Τίτλος αυτού του κειμένου είναι ο υπότιτλος του βιβλίου του Alain Badiou “Η πολιτική και η λογική του συμβάντος” που εκδόθηκε το 1985. Όμως και το κείμενο που ακολουθεί δεν είναι παρά αποσπάσματα απ' αυτό το βιβλίο, το οποίο έχει εκδοθεί στα ελληνικά σε μετάφραση Δ. Βεργέτη – Τ. Μπέτζελου από τις εκδόσεις “αλήthεια” το 2007. Τα προηγούμενα 22 χρόνια δεν βρέθηκε εκδότης να αναλάβει την έκδοση στη χώρα μας αυτού του βιβλίου. Και αυτό δεν είναι τυχαίο. Ποίος θα διακινδύνευε να εκδώσει ένα βιβλίο που θα ήταν εκδοτική αποτυχία; Και αυτή η εκδοτική “επιτυχία” ήταν εξασφαλισμένη από τις αντιλήψεις και το γενικότερο κλίμα που κυριαρχεί στην Αριστερά στον τόπο μας. Ποιός αριστερός στην χώρα μας θα διάβαζε αυτό το βιβλίο την εποχή που πρωτοκυκλοφόρησε;
Υπενθυμίζουμε ότι το 1985 που γράφτηκε το βιβλίο, το Αφγανιστάν βρισκόταν υπό Ρωσική κατοχή και εδώ το ΚΚΕ, με τους Ανδρουλάκηδες, τους Λαφαζάνηδες την ιστορική ηγεσία του ΝΑΡ και πολλούς άλλους ακόμα, στήριζαν αυτήν την “ανθρωπιστική” βοήθεια των σοβιετικών. Γραμματέας του κόμματος ήταν ο Χαρίλαος, και στο ΚΚΣΕ ο Chernenko, ο οποίος πέθανε το Μάρτιο και ανέλαβε στην θέση του Γκορμπατσόφ. Την ίδια χρονιά ο Ανδρέας Παπανδρέου εγκαινιάζει το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας και εξαγγέλλει την περιβόητη «αγορά του αιώνα». Αν κάποιος εκείνη την εποχή ισχυριζόταν ότι η Σοβιετική Ένωση μετά από 6 χρόνια θα είχε διαλυθεί, όλοι θα τον θεωρούσαν τρελό!
Γιατί τα λέμε όλα αυτά; Η “πρωτοπορία” στην πολιτική εναρμονίζεται με την λαϊκή παροιμία
“κάθε πράγμα στον καιρό του και ο κολιός τον Αύγουστο”. Τότε κανείς δεν θα καταδεχόταν να συζητήσει αυτές τις θέσεις. Με όπλο τον “
επιστημονικό σοσιαλισμό” και την “
διεθνιστική αλληλεγγύη” το κείμενο αυτό θα είχε θεωρηθεί αντικομουνιστικό και αντιδραστικό. Σήμερα μερικοί – πολύ καθυστερημένα – έχουν κάνει μερικά βήματα και μπορούν να διαβάζουν και κάτι πέρα από τα “
εκλεκτά έργα” που έχουν γράψει οι “κομμένες κεφαλές” του Μαρξισμού Λενινισμού, όπως για παράδειγμα μελετούν τον
Ντ. Χάρβεϊ. Όμως το τρένο για αυτή την αριστερά έχει χαθεί...
Σε κάποιο σημείο του βιβλίου, ο Badiou θέτει ένα ρώτημα, το οποίο παραμένει επίκαιρο αν και έχουν περάσει 30 χρόνια από τότε:
Ποιός είναι μαρξιστής σήμερα;
Η άμεση απάντηση που δίνει σε αυτή την ερώτηση είναι:
Είναι εκείνος που εγγράφεται ως υποκείμενο στην διαδικασία καταστροφής του μαρξισμού, εκείνος που διατυπώνει με τρόπο εμμενή τι πρέπει να πεθάνει, και κατά συνέπεια να πεθάνει και ο ίδιος, διευθετώντας αυτό τον θάνατο σε αιτία για μια ανασύνθεση της πολιτικής. Μπορεί τότε να παραχθεί, σ' όλη την έκταση αυτής της πρακτικής διαδικασίας, ο πραγματικά πολιτικός στοχασμός της καταστροφής του μαρξισμού.
Πριν ασχοληθούμε αναλυτικά με το περιεχόμενο αυτής της απάντησης, θα σταθούμε στο πως περιγράφει ο A. Badiou την κρίση του μαρξισμού:
Αναφορικά με την κρίση του μαρξισμού, οφείλουμε σήμερα να πούμε ότι είναι πλήρης. Δεν πρόκειται για ένα απλό κατηγόρημα εμπειρικού τύπου. Για λόγους που απορρέουν από την ουσία της, η κρίση ξετυλίγεται μέχρι τις ύστατες συνέπειές της, δηλαδή, στην περίπτωση του μαρξισμού έχει εισέλθει στο στάδιο της αποπεράτωσής της.
Για να στοχαστούμε τον πλήρη χαρακτήρα της κρίσης, θα χρειαστεί να επιστρέψουμε στο στοιχείο εκείνο που προσέδωσε στον μαρξισμό την ιδιότυπη ισχύ του, και το οποίο είναι η (διακεκλεισμένη πλέον) προδηλότητα των ιστορικών του αναφορικών.
Ο άξονας με βάση τον οποίο ο μαρξισμός επικυρώθηκε ως καθολική σκέψη της επαναστατικής δραστηριότητας, δεν ήταν ούτε η ερευνητική του ικανότητα, ούτε η αναλυτική του δύναμη, ούτε ο περίτεχνος χειρισμός, του οποίου ήταν εγγυητής, μιας μεγάλης αφήγησης της Ιστορίας. Ούτε επίσης αυτό που επέτρεπε ή υπαγόρευε, σε ζητήματα πολιτικής στράτευσης.
Όχι, εκείνο που προσέδωσε στον μαρξισμό την μοναδικότητά του σε σχέση με τις υπόλοιπες επαναστατικές θεωρίες του 19ου αιώνα ήταν το ιστορικά επιβεβαιωμένο δικαίωμα που είχε να θέτει σε κυκλοφορία τίτλους πίστεως επικαλούμενος την εγγύηση της Ιστορίας. Ο Μαρξισμός, και μόνο αυτός, παρουσιαζόταν σαν μια επαναστατική πολιτική θεωρία η οποία ήταν, αν όχι ιστορικά επιβεβαιωμένη (πρόκειται εν μέρει για άλλο ζήτημα), τουλάχιστον ιστορικά ενεργός.
Ο Μαρξισμός διέθετε για τουλάχιστον μισόν αιώνα μια ιστορική πίστωση. Αυτή η πίστωση εγγυόταν στην πραγματικότητα ότι η μαρξιστική πολιτική παρέμενε εναρμονισμένη με την ιδρυτική της κινητικότητα και συνιστούσε εξαίρεση απέναντι στο πολιτικό, νοούμενο ως αμιγώς θεωρησιακό και ανέκαθεν ξεπερασμένο σύστημα.
Αναρτήσεις
