Η οικονομική κρίση στην Ελλάδα

Του Ν. Κακουλάκη

Η ΜΟΙΡΑΙΑ ΚΟΜΠΙΝΑ ΤΟΥ ΣΗΜΙΤΗ

Πληροφορηθήκαμε τελευταία μια πολύ σοβαρή είδηση, στην οποία όμως δεν δώσαμε την πρέπουσα προσοχή. Η Ελλάδα δεν μπήκε στην ΟΝΕ με το σπαθί της όπως ισχυριζόταν ο «εκσυγχρονιστής» πρωθυπουργός της, αλλά διαπράττοντας απάτη! Η κυβέρνηση Σημίτη παρουσίασε ψεύτικη εικόνα της οικονομικής κατάστασης της χώρας, αποκρύπτοντας τα πραγματικά στοιχεία και εμφανίζοντας μια εύρωστη οικονομία, που είναι έτοιμη να ενταχθεί στο ενιαίο νόμισμα.

Πέρα από τη γνωστή «δημιουργική λογιστική», -το μαγείρεμα των στατιστικών στοιχείων- που εφάρμοσαν κατά κανόνα όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις, προχώρησε σε «μυστική» συμφωνία με τη διαβόητη αμερικάνικη επενδυτική Τράπεζα Γκόλντμαν Σακς, με τη μεσολάβηση της οποίας εκχωρήθηκαν μελλοντικά τέλη αεροδρομίων, εθνικών οδών και κέρδη από τυχερά παιχνίδια, έναντι αγοράς εξωτερικού χρέους της χώρας που υπήρχε σε ιαπωνικό νόμισμα. Οι λεπτομέρειες της συναλλαγής δεν έγιναν πλήρως γνωστές. Μειώνοντας πάντως πρόσκαιρα το χρέος, μεταφέροντας τις υποχρεώσεις στο μέλλον και με το ξεπούλημα μελλοντικού πλούτου, υποθηκεύτηκε -άγνωστο σε ποιο βαθμό- το μέλλον των επόμενων γενεών. Για τη μεσολάβησή της η Γκόλντμαν Σακς εισέπραξε 220 εκ. ευρώ!

Με την «έξυπνη» αυτή ενέργεια, οι ατσίδες «εκσυγχρονιστές» ξεγελάσανε υποτίθεται τους ευρωπαίους συμμάχους μας, για να ωφελήσουνε τη χώρα. Για να εκπληρωθεί το όραμα της «Ισχυρής Ελλάδας» και η νέα Μεγάλη Ιδέα του έθνους, η είσοδος στην ΟΝΕ.

Κι εμείς, βλέποντας τον πρωθυπουργό να διατυμπανίζει ότι «μπήκαμε με το σπαθί

μας», κάτι ψυλιαζόμασταν, αλλά σκεφτόμασταν παράλληλα «δε πειράζει, αφού ήταν για καλό…». Που να ξέραμε ποιες θα ήταν οι επιπτώσεις!

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΠΑΤΗΣ

Χωρίς ιδιαίτερες οικονομικές γνώσεις και χωρίς πρόσβαση σε σχετικές πηγές, είναι αδύνατο να προσδιορίσει κανείς τις ακριβείς επιπτώσεις που είχε στην οικονομία της χώρας, η άκαιρη είσοδος στην ευρωζώνη. Θα περιοριστώ λοιπόν σε γενική περιγραφή τάσεων, όπως εγώ τις αντιλαμβάνομαι. Οι οικονομολόγοι της αριστεράς (γιατί οι υπόλοιποι δεν έχουν κανένα λόγο να το κάνουν), οφείλουν να εξετάσουν πιο αναλυτικά το ζήτημα. Να συγκεντρώσουν το γρηγορότερο τα σχετικά στοιχεία, να αποτιμήσουν τα αριθμητικά μεγέθη και να μας παρουσιάσουν το πρόβλημα με επιστημονικό και εκλαϊκευμένο λόγο, κατανοητό από όσο γίνεται περισσότερους, ώστε αφενός να διαπιστωθεί το μέγεθος του προβλήματος και αφετέρου να γίνει δυνατή η διαμόρφωση συγκεκριμένης πρότασης διεξόδου από την κρίση.

Απόκρυψη του χρέους και εμφάνιση ψευδεπίγραφης ευρωστίας ώστε να πληρούνται τα κριτήρια της ευρωζώνης, σημαίνει τεχνητά υπερτιμημένη δραχμή κατά τη στιγμή του καθορισμού της ισοτιμίας δραχμής-ευρώ. Αυτό πάλι σημαίνει, ότι με την αλλαγή του νομίσματος από δραχμή σε ευρώ, διατέθηκαν στη χώρα μας περισσότερα ευρώ από όσα αντιστοιχούσαν στην πραγματική κατάσταση της οικονομίας. Με άλλα λόγια το ευρώ δεν αντιστοιχούσε σε πραγματικό πλούτο, και επομένως το ευρώ ήταν πληθωριστικό.

