Αναδημοσιεύουμε ένα άρθρο του Κ. Βεργόπουλου από την «Ελευθεροτυπία», στο οποίο χωρίς τα απλουστευτικά σχήματα που χρησιμοποιούν συνήθως πολιτικές δυνάμεις της αριστεράς αναφέρεται στα κύρια χαρακτηριστικά της σημερινής κρίσης. Αφού επισημάνει ότι «πρώτα θύματα της σημερινής κρίσης υπερχρέωσης είναι οι χώρες που μέχρι πρόσφατα κατέγραφαν τις υψηλότερες επιδόσεις στην ανάπτυξη, στις επενδύσεις, στην παραγωγικότητα» θα ασχοληθεί με τις πολιτικές της Ε.Ε. και ιδιαίτερα τα μέτρα που εξήγγειλε απροσδόκητα στις 8 Μαΐου.
Το ελληνικό οικονομικό ζήτημα θεωρείται «καυτό», εν τούτοις δεν είναι βέβαιο ότι όλες οι πλευρές αναφέρονται στο αυτό πρόβλημα.
Ποιο ακριβώς είναι αυτό; Η αναξιοπιστία των ελληνικών στοιχείων; Το δημοσιονομικό έλλειμμα; Το συσσωρευμένο δημόσιο χρέος; Η αναχρηματοδότησή του; Οι κυρώσεις αμαρτιών του παρελθόντος; Ο υπερκαταναλωτισμός και ο κομπιναδορισμός του Νεοέλληνα; Η ανάκτηση ανταγωνιστικότητος της ελληνικής οικονομίας; Η μακροχρόνια ύφεση και ο αποπληθωρισμός ως θεραπευτική αγωγή της οικονομίας; Ολες οι προσεγγίσεις αποκαλύπτουν πραγματικές πτυχές του προβλήματος. Ομως, είναι αδύνατον να διατυπωθεί οιαδήποτε αντιμετώπιση αυτού, ενόσω αυτές δεν ιεραρχούνται κατά προτεραιότητα και δεν κατανοούνται οι βαθύτερες σχέσεις μεταξύ αιτίων και αιτιατών, μεταξύ νόσου και συμπτωμάτων.
Ομοίως, είναι αδύνατον να κατανοηθεί το ελληνικό πρόβλημα, εάν δεν ενταχθεί στις εξελίξεις της τελευταίας τριετίας τόσο στην ευρωζώνη, όσο και διεθνώς. Δεν είναι δυνατόν να πάσχει ο πλανήτης από παγκόσμια υπερχρέωση, να στιγματίζονται οι μοχλεύσεις, ο δανεισμός, το εικονικό και ανύπαρκτο χρήμα, ενώ στη χώρα μας ενοχοποιείται η «τεμπελιά» του Νεοέλληνα και ο «παρασιτισμός» του ελληνικού κράτους. Υπάρχει γενικότερο οικονομικό πρόβλημα της εποχής, του οποίου το ελληνικό αποτελεί αναπόσπαστο μέρος. Στην πρόσφατη δεκαετία, ο διεθνής δανεισμός αναπτύχθηκε με ρυθμό πολλαπλάσιο των πραγματικών εισοδημάτων. Αυτό σημειώθηκε κατ' εξοχήν στις ΗΠΑ, στην Ευρώπη και κατ' επέκταση στη χώρα μας. Φυσικά, πρώτα θύματα της σημερινής κρίσης υπερχρέωσης είναι οι χώρες που μέχρι πρόσφατα κατέγραφαν τις υψηλότερες επιδόσεις στην ανάπτυξη, στις επενδύσεις, στην παραγωγικότητα.
Η σημερινή καθήλωση της ανάπτυξης και οι αρνητικές επιδόσεις εκθέτουν πρώτους στον κίνδυνο τους «πρωταθλητές» της περιόδου που έληξε. Κατά το 2001-2008, η συσσώρευση πάγιου κεφαλαίου εκτός οικοδομών στην Ισλανδία αυξήθηκε 58%, στην Ιρλανδία 41%, σε ΗΠΑ και Βρετανία 30%, ενώ στη Γερμανία 18%. Στις Ελλάδα και Ισπανία 44% και 34% αντιστοίχως. Ομοίως, κατά την τελευταία δεκαετία, η παραγωγικότητα της εργασίας αυξήθηκε στην Ελλάδα με ετήσιο ρυθμό 2,4%, έναντι 1,4% στην ευρωζώνη και 1,2% στη Γερμανία. Με την επιβράδυνση της οικονομίας από το 2008, οι ήδη υπερδανεισμένοι βρέθηκαν περισσότερο ακάλυπτοι, στο έλεος των πιστωτών.
Η νόσος είναι θανάσιμη, όμως ποια ακριβώς είναι η νόσος; Ο υπερδανεισμός ή η ανεπάρκεια εισοδήματος; Η συντηρητική πλευρά σε όλες τις χώρες του κόσμου διαρρηγνύει τα ιμάτιά της, αποδίδοντας απόλυτη προτεραιότητα στην εξασφάλιση των πιστωτών, επιβάλλοντας ως «μονόδρομο» τις περικοπές δημοσίων δαπανών και εισοδημάτων, την αύξηση φορολογίας, με υποθετικό στόχο την εξυγίανση των δημοσιονομικών ισοζυγίων. Ομως, το Δημόσιο δεν είναι νοικοκυριό ούτε ιδιωτική μονάδα. Με τις περικοπές δαπανών, ο ιδιωτικός τομέας λαμβάνει την κατιούσα, μειώνονται οι δημόσιες εισπράξεις από ιδιωτικές συναλλαγές και εισοδήματα, το έλλειμμα και το χρέος ως προς το εισόδημα διογκώνονται.