Ο Λεωνίδας Κύρκος και το …φάντασμά του

Ο Λ. Κύρκος ήταν ο κύριος υπονομευτής του εγχειρήματος της ανανέωσης του κομουνιστικού κινήματος, από την πρώτη κιόλας μέρα που πραγματοποιήθηκε η διάσπαση του 68. Ήταν επίσης ο πιο γνήσιος εκφραστής του δεξιού ευρωκομουνισμού. Πολέμιος κάθε αριστερής αντιπολίτευσης, επιχείρησε επανειλημμένα την αποκομμουνιστικοποίηση του ΚΚΕ εσ. Πραγμάτωσε τα πολιτικά του οράματα και σφράγισε το τέλος του κύκλου της διάσπασης του 68, υλοποιώντας την δική του εκδοχή για την ενότητα της αριστεράς με την δημιουργία του ΣΥΝ. Αυτός ήταν Λ. Κύρκος και συνεχίζει να παραμένει αταλάντευτος σε αυτή την πολιτική γραμμή.

Εκείνοι που άλλαξαν πραγματικά, είναι οι σύντροφοι του με τους οποίους εδώ και αρκετά χρόνια μαζί πορεύονταν. Σήμερα τον κατηγορούν. Στο παρελθόν, οι σύντροφοι του «αριστερού ρεύματος» του ΣΥΝ, κάτω από το βάρος της κατάρρευσης του υπαρκτού σοσιαλισμού και μέσα σε μια συγκυρία που ευνοούσε τις συνδιαχειριστικές αυταπάτες, τον εμπιστεύτηκαν και τον ακολούθησαν για να γίνουν εφαψίες της πολιτικής εξουσίας με τα γνωστά αποτελέσματα. Η αντιπαλότητα που εκδηλώνεται σήμερα ενάντια την «ανανεωτική πτέρυγα» του ΣΥΝ είναι στην πραγματικότητα η αντιπαλότητα με το ίδιο το παρελθόν και την ιστορία του ΣΥΝ. Από αυτή την θέση μπορεί να αναδειχτεί ο πραγματικός χαρακτήρας των αντιθέσεων και να σηματοδοτηθεί δημιουργικά η εμπειρία του εγχειρήματος του ΣΥΡΙΖΑ. Σήμερα που είναι ακόμα μετέωρη και ανολοκλήρωτη η τομή που έγινε στο χώρο της Αριστεράς με το εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ, είναι επιτακτική η θεώρηση των αντιθέσεων που χαρακτηρίζουν τον χώρο του ΣΥΝ από αυτή την οπτική γωνία: Μόνον έτσι μπορεί να δημιουργηθούν οι αναγκαίες παρακαταθήκες για να προχωρήσει ο ΣΥΡΙΖΑ με στέρεο βήμα προς τα μπρος. Αλλιώς, ο δρόμος προς την εύκολη και την συνήθη αντιμετώπιση παρόμοιων καταστάσεων είναι αυτός που εξοστρακίζει τις ευθύνες στους άλλους και οδηγεί σε μια αδιέξοδη και διευρυμένη αναπαραγωγή αντιθέσεων.

Όποιος λοιπόν αρκείται στο να υπερασπίζεται τα προφανή, λειτουργεί αποτρεπτικά για τους αναγκαίους μετασχηματισμούς. Ενισχύει τον κομματικό πατριωτισμό και αναπαράγει αντιθέσεις που ήδη έχουν ξεπεραστεί από τα ίδια τα πράγματα. Οι απόψεις και οι αντιλήψεις που συγκροτούν την «ανανεωτική πτέρυγα» έχουν ήδη συντριβεί και δεν αποτελούν κίνδυνο για την φυσιογνωμία και την πολιτική του ΣΥΝ. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι αυτό το ζήτημα δεν κρίθηκε τελικά στο εσωτερικό του. Κρίθηκε με την διακριτή πολιτική φυσιογνωμία απέναντι στο δικομματισμό που κατάφερε να καταγράψει ο ΣΥΡΙΖΑ και τις νέες σχέσεις εκπροσώπησης που διαμόρφωσε με τον κόσμο της Αριστεράς.

Ο ΣΥΝ γεννήθηκε μέσα σε συνθήκες μιας συνολικότερης και μακροχρόνιας ήττας της Αριστεράς, μιας ήττας που αγκαλιάζει όλες τις εκδοχές της. Η εμφάνισή του ΣΥΝ στο πολιτικό προσκήνιο δεν έφερνε καλά μαντάτα. Όχι μόνον δεν εμπεριείχε καμία ελπίδα για μια άλλη πορεία της Αριστεράς αλλά εμπέδωσε την υποταγή και τον συμβιβασμό με τις δυνάμεις του αστισμού. Η δημιουργία του ΣΥΝ επικύρωσε και με οργανωτικό τρόπο την ηγεμονία των αντιλήψεων του Λ. Κύρκου και της παρέας του σε ένα ευρύτερο χώρο της κομμουνιστικής αριστεράς. Και αυτή την αλήθεια, οι σ. του «αριστερού ρεύματος», θα πρέπει να την παραδεχτούν κάποτε ανοιχτά. Όπως παράλληλα θα πρέπει να οριοθετηθούν και από το παρελθόν τους, με διαφορετικό τρόπο απ’ αυτό που οριοθετήθηκαν μέσω των πολιτικών συντεταγμένων του ΣΥΝ. Και αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, διότι επιβιώνουν αρκετά στοιχεία από το ΚΚΕδικο παρελθόν, κυρίως με την μορφή πολιτικών πρακτικών και αντιλήψεων, που στις τωρινές συνθήκες αναδύονται με ιδιαίτερο τρόπο. Και αυτά τα στοιχεία ίσως αναδειχθούν στο άμεσο μέλλον ως πιο σημαντικό πρόβλημα από τις πολιτικές θέσεις της ανανεωτικής πτέρυγας. Η αναβίωση μεθόδων οργανωτικού ελέγχου για την επιβολή πολιτικών επιλογών όπως επίσης και λογικές χειραγώγησης του μαζικού κινήματος είναι μερικά απ’ αυτά τα στοιχεία που έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα για το παρόν και το μέλλον του ΣΥΡΙΖΑ. Ο μετασχηματισμός του ΣΥΡΙΖΑ σε ένα νέο πολιτικό σχηματισμό είναι μια υπέρβαση με την οποία μπορεί να ξεπεραστεί αυτό το παρελθόν με γόνιμο και δημιουργικό τρόπο. Το ανακάτεμα της τράπουλας ήδη έχει γίνει. Έχει έρθει η ώρα να αρχίσει το παιχνίδι…