουμε την δική μας “ανάγνωση” μιας πρόσφατης δημοσκόπησης της MRB που αναδημοσιεύεται στο left.gr  μέσω του συνδυασμού 4 πινάκων που παρουσιάζονται εκεί. 

(κλικ για μεγέθυνση)

Αυτό που διαβάζουμε  είναι ότι καταγράφεται ένα "σημείο καμπής" του δείκτη εμπιστοσύνης προς την κυβέρνηση. Ο δείκτης "αισιοδοξίας" είναι στην πραγματικότητα ο δείκτης "ανάθεσης"της διαχείρισης "ελπίδας" στην κυβέρνηση.  Ενώ στον δείκτη "αισιοδοξίας" παρατηρείται ένα σημείο καμπής, αντίθετα στον δείκτη για την έξοδο της χώρας απ' το ευρώ, παρατηρείται την τελευταία περίοδο μια συνεχής άνοδος. Μπορεί να είναι σήμερα ακόμα μειοψηφικός, όμως διατηρεί σταθερά την ανοδική του πορεία.

Η ανοδική πορεία του δείκτη για την "έξοδο από το ευρώ"σε συνδυασμό με τον δείκτη για την πλειοψηφούσα άποψη στην κοινωνία (2ος πίνακας) ως προς αν η παράταση της δανειακής σύμβαση εκφράζει την  μνημονιακή συνέχεια, αρκούν για να ερμηνεύουν την καμπή που παρουσιάζεται στον 1ο πίνακα.

Αυτό που εκφράζει στην πραγματικότητα η ανοδική του πορεία του δείκτη για την έξοδο από το ευρώ είναι η διάθεση για σύγκρουση και η μη ανοχή σε άλλες υποχωρήσεις. Αν στην πολιτική σκηνή είχαν επικρατήσει άλλες λογικές από αυτές που δεν  θεωρούν ότι νομοτελειακά η σύγκρουση (όπως μια στάση πληρωμών κλπ) οδηγεί και στην έξοδο από ευρώ, τότε αυτό το ποσοστό θα ήταν σαφώς μεγαλύτερο και πλειοψηφικό. Αυτό το συμπέρασμα καταγράφεται και στο σχετικό μεγαλύτερο ποσοστό αποδοχής που έχει μια πολιτική "περιορισμού στην κίνηση των κεφαλαίων".  Εδώ ακριβώς εντοπίζεται η κύρια αδυναμία της κυβερνητικής πολιτικής:  Δηλαδή αν μπορεί να διαμορφώσει μια πολιτική σύγκρουσης (που οδηγεί στο ενδεχόμενο μη συμφωνίας-ρήξης με τις απαιτήσεις των επιτελείων της ΕΕ), η οποία δεν θα σημαίνει αναγκαστικά και την έξοδο της χώρας από την ΕΕ και την ΟΝΕ.

Ακριβώς η απουσία μιας τέτοιας πειστικής πολιτικής καταγράφεται και στον τελευταίο πίνακα, όπου οι "εσωκομματικές διαφωνίες" θεωρούνται ότι θα δημιουργούν πρόβλημα στην κυβέρνηση.  Στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για "εσωκομματικές διαφωνίες" αλλά για πολιτικές αντιθέσεις που διαπερνούν όλη την ελληνική κοινωνία και αφορούν διαφορετικές στρατηγικές  ανάπτυξης του ελληνικού καπιταλισμού. Το διακύβευμά τους δεν είναι ο "δρόμος προς τον σοσιαλισμό" όπως φαντασιώνονται ορισμένοι αριστεροί,  αλλά σηματοδοτείται από τις διαφορετικές πολιτικές του κεφάλαιου ως προς την πορεία της καπιταλιστικής ολοκλήρωσης της ΕΕ.  Ενώ η κρίση εντός της ΕΕ εντείνεται, είναι αναμενόμενη η κατεύθυνση μιας εθνικής αναδίπλωσης μερίδων του κεφάλαιου κάτω από κρατική "καθοδήγηση"  (ισχυροποίηση του κράτους προς την κατεύθυνση του κρατικού καπιταλισμού) να αποκτά ευρύτερες συναινέσεις και να αναδιαμορφώνει τις κοινωνικές και πολιτικές συμμαχίες εντός των ευρωπαϊκών κρατών.