Ο πιο καλός, ο μαθητής…

Aναδημοσίευση από το "περγάδι"

Από το Social Europe, άρθρο του John Weeks ο οποίος αναλύοντας τα στοιχεία καταρρίπτει το μύθο μιας Ιρλανδίας που κατάφερε να ανακάμψει οικονομικά με τη λιτότητα.

Τα μέσα ενημέρωσης αναφέρονται συχνά στην Ιρλανδία ως τον "καλύτερο μαθητή στην τάξη" των χωρών που αγωνίζονται να βγουν από την καταστροφική ευρωπαϊκή κρίση.

Αλλά μια ανάλυση της "επιτυχίας" των Ιρλανδών θα μας δώσει μια καλή ιδέα για το τι πραγματικά είναι αυτή η οικονομία του 1% που κηρύττει το ευαγγέλιο της λιτότητας στην Ευρώπη. ...

Αν ένα πλεόνασμα εισαγωγών μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα αν διαρκέσει πολύ, [...] όταν μια χώρα εμφανίζει εμπορικό πλεόνασμα, η κατανάλωση και οι επενδύσεις των κατοίκων της θα πρέπει να είναι κάτω από την παραγωγή και το εθνικό εισόδημα. Το πλεόνασμα αυτό μπορεί να χρηματοδοτήσει τις ροές κεφαλαίων, γεγονός που εξηγεί γιατί οι ξένες επενδύσεις Γερμανίας, Ιαπωνίας και Κίνας έχουν πολλαπλασιαστεί τα τελευταία είκοσι χρόνια. Η διατήρηση εμπορικού πλεονάσματος ως κυβερνητική πολιτική, ορίζεται ως "μερκαντιλισμός".

Σε πρόσφατο δημοσίευμα της, βρετανική εφημερίδα The Guardian αναφέρει μια κλασική περίπτωση μερκαντιλίστικης στρατηγικής. Στην αρχή του άρθρου, ο αναγνώστης ανακαλύπτει ότι τους τελευταίους τρεις μήνες του 2012, η γερμανική οικονομία εμφάνισε το δεύτερο μεγαλύτερο εμπορικό πλεόνασμα των τελευταίων 60 χρόνων περίπου, εν μέρει λόγω "μιας μη αναμενόμενης πτώσης των εισαγωγών κατά το μήνα Δεκέμβριο." Λίγο πιο κάτω , ο αναγνώστης του άρθρου διαβάζει ότι σ’ αυτούς τους τρεις μήνες, η οικονομία συρρικνώθηκε κατά 0,5 τοις εκατό. Το άρθρο επικαλείται ένα γερμανό οικονομολόγο του ιδιωτικού τομέα, που χαρακτηρίζει το συνδυασμό, αύξησης του εμπορικού πλεονάσματος και μείωσης του εθνικού εισοδήματος, ως μια αντανάκλαση της "ισχυρής οικονομικής βάσης της Γερμανίας." Όταν κάποιος υποστηρίζει ότι η μείωση των εισοδημάτων του πληθυσμού συνολικά, δείχνει μια οικονομία με "ισχυρά οικονομικά μεγέθη", επειδή αυξάνονται τα εμπορικά πλεονάσματα, τότε βρισκόμαστε στην Mercantilia.

Η ακραία μορφή αυτού που ο Adam Smith ονομάζει "τρέλα" εκδηλώνεται όταν τα πλεονάσματα χρηματοδοτούν τη φτώχεια και την οικονομική αστάθεια. Δύο επονείδιστα παραδείγματα του εικοστού αιώνα ήταν η πληρωμή των γερμανικών αποζημιώσεων μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, και η κρίση χρέους στη Λατινική Αμερική στη δεκαετία του '80 και του '90. Και στις δύο περιπτώσεις, ξένες δυνάμεις ασκούσαν πιέσεις σε χώρες, για να δημιουργήσουν εμπορικά πλεονάσματα και να εξοφλήσουν τα χρέη τους προς τις κυβερνήσεις (στην περίπτωση της Γερμανίας στη δεκαετία του '20), ή τις ξένες τράπεζες (στις χώρες της Λατινικής Αμερικής τη δεκαετία του 1980). Η πρώτη περίπτωση έφερε τον Χίτλερ στην εξουσία και η δεύτερη τη γενική εξαθλίωση μιας γενιάς.