Πρώτη άμεση συνέπεια του πληθωριστικού ευρώ, ήταν η άνοδος των τιμών στα εγχώρια προϊόντα. Όλοι θυμούνται -γιατί ήταν εντυπωσιακή- την απότομη άνοδο στα προϊόντα λαϊκής κατανάλωσης (εμφιαλωμένο νερό, οπωροκηπευτικά, εφημερίδες κλπ), στην οποία βέβαια συνέβαλλαν και άλλοι παράγοντες, όπως π.χ. η στρογγυλοποίηση και η απληστία για εύκολο κέρδος. Η άνοδος των τιμών ήταν αναπόφευκτη. Ακολούθησε την αυξημένη ζήτηση αγαθών, που προέκυψε από την αυξημένη αγοραστική δύναμη μεγάλου μέρους του πληθυσμού (μεταξύ των οποίων και οι μισθωτοί, ιδιαίτερα οι υψηλόμισθοι). Έτσι ενώ οι κάτοχοι του πλούτου ωφελήθηκαν και κάποια μεσαία στρώματα δεν αισθάνθηκαν τη διαφορά, επιδεινώθηκε ραγδαία η θέση των χαμηλόμισθων των χαμηλοσυνταξιούχων και των ανέργων, με αποτέλεσμα το άνοιγμα της ψαλίδας μεταξύ πλούσιων και φτωχών.

Η αύξηση των τιμών των εγχώριων προϊόντων, είχε ως επακόλουθο τη μείωση της ανταγωνιστικότητας και επομένως τη μείωση των εξαγωγών. Παράλληλα όμως τα προϊόντα που παρήχθησαν σε χώρες με πραγματικά ισχυρή οικονομία, διατηρούσαν τις χαμηλές τιμές τους. Το αποτέλεσμα ήταν να κατακλυστούν οι ελληνικές αγορές από φτηνά εισαγόμενα προϊόντα. Αναμενόμενη θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και η αύξηση της κατανάλωσης των εισαγόμενων ειδών πολυτελείας (αυτοκίνητα, καλλυντικά, κινητά τηλέφωνα, συσκευές Hi- Fi κλπ) Η αύξηση των εισαγωγών και η μείωση των εισαγωγών οδήγησε σε επιδείνωση του ήδη προβληματικού εμπορικού ισοζυγίου. 

Το ίδιο καταστροφικές ήταν οι επιπτώσεις και στις άλλες πλευρές της οικονομίας. Η μείωση της ζήτησης εγχώριων προϊόντων, συνέβαλε στην περαιτέρω πτώση της βιομηχανικής, βιοτεχνικής και αγροτικής παραγωγής και επομένως στην αποσάθρωση του παραγωγικού δυναμικού της χώρας.

Η ένταξη είχε τις ίδιες οδυνηρές συνέπειες και στον τομέα της μεταποίησης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα ναυπηγεία που έπαψαν να είναι ανταγωνιστικά.

Ανάλογες επιπτώσεις υπήρξαν και στη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας. Ο ελληνικός τουρισμός, χάνει συνεχώς μερίδιο της αγοράς, λόγω υψηλότερων τιμών στις παρεχόμενες υπηρεσίες. Οι ξένοι τουριστικοί προορισμοί, ως φθηνότεροι έγιναν πιο ελκυστικοί για τους ξένους αλλά και για τους έλληνες τουρίστες, με αποτέλεσμα αύξηση των ελλήνων τουριστών στο εξωτερικό.

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΧΡΕΟΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ 

Δεν είναι εύκολο να συλλάβει κανείς ποιες ήταν οι επιπτώσεις της υπερτίμησης της δραχμής (με τον καθορισμό της αντιστοιχίας 1 ευρώ προς 341 δραχμές περίπου), πάνω στα δάνεια που συνήψε η χώρα μετά την ένταξη. Κι αυτό επειδή ακριβώς οι επιπτώσεις δεν είναι άμεσες. Γι αυτό ας αφήσουμε άλλους πιο ειδικούς να το ερευνήσουν. Πάντως είναι μάλλον σωστή η άποψη ότι οι δανειακές ανάγκες της χώρας θα ήταν μικρότερες, αν η αντιστοιχία νομισμάτων ήταν διαφορετική.

