Η κυβέρνηση ως “αδύνατος κρίκος” απέναντι στον λαϊκό παράγοντα

Για πρώτη φορά στην πεντάμηνη πορεία των διαπραγματεύσεων η κυβέρνηση πήρε την πρωτοβουλία κινήσεων με την προκήρυξη του δημοψηφίσματος και τροποποίησε τους όρους με τους οποίους γίνεται η διαπραγμάτευση. Ο συσχετισμός στους “θεσμούς”, έτσι κι αλλιώς ήταν δεδομένος εκ των προτέρων και ήταν φανερό ότι δεν μπορούσε να οδηγήσει σε ένα “έντιμο συμβιβασμό”. Ούτε καν σε ένα συμβιβασμό, όπως αυτόν που πρότεινε η κυβέρνηση με τη γνωστή 47σέλιδη πρόταση. Όμως αυτή η μακρά πορεία των διαπραγματεύσεων είχε ένα άλλο σημαντικό αποτέλεσμα στο εσωτερικό της ελληνικής κοινωνίας. Έσπασε ο “φόβος” της κινδυνολογίας των υποστηρικτών των μνημονιακών πολιτικών και πλέον ένα μεγάλο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας έχει αποδεσμευτεί από την λογική των μονόδρομων, πράγμα που θα καταγραφεί και στο αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος.

Η πρωτοβουλία αυτή της κυβέρνησης δεν έχει το χαρακτήρα της “ρήξης” που φαντασιώνονται ορισμένοι αριστεροί και προβάλλουν ιδιαίτερα τα φερέφωνα της νεοφιλελεύθερης κυβερνητικότητας στην χώρα μας. Απλά εσωτερικεύει την ταξική πάλη εντός των “θεσμών”, με έναν ιδιότυπο τρόπο, που διευρύνει τα όρια παρέμβασης του λαϊκού παράγοντα. Εκτός από την “τεχνοεπιστήμη” των θεσμών, υπάρχει και η λαϊκή βούληση που θα πρέπει να έχει το δικό της ρόλο στην διαμόρφωση των αποφάσεων. Με αυτή την έννοια αποτελεί ένα “στοίχημα” για την ίδια την λειτουργία των “θεσμών” κατά πόσο μπορούν να την διαχειριστούν χωρίς ρήγματα στην συνέχιση των ίδιων πολιτικών. Όμως το μεγάλο “στοίχημα” για την κυβέρνηση είναι στο εσωτερικό μέτωπο. Εκεί θα δοθεί η καθοριστική μάχη και εκεί θα ξεκαθαρίσει το τοπίο...

Το μνημονιακό στρατόπεδο, όπως έγινε φανερό από τις πρώτες αντιδράσεις θα επαναφέρει το ζήτημα του Grexit, ως μια “αυτοεκπληρούμενη προφητεία”. Έχουμε διατυπώσει την θέση ότι η αλλαγή του πολιτικής συγκυρίας δεν θα προκύψει μέσα από την κανονικότητα της λειτουργίας των θεσμών αλλά από ένα εξωθεσμικό συμβάν που θα επαναπροσδιορίσει τα δεδομένα της πολιτικής σκηνής. Σε αυτό το κείμενο θα εξηγήσουμε γιατί αυτό το συμβάν δεν μπορεί να είναι το Grexit.

Όπως έχουμε επισημάνει (Το “συμβάν” που θα τροποποιήσει το πολιτικό σκηνικό δεν θα είναι ούτε δημοψήφισμα ούτε εκλογές), ότι η κυβερνητικότητα του νεοφιλελευθερισμού είναι μια διαρκής “αντεπανάσταση” του κεφαλαίου, η οποία προχωρά μέσω μιας διαδοχής “συμβάντων” που παράγουν και χειραγωγούν την ανασφάλεια και αναπαράγουν διευρυμένη την ανισότητα. Πρόκειται για μια μορφή κυβερνητικότητας που ασκείται έξω και πάνω από τους θεσμούς, η οποία έχει το πλεονέκτημα να καθιστά την εξουσία του κεφάλαιου απέναντι στους αντιπάλους της που την αμφισβητούν αδύναμους να την αντιμετωπίσουν στο χώρο της θεσμικής άσκησης της πολιτικής: Έχει την ελευθερία της πρωτοβουλίας να διαμορφώνει μέσω της παραγωγής αβεβαιοτήτων εναλλακτικές επιλογές και ως τούτου να είναι ουσιαστικά απρόβλεπτη. Αντίθετα οι αντίπαλοί της που κινούνται μέσα στην κανονικότητα των θεσμών ή παράγουν “πολιτικά προγράμματα” μέσω μιας θεωρητικής προσέγγισης των “νομοτελειών” του καπιταλισμού, είναι εγκλωβισμένοι σε μια ρουτίνα πολιτικής πρακτικής που είναι μονότονη και προβλέψιμη, διότι σε αυτό το πεδίο άσκησης της πολιτικής έχουν περιορισμένες ή μηδαμινές επιλογές. Γι αυτό, τα όποια πολιτικά τους σχέδια έχουν την τύχη που είχε η “γραμμή Μαζινό”...

