Αναδημοσίευση από το RedNoteBook
Συνέντευξη με τον Τόνι Νέγκρι
Στο Commonwealth, το τρίτο βιβλίο μιας σειράς που άρχισε με την Αυτοκρατορία, ο Μάικλ Χαρτ και ο Τόνι Νέγκρι αναλύουν πώς η εξουσία του παγκοσμιοποιημένου χρηματιστικού κεφαλαίου επανακαθορίζει τις έννοιες της κυριαρχίας και της δημοκρατίας. Μια πρόγευση του βιβλίου δίνει ο Νέγκρι στη συνέντευξη στον Πάμπλο Ε. Τσακόν και το περιοδικό Ñ, που αναδημοσιεύουμε σήμερα στο Red Notebook.
Ο Τόνι Νέγκρι με τον αμερικανό συνάδερφό του Μάικλ Χαρτ εξέδωσαν ήδη τον τελευταίο τόμο της τριλογίας, που άρχισε με την Αυτοκρατορία και συνεχίστηκε με το Πλήθος. Πρόκειται για το Commonwealth. Το πλάνο μιας επανάστασης των κοινών, που εκδόθηκε πρόσφατα στην Ισπανία. Σε αυτή την αποκλειστική συνέντευξη στο Ñ, ο Ιταλός στοχαστής αναφέρεται στις συνθήκες της γνωστικής παραγωγής, στη χειραφέτηση σ’ έναν κόσμο που έχει απαχθεί από το κεφάλαιο και στις κυρίαρχες μορφές του ανθρώπου στο σύγχρονο σύμπαν.
Στην Αργεντινή, κατά την τελευταία σας επίσκεψη, αναφερθήκατε στη χειραφέτηση. Τι σημαίνει αυτή η λέξη στα διεθνή συμφραζόμενα;
Καταρχάς, δόθηκε ένας πρώτος ορισμός της χειραφέτησης, που συνδέεται με μια αντίληψη ατομικιστική και οικουμενική. Οι απαρχές του ορισμού έχουν τις ρίζες τους στους Ιλλουμινιστές, μόνο που πολλές φορές η εξέλιξη αυτού του ιλλουμινισμού συναντιόταν με μια εσχατολογία που είναι χαρακτηριστική της καθολικότητάς του.
Πώς εξηγείται αυτό;
Είναι που η χειραφέτηση εμπλέκεται και με μια βασική θρησκευτική έννοια, την έννοια της σωτηρίας. Ο δεσμός ανάμεσα στη χειραφέτηση και τη σωτηρία είναι στενός. Τότε λοιπόν, παρόλο που τη βρίσκουμε στις σύγχρονες φιλοσοφίες σα νοσταλγία, η έννοια έχει να κάνει με μια σχέση κοινωνική, σε μεγάλο βαθμό εξαντλημένη. Προτιμώ να μη χρησιμοποιήσω τον όρο «ξεπερασμένη», γιατί ποτέ δεν ξέρεις όταν κάτι ξεπερνιέται προς τα πού πάει. Λέω λοιπόν εξαντλημένη. Η χειραφέτηση είναι μια ιδέα που συνδέεται με την επικράτηση ατομικών μορφών παραγωγής, σ’ έναν ορίζοντα καπιταλιστικής οργάνωσης, όταν ακόμη δεν είχαν εμπλακεί όλοι οι κοινωνικές ομάδες. Έτσι, η πρώτη ιδέα χειραφέτησης είναι ατομικιστική και οικουμενική, και, αφηρημένα, συνδέεται με την εξέλιξη της ιστορικής παραγωγής και εμφανίζεται σαν ουτοπία, με σημεία εσχατολογικά.