Ο θρίαμβος του Steve Jobs και η ανεπάρκεια των αντιπάλων του

Αναδημοσίευση από τους "Σχολιαστές Χωρίς Σύνορα"

Διάβασα με προσοχή τα δύο κριτικά και επικριτικά «αφιερώματα» στον Στιβ Τζομπς που δημοσιεύθηκαν στους ΣΧΣ (Απεβίωσε ο Steve Jobs   Steve Jobs: η ξεδιάντροπη αγιοποίηση ενός αδίστακτου καπιταλιστή ).

Και συμφωνώ ότι είναι εμετική η αγιοποίηση του. Πίσω από κάθε καπιταλιστική επιτυχία βρίσκεται η, με διάφορους τρόπους, υποβάθμιση του ανθρώπου, προς όφελος της οντότητας που λέγεται επιχείρηση. Ωστόσο διαφωνώ και με την πλήρη ισοπέδωση του. 

Διαφωνώ δηλ. με τον ισχυρισμό ότι «η (καπιταλιστική) επιτυχία έχει να κάνει περισσότερο με την τύχη, στο ότι έτυχε να βρέθηκε κάποιος στις “σωστές συνθήκες” και με τους “σωστούς ανθρώπους”, παρά με την ικανότητα ή τα επιχειρηματικά “οράματα”». Το επιχείρημα που προβάλλω είναι απλό: Γενικεύοντας αυτή τη λογική, η ζωή του καπιταλισμού, δηλ. η επιβίωση του και η ανάπτυξη του και μάλιστα σε όλα τα επίπεδα (οικονομικό, πολιτικό, ιδεολογικό) θα έπρεπε να στηρίζεται περισσότερο στην τύχη. Όχι ότι αυτό δεν συμβαίνει. Αλλά δεν είναι το κυρίαρχο. Ο καπιταλισμός και οι καπιταλιστές έχουν ικανότητες. Και θέλω εδώ να πω το εξής αντιθετικά: Έχουν ικανότητες περισσότερες από τους αντιπάλους τους. Δεν πιστεύω δηλ. ότι η επικράτηση και τελικά ο θρίαμβος του καπιταλισμού έχουν να κάνουν απλώς με την κρατική καταστολή, ούτε με την ιδεολογική καταστολή και τη φενάκη που δημιουργούν οι ιδεολογικοί του μηχανισμοί. Έχει να κάνει και με τις ικανότητες του καπιταλισμού.

Στο προκείμενο, θα προτιμούσα μια περισσότερο ισορροπημένη προσέγγιση του Στιβ Τζομπς, που ουσιαστικά θα ήταν και μια πιο ισορροπημένη προσέγγιση της επιτυχίας του καπιταλισμού. Προχωρώντας το πιο πέρα, έχουμε ζωτική ανάγκη κειμένων που να αναλύουν και να ασκούν κριτική στον καπιταλισμό με έναν νέο τρόπο. Γιατί άμα το σκεφθεί κανείς καλύτερα δεν μπορεί να ασκείται η κριτική στον καπιταλισμό με τον τρόπο των κλασικών αντιπάλων του καπιταλισμού, οι οποίοι έχουν αποτύχει παταγωδώς στην αντιμετώπιση του. Και ισχυρίζονται λοιπόν ότι ο καπιταλισμός κινείται με την τύχη. Μα την ίδια στιγμή πιστοποιούν την μεγάλη ανεπάρκεια τους: Γιατί ένα σύστημα που οι ηγέτες του είναι αποτέλεσμα της τύχης, θέλει μεγάλη ανικανότητα από τους αντιπάλους του για να μην ανατραπεί, τη στιγμή που οι εσωτερικές του κρίσεις είναι εκρηκτικές.

Συμπερασματικά, το κείμενο που καταρχήν και πραγματικά μας λείπει, αυτή την ιστορική στιγμή, είναι τούτο: ΓΙΑΤΙ Ο ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ ΥΠΕΡΕΧΕΙ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΑΛΩΝ ΤΟΥ. Ένα τέτοιο κείμενο υποσχόμαστε να γράψουμε…