Αναρτήσεις
Αντί προλόγουΤο κείμενο αυτό γράφτηκε με αφορμή το σχέδιο πολιτικής απόφασης του ΜΑΑ, που δόθηκε στην δημοσιότητα την Τετάρτη, 16 Φεβρουαρίου 2011 με τον τίτλο: “ΕΝΝΙΑ ΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΡΟΠΗΣ ”. Θα ακολουθήσουν κι άλλα. Η προσπάθεια δεν εξαντλείται ως κριτική αυτών των 9 θέσεων. Στην πραγματικότητα αποβλέπει αλλού: Να προβάλλει και να αναδείξει μερικά ζητήματα που αφορούν την συγκρότηση της αριστεράς του 21ου αιώνα, ζητήματα που ούτως ή άλλως δεν μπορούν να απαντηθούν στο άμεσο μέλλον. Παρ' όλα αυτά έχουν καθοριστική σημασία για την πολιτική μας δράση. Έχει σημασία σήμερα να οριοθετηθούμε από πολιτικές πρακτικές του παρελθόντος που πρέπει να απορριφθούν, όπως και να εντοπίσουμε τις αβεβαιότητες και τα διλήμματα που προκύπτουν από κενά της επαναστατικής θεωρίας, κενά τα οποία διευρύνονται όλο και περισσότερο τις τελευταίες δεκαετίες.
Στηρίζουμε το Μέτωπο Αλληλεγγύης & Ανατροπής ως ένα πολύτιμο συμβάν στα πολιτικά δρώμενα της αριστεράς στην χώρας μας. Αυτό το συμβάν πυροδοτήθηκε εντός του χώρου του ΣΥΡΙΖΑ. Το στοίχημα σήμερα είναι αν μπορεί να υπάρξει ως διακριτή αλλά και αυτόνομη πολιτική οντότητα. Ήδη έχει διαπράξει ορισμένες υπερβάσεις, οι οποίες δεν οφείλονται σε θεωρητικές και πολιτικές επεξεργασίες, αλλά με την πράξη του, όπως αυτή αποτυπώνεται σε στάσεις και ρήξεις πάνω σε συγκεκριμένα ζητήματα που κρίθηκαν στο παρελθόν εντός και εκτός του ΣΥΡΙΖΑ.
Τα σχέδια προγραμμάτων και οι διακηρύξεις - όχι μόνον του ΜΑΑ, αλλά και των άλλων πολιτικών σχηματισμών της Αριστεράς - είτε πρόκειται για αναλυτικές και συστηματικές καταγραφές, όπως το ογκώδες πρόγραμμα του ΣΥΝασπισμού, είτε πρόκειται για απλή παράθεση σημείων όπως τα 10 σημεία του ΣΥΡΙΖΑ, είναι πίσω από τις πολιτικές απαιτήσεις της συγκυρίας. Απαιτήσεις που δεν εξαντλούνται στην αναζήτηση ενός εναλλακτικού προγράμματος διαχείρισης της κρίσης. Αυτή η ανεπάρκεια είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους οι επιμέρους κοινωνικές ομάδες στις οποίες συνήθως απευθύνονται αυτές οι προγραμματικές διακηρύξεις, παραμένουν αδιάφορες απέναντί τους.
Η πολιτική δράση στους κοινωνικούς χώρους δεν εμπεδώνεται μέσω προγραμματικών διακηρύξεων αλλά ως εσωτερικό ενέργημα στα κινήματα και στους μαζικούς αγώνες. Όμως, ο ίδιος ο χώρος της πολιτικής έχει την δική του αυτονομία και δεν συγκροτείται ως μια αντανάκλαση της κοινωνικής πραγματικότητας και των αντιθέσεων που την διαπερνούν.
Α. Οι σχέσεις της πολιτικής και της οικονομικής εξουσίας
Προκαταλήψεις και δοξασίες αποτελούν το γενεσιουργό στοιχείο των πολιτικών προτάσεων που επιχειρούν να διατυπώσουν πολιτικοί μηχανισμοί της Αριστεράς, όσο και αν οι ίδιοι επικαλούνται τον “επιστημονικό σοσιαλισμό” ή γενικότερα την “επιστήμη”. Την εποχή του ΓΑΠ, της τρόικας και του ΔΝΤ γινόμαστε μάρτυρες ενός ιδιότυπου “οικονομισμού” της Αριστεράς, όπου όλοι προσπαθούν να στηρίξουν τα πολιτικά τους επιχειρήματα σε οικονομικές αναλύσεις και στα πορίσματα της οικονομικής επιστήμης.
Η λεγόμενη “οικονομική επιστήμη”, δεν είναι επιστήμη, αλλά ένα σύνολο τεχνικών που ετεροκαθορίζονται από ποικίλες ιδεοληψίες. Δεν είναι μάλιστα - ως επιστήμη - ιδιαίτερα χρήσιμη ούτε στην εξουσία, ούτε στο κεφάλαιο, αφού δεν μπορεί να κάνει ασφαλείς προβλέψεις, ούτε καν εντός βραχυπρόθεσμων χρονικών ορίων. Οι μαύρες τρύπες στην θεωρία και στην πολιτική της Αριστεράς δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να καλυφθούν από τα "φώτα" αυτής της υποτιθέμενης επιστήμης
Θα αναφερθούμε σε ένα απλό παράδειγμα για να δείξουμε πώς ιδεοληψίες και προκαταλήψεις επικαθορίζουν τον τρόπο σκέψης των οικονομολόγων. Πριν λίγο καιρό είχε τύχει μιας πλατιάς δημοσιοποίησης ένα άρθρο του Θ. Μαριόλη – Κ. Παπουλή με τον τίτλο “ΤΑ ΔΙΑΠΛΑΝΗΤΙΚΑ ΧΡΕΗ ΚΑΙ ΟΙ ΑΡΙΣΤΕΡΟΙ ΤΟΥ ΣΕΙΡΙΟΥ” Η “Ίσκρα” μάλιστα έγραφε ότι αυτό το άρθρο: “αποτελεί μια πολύ ενδιαφέρουσα και πρωτότυπη ανάλυση η οποία θα πρέπει να προσμετρηθεί σοβαρά τόσο στις θεωρήσεις όσο και στις προτάσεις της Αριστεράς για το χρέος και την οικονομία”.