Αν παρατηρήσουμε τα “συμβάντα” με τα οποία προχωράει η νεοφιλελεύθερη αντεπανάσταση, τότε εύκολα μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι κανένα απ' αυτά δεν είχε το χαρακτήρα της “αυτοεκπληρούμενης προφητείας”.Πρόκεται για τεχνικές της εξουσίας που αφορούν στην διαχείριση “προκατασκευασμένων” κινδύνων και αποκρύπτουν ή διαστρεβλώνουν τις πραγματικές επιδιώξεις αυτών που τις ασκούν. Πρόκειται για πολιτικές παρέμβασης σε υπαρκτές αβεβαιότητες (η κρίση του καπιταλισμού είναι υπαρκτή) μέσω της διαχείρισης της υλικότητας του “φαντασιακού”. Το υπόδειγμα του κινδύνου της “τρομοκρατίας”, όπως και ο κίνδυνος του “πυρηνικού ολέθρου” την εποχή του ψυχρού πολέμου, είναι αποκαλυπτικά αυτών των τεχνικών. Πρόκειται για ανεκπλήρωτες προφητείες - όπως η “συντέλεια του κόσμου” που θα προκύψει ταυτόχρονα με την “δευτέρα παρουσία” - που παράγουν υλικά αποτελέσματα ως χειραγωγητικές πρακτικές που καθοδηγούν συμπεριφορές κοινωνικών υποκειμένων, αλλά ποτέ δεν εκπληρώνονται αυτές καθαυτές. Το Grexit σήμερα λειτουργεί στα πλαίσια της νεοφιλελεύθερης κυβερνητικότητας ως ένας παρόμοιος “κίνδυνος”.

Όπως έχουμε ξαναγράψει, άλλες είναι “οι προαναγγελθείσες προφητείες της νεοφιλελεύθερης κυβερνητικότητας, οι οποίες μπορεί να πραγματοποιηθούν με την μορφή ενός “συμβάντος” που θα μεταφέρει το κέντρο της σύγκρουσης από τους “θεσμούς” στο “εσωτερικό μέτωπο”. Και δεν πρόκειται για κάποιο δημοψήφισμα ή εκλογές. Αυτά πιθανόν να ακολουθήσουν για να επικυρώσουν τους νέους πολιτικούς συσχετισμούς. Δεν πρόκειται για ένα απρόβλεπτο “συμβάν”, αλλά – στην καλύτερη περίπτωση - για μια αναγκαστική για την κυβέρνηση και προσχεδιασμένη από τον αντίπαλο “στάση πληρωμών” ή - στην χειρότερη περίπτωση - ένα “πιστωτικό γεγονός” που θα δημιουργηθεί από έλλειψη ρευστότητας”. Κατά την γνώμη μας, αυτά θα κριθούν την επόμενη βδομάδα, μέχρι να γίνει το δημοψήφισμα. Η αιφνιδιαστική κίνηση της κυβέρνησης να σταματήσει τις διαπραγματεύσεις και να προσφύγει σε δημοψήφισμα έχει τον χαρακτήρα της παρέμβασης σε αυτά τα συμβάντα, αποτρεπτικό στην καλύτερη περίπτωση, η στην χειρότερη, να πραγματοποιηθούν με τις μικρότερες απώλειες. Ήδη, η “στάση πληρωμών” έχει αποκτήσει μια πραγματική διάσταση, χωρίς να συμβεί η “συντέλεια του κόσμου”, ενώ η ΕΚΤ θα είναι σε δύσκολη θέση να μην συνεχίσει την παροχή ρευστότητας, μέχρι να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις μετά την διεξαγωγή του δημοψηφίσματος.

Τα δύσκολα αρχίζουν μετά το δημοψήφισμα...

Μια ματιά και εδώ:

Αυτή είναι η πρόταση των θεσμών μεταφρασμένη επί της οποίας θα ψηφίσετε

Θα μας αφήσουν να πάμε σε δημοψήφισμα;

Το ΚΚΕ καλεί σε αποχή από το δημοψήφισμα