Στην πραγματικότητα, αυτά τα υποχρεωτικά πλεονάσματα χρησιμεύουν για τη μεταφορά αγαθών και υπηρεσιών από τον πληθυσμό μιας χώρας προς ξένες κυβερνήσεις, τράπεζες και εταιρείες . Αυτό το είδος εμπορικού πλεονάσματος εμπίπτει στην κατηγορία αυτού που ο Jagdish Bhagwati, ο διάσημος Ινδός οικονομολόγος (που τώρα διδάσκει στο Πανεπιστήμιο της Κολούμπια), ονομάζει "ανάπτυξη που δημιουργεί δυστυχία", μια οικονομική ανάπτυξη που δημιουργεί φτώχεια και δε βελτιώνει τις συνθήκες διαβίωσης του πληθυσμού . Για να το θέσουμε απλά, η χώρα εξάγει και ο πληθυσμός της γίνεται ολοένα και φτωχότερος.

Οπλισμένοι με τις ιδέες του "μερκαντιλισμού" και της "ανάπτυξης που δημιουργεί δυστυχία," μπορούμε να ρίξουμε μια ματιά στον "πιο καλό μαθητή της κατηγορίας." Το παρακάτω διάγραμμα δείχνει γιατί η Τρόικα της ΕΚ, ΔΝΤ και γερμανική κυβέρνηση (και γερμανική αντιπολίτευση) έκαναν την Ιρλανδία μοντέλο μαθητή. Ενώ οι περιβόητες PIGS (Πορτογαλία, Ιταλία, Ελλάδα και Ισπανία) συνεχίζουν να μαραζώνουν σε στασιμότητα ή ύφεση, το ιρλανδικό ΑΕΠ το 2011 αυξήθηκε κατά 1,4 τοις εκατό και ένα τοις εκατό το 2012. Η αύξηση δεν είναι μεγάλη, αλλά σε σχέση με την ύφεση φαίνεται καλή. Και από ιδεολογική άποψη, που είναι ακόμη πιο σημαντικό η Τρόικα μας διαβεβαιώνει ότι η ανάπτυξη αυτή αποδεικνύει ότι "η λιτότητα έχει θετικά αποτελέσματα." Δείχνει στις PIGS το φωτεινό δρόμο της ανάπτυξης.

Αν δεν το έχετε καταλάβει, ο δρόμος προς την ανάκαμψη μοιάζει με αυτό: η λιτότητα μειώνει τους μισθούς, μειώνοντας έτσι το κόστος παραγωγής. Το χαμηλότερο κόστος μεταφράζεται σε αύξηση της ανταγωνιστικότητας, αύξηση των εξαγωγών, και η οικονομία στο σύνολό της ανακάμπτει . Η ανάπτυξη μειώνει το έλλειμμα του προϋπολογισμού με την αύξηση των φορολογικών εσόδων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να αποπληρωθούν οι ξένοι πιστωτές. Εάν οι κάτοικοι των PIGS δείξουν την ίδια πειθαρχία με τους Ιρλανδούς, η κρίση του ευρώ θα τελειώσει γλήγορα.

Αν χαρακτηρίσουμε τη διαδικασία αυτή ως "ανοησία" είναι φιλοφρόνηση. Απλά, πρόκειται για χυδαία ιδεολογία. Υποθέστε προς στιγμή ότι Ελλάδα, Ιταλία, Πορτογαλία και Ισπανία περνούσαν όλες μαζί από τη θέση των εμπορικών ελλειμμάτων στα πλεονάσματα. Ποια χώρα θα έβαζε τα πάνω από 200 δισεκατομμύρια δολαρίων για αναγκαίες εισαγωγές ώστε να γίνει αυτή η αλλαγή; Σίγουρα όχι η Γερμανία, που ως γνωστό ακολουθεί μια πολιτική ανάπτυξης που βασίζεται στις εξαγωγές (μερκαντιλισμός), ούτε η Γαλλία, που προσπαθεί να κινηθεί προς την ίδια κατεύθυνση. Και σίγουρα ούτε το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο το 2012 είχε έλλειμμα πάνω από 160 δισεκατομμύρια δολάρια και μια δεξιά κυβέρνηση που δεσμεύτηκε να το μειώσει. Η παρουσίαση αυτής της ιδεολογίας δεν θα ήταν πλήρης αν δεν αναφέραμε τους παραλήπτες του πλεονάσματος των ιρλανδικών εξαγωγών, τις μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες που κατέχουν το χρέος του Σμαραγδένιου Νησιού.