Οι συγγραφείς ξεκινάνε με ένα ερώτημα:
“Κάθε άνθρωπος, όμως, που δεν έχει χάσει τη λογική του αναρωτιέται: Αφού όλες, δήθεν, οι χώρες χρωστάνε, σε ποιον-ποιους χρωστάνε;”
Η “λογική” που επικαλούνται στο ερώτημά τους οι συγγραφείς, παραπέμπει σε ένα σύστημα από ιδεοληψίες και προκαταλήψεις αναφορικά με το κράτος και το κεφάλαιο και τις μεταξύ τους σχέσεις. Στο εσωτερικού αυτού του ιδεολογικού πλαισίου, η δυνατότητα να χρωστάνε όλες οι χώρες του πλανήτη φαίνεται παράλογη και εξωφρενική.
Η απάντηση όμως στο ερώτημα που θέτουν, για όποιον έχει μια άλλη θεώρηση των πραγμάτων – έξω από το δικό τους σύστημα ιδεοληψιών - είναι εξίσου προφανής:
- Χρωστάνε στο κεφάλαιο!
Ο τρόπος με τον οποίο διατυπώνεται η ερώτηση, υπαινίσσεται ότι κεφάλαιο και κράτος έχουν συνάψει σε κάθε χώρα “εθνικό” γάμο, ανάλογο με αυτόν που περιέγραφαν τα εγχειρίδια της ακαδημίας των επιστημών της ΕΣΣΔ, τον “κρατικομονοπωλιακό” καπιταλισμό στα μέσα του περασμένου αιώνα. Για τους σοβιετικούς επιστήμονες εκείνης της εποχής αυτός ο γάμος δομούσε μια ισχυρή και “αγία” οικογένεια. Θεωρούσαν ότι και στην Δύση, το κεφάλαιο διαπλέκεται με το κράτος όπως ακριβώς διαπλέκονται τα κομμουνιστικά κόμματα με τους κρατικούς μηχανισμούς των ανατολικών χωρών εκείνης της εποχής: Ταυτίζεται δηλαδή η πολιτική με την οικονομική εξουσία.
Οι επιστήμονες αυτοί δεν μπορούσαν να φανταστούν ότι η οικογενειακή σχέση του κράτους με το κεφάλαιο στην Δύση είναι πιο ελεύθερη απ' ότι στο δικό τους σύστημα! Ούτε βέβαια ήταν δυνατόν να περάσει από την φαντασία τους ότι κάποτε θα έφτανε η εποχή της παγκοσμιοποίησης, όπου και οι καλύτερες οικογένειες θα γίνονταν μέτοχοι μιας γενικευμένης παρτούζας....
Αν πράγματι στον πλανήτη υπήρχαν μόνον παρόμοιες ενάρετες οικογένειες – όπως αυτές που φαντάζονται οι συγγραφείς του άρθρου - τότε θα ήταν δικαιολογημένο το ερώτημα τους. Όμως το κεφάλαιο είναι άπιστο και συνάπτει εξωσυζυγικούς δεσμούς, και όπως λέει η παροιμία, “αλλού τρώει, αλλού πίνει, αλλού πάει και το δίνει”
Γιατί τα λέμε όλα αυτά; Για να δείξουμε ότι δεν μπορούμε να κατανοήσουμε την σημερινή κρίση αν δεν έχουμε ορισμένες θέσεις για τον χαρακτήρα των αντιθέσεων που μαστίζουν το στρατόπεδο του αστισμού. Λαθεμένες αντιλήψεις που κουβαλάει από το παρελθόν η Αριστερά γίνονται σήμερα εμπόδιο στην ερμηνεία των πολιτικών διαχείρισης της κρίσης αλλά και των αντιθέσεων και αντιφάσεων που διαπερνούν αυτές τις πολιτικές.
Η ταύτιση της πολιτικής με την οικονομική εξουσία όταν ως θεωρητικό κεκτημένο χρησιμοποιείται σε ερμηνευτικά σχήματα της συγκυρίας οδηγεί σήμερα πολλές δυνάμεις της αριστεράς, σε προφανή πολιτικά αδιέξοδα. Οι σχηματικές αυτές αντιλήψεις αδυνατούν να ερμηνεύσουν τους ενδοκαπιταλιστικούς ανταγωνισμούς και συγκρούσεις στην εποχή της παγκοσμιοποίησης. Μια παγκοσμιοποίηση που έγινε κάτω από τις επιταγές του νεοφιλελευθερισμού.
Πρόκειται για μια καπιταλιστική ολοκλήρωση που έγινε με την παραχώρηση ελευθεριών, δηλαδή «πολιτικών δικαιωμάτων» στο κεφάλαιο. Εξουσίες που άλλοτε είχαν κρατική ή διακρατική υπόσταση παραχωρούνται κυρίως στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και δημιουργείται πλέον μια νέα παγκόσμια «αστική τάξη» με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που «αυτονομείται» από κρατικές και διακρατικές συγκροτήσεις.
(συνεχίζεται...)