Εκείνο που είναι βέβαιο, είναι το γεγονός ότι τα δάνεια που είχαν συναφθεί πριν από την ένταξη υπερτιμήθηκαν αυτόματα λόγω της κάλπικης ισοτιμίας, κατά ποσοστό ακριβώς ίσο με το ποσοστό της υπερτίμησης της δραχμής. Με άλλα λόγια αν υποθέσουμε ότι η πραγματική ισοτιμία έπρεπε να είναι 1 ευρώ προς 408 δρχ. (δηλαδή περίπου 20% πιο χαμηλή η αξία της δραχμής), θα εξοφλούσε η Ελλάδα τους δανειστές της με 20% λιγότερα χρήματα (ή για να γίνει κατανοητό, πουλώντας 20% λιγότερα προϊόντα), από όσα χρειάζεται σήμερα. Στην περίπτωσή μας δηλαδή, προσφέραμε στους δανειστές μας ένα απρόσμενο δωράκι. Τους προσφέραμε αυξημένα κέρδη κατά 20%, γιατί το αδύνατο, το πληθωριστικό μας ευρουδάκι, μεταβάλλεται σε καλοθρεμμένο και δυνατό ευρώ, μόλις περάσει τα σύνορα της χώρας! Τους τα χαρίσαμε και κρυφοκαμαρώναμε κιόλα οι ηλίθιοι, ότι «τους ρίξαμε τους κουτόφραγκους»!

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟ;

Το ίδιο πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπίσουν και άλλες χώρες της Ε. Ε. Ο ίδιος ο Σημίτης στην προσπάθειά του να αποκρούσει τις αιτιάσεις, δήλωσε ότι και άλλες χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Γαλλία, είχαν προβεί σε παρόμοιες ενέργειες και άλλοι επενδυτικοί οίκοι είχαν αναμιχθεί σ’ αυτές, όπως η J-P Morgan και η Morgan Stanley. Κατά γενική ομολογία όλοι (Βρυξέλλες, Eurogroup, Eyrostat) ήξεραν. Και έκαναν τα στραβά μάτια. Γιατί το κεφάλαιο που εκπροσωπούν κέρδιζε πολλαπλώς. Μόνο που από ότι δείχνουν τα πράγματα, παρατράβηξαν το σκοινί. Και η φωτιά που άναψε στο σπίτι του ασθενέστερου κρίκου, κινδυνεύει να απλωθεί και στο δικό τους σπίτι.

ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ;

Προφανώς η μόνη λύση στο πρόβλημα είναι η αποκατάσταση των πραγμάτων και αυτό μπορεί να γίνει μόνο με αποπληθωρισμό. Οι ευρωπαίοι εταίροι, οι δανειστές μας, οι αγορές, το Δ. Ν. Τ. και...η (ας πούμε) κυβέρνηση, προτείνουν αποπληθωρισμό των εισοδημάτων και το επιχειρούν με την άγρια επίθεση στους μισθούς, στις συντάξεις στην ασφάλιση, με την κατάλυση του κοινωνικού κράτους. Τα μέτρα εκτός από άδικα είναι και ατελέσφορα. Μοιάζει με τη χορήγηση στον ασθενή για θεραπεία, αρσενικού σε μικρές δόσεις (σε παλιότερες εποχές εφαρμοζόταν). Οδηγούν σε ύφεση, ανεργία, μείωση του ΑΕΠ και τελικά σε αύξηση του χρέους (ως ποσοστού του ΑΕΠ), όπως έχει ήδη αναλυθεί από πολλούς και όπως έχει παραδεχτεί και η ίδια η κυβέρνηση. Οδηγεί σε διαιώνιση δηλαδή του προβλήματος.

Ο αποπληθωρισμός όμως από προοδευτική σκοπιά είναι κάτι διαφορετικό. Σημαίνει καταρχήν αποπληθωρισμό του χρέους και στη συνέχεια αποπληθωρισμό του παρασιτικού κεφαλαίου, αποπληθωρισμό των τιμών και αν χρειαστεί, αποπληθωρισμό των υψηλών εισοδημάτων.

Φυσικά τα παραπάνω πρέπει να γίνουν σε συνδυασμό με άλλα απαραίτητες ενέργειες, όπως ριζικός διαχωρισμός Κράτους-Εκκλησίας (Κληρικοί δημόσιοι υπάλληλοι, εκκλησιαστική περιουσία), ακύρωση ή αναστολή εξοπλιστικών προγραμμάτων, δημόσιες επενδύσεις όπου δεν επενδύει το ιδιωτικό κεφάλαιο, διεκδίκηση γερμανικών αποζημιώσεων κλπ. 

Αυτά όμως συνεπάγονται κυβέρνηση λαϊκή και όχι του κεφαλαίου, για να μπορέσει να προχωρήσει σε έξοδο από τη ζώνη του ευρώ, στη δέουσα υποτίμηση του νομίσματος, στη στάση πληρωμών και στην αναδιαπραγμάτευση του χρέους.

Το πολιτικό σύστημα απέτυχε. Όλοι οι πολιτικοί που μας κυβέρνησαν αποδείχτηκαν υπηρέτες του κεφαλαίου, ή ανίκανοι. Έκλεψαν και λεηλάτησαν το δημόσιο πλούτο και οι υπεύθυνοι πρέπει να τιμωρηθούν παραδειγματικά Ήρθε ο καιρός ο ίδιος ο λαός να καθορίσει και να επιβάλει τις λύσεις του.

Αθήνα 8.5.2010