Όλα τα στατιστικά στοιχεία από www.oecd.org, οι τιμές σε δολάρια ΗΠΑ


Ακόμα και αν από κάποιο θαύμα εμφανιζόταν στον ορίζοντα κάποιος μεγαλοεισαγωγέας (όπως η Κίνα), η πορεία της Ιρλανδίας θα ήταν και πάλι μια πορεία προς τη μιζέρια. Το παρακάτω διάγραμμα δείχνει τρεις οικονομικές τάσεις από το 2001. Στη χώρα των καλύτερων μαθητών της τάξης , η ανεργία αυξάνεται συνεχώς από το 2007, με μία οικονομική ανάπτυξη χωρίς αντιστροφή τάσης (που μετράται ως ποσοστό του εργατικού δυναμικού στα αριστερά). Το ποσοστό ανεργίας συνοδεύεται από μια αύξηση των κατά κεφαλήν εξαγωγών, κατά 6.000 δολάρια λιγότερο ανά κεφαλή το 2007 και ακόμα λιγότερο( 11.000) το 2011 και 2012 (που μετράται στον κάθετο άξονα, δεξιά).

Αν και οι κατά κεφαλήν εξαγωγές αυξήθηκαν, το κατά κεφαλήν εθνικό εισόδημα, το συνολικό εθνικό εισόδημα μείον το εμπορικό πλεόνασμα, μειώθηκε από $ 35.000 το 2007 σε 25.000 το 2012, παρουσιάζοντας μία μείωση κατά το ένα τρίτο. Το κατά κεφαλήν εθνικό εισόδημα μειώθηκε και τα δύο χρόνια θετικής αύξησης του ΑΕΠ. Αυτή η τρομακτική ανακατανομή από τον ιρλανδικό λαό προς το 1% της Ευρώπης, γνωστό και ως το εμπορικό πλεόνασμα δεν ήταν το αποτέλεσμα της μείωσης του κόστους εργασίας λόγω της λιτότητας. Για πάνω από είκοσι χρόνια η Ιρλανδία κατέγραφε συνεχώς ένα ετήσιο εμπορικό πλεόνασμα χωρίς λιτότητα για “χαμηλότερο κόστος εργασίας”.Με τη λιτότητα οι εισαγωγές στην Ιρλανδία κατέρρευσαν λόγω της μείωσης των εισοδημάτων κατά 99%.

Export balance PC is the export balance (surplus) per capita, in constant dollars of 2012.Net PC Income is is per capita income minus the export surplus, constant dollars.

Αυτή είναι η " ανάπτυξη που δημιουργεί δυστυχία" του Bhagwati σε πραγματικό χρόνο, η μεταφορά στο εξωτερικό σχεδόν του ενός τρίτου του εθνικού εισοδήματος. Το μοντέλο φοιτητής δεν πέρασε το τεστ μιας αξιοπρεπούς κοινωνίας, που προστατεύει την ευημερία του πληθυσμού της. Και αν δεν σας έπεισαν τα στοιχεία που είχατε μπροστά σας, ρίξτε μια ματιά στο τελικό διάγραμμα. Ο κάθετος άξονας μετρά το κατά κεφαλήν πλεόνασμα των εξαγωγών της Ιρλανδίας, και ο οριζόντιος άξονας μετρά το εθνικό κατά κεφαλήν εισόδημα (ΑΕΠ μείον το πλεόνασμα των εξαγωγών). Από το 2001 έως το 2004, είχαμε περισσότερες εξαγωγές ανά κεφαλή μαζί με περισσότερο εθνικό εισόδημα ανά άτομο. Μετά ήρθαν τα άσχημα νέα, οι εξαγωγές αυξήθηκαν, αλλά στον πληθυσμό της Ιρλανδίας έμειναν λιγότερα για κατανάλωση και επενδύσεις.

Η Ιρλανδία μπορεί να είναι η πρώτη στην τάξη, αλλά για χάρη του 99% του πληθυσμού της, η κυβέρνησή της θα πρέπει να ψάξει να βρει διαφορετικούς δασκάλους, ή να παρατήσει το σχολείο.