Η αντιφιλελεύθερη Ν. Δημοκρατία

Στη χώρα που οι πιστοί προσέρχονται μαζικά για να προσκυνούν το κάστανο που έβρασε ο Άγιος Παΐσιος, πολλά μπορείς να  δεις και κ΄ακούσεις στην μάχη ανάμεσα στους "προσκυνητές" του εθνικού νομίσματος και τους αντιπάλους τους. 

Αναδημοσίευση από την "εφημερίδα των συντακτών"

του Τάκη Μίχα

«Ας αφαιρέσουμε από τις κυβερνήσεις τη δύναμη να προστατεύουν το νόμισμά τους από τον ανταγωνισμό».

Φρίντριχ Χάγεκ

H ερώτηση της Ν.Δ. για το σύστημα παράλληλων πληρωμών-νομισμάτων που ετοίμαζε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ είναι επιεικώς ανόητη. Κατ' αρχάς, όπως γνωρίζει όποιος έχει σπουδάσει έστω και ένα χρόνο οικονομικά, η θεωρία της ύπαρξης και κυκλοφορίας παράλληλων νομισμάτων βρίσκεται στο επίκεντρο της σύγχρονης φιλελεύθερης προβληματικής.

Ο κορυφαίος ίσως διανοητής του σύγχρονου φιλελευθερισμού, ο Αυστριακός Φρίντριχ φον Χάγεκ έχει αφιερώσει δύο βιβλία στο θέμα. Τα «Νομισματική επιλογή» και «Αποκρατικοποίηση του χρήματος», στα οποία παραθέτει τα επιχειρήματα για τα πλεονεκτήματα της ύπαρξης και ανταγωνισμού πολλαπλών νομισμάτων.

Αλλά δεν είναι μόνο στο επίπεδο της αφηρημένης θεωρίας του φιλελευθερισμού όπου ανθεί η συζήτηση για παράλληλα νομίσματα. Αυτό που είναι ελάχιστα γνωστό στη χώρα μας είναι ότι ένα σχέδιο για μια σχεδιασμένη ημιέξοδο της Ελλάδας από την Ευρωπαϊκή Ενωση σε συνδυασμό με την υιοθέτηση δύο νομισμάτων πρωτοπαρουσιάστηκε σε μία διάσκεψη για το μέλλον του ευρώ που διοργάνωσε 2013 το θρυλικό νεοφιλελεύθερο ίδρυμα Institute of Economic Affairs της Βρετανίας!

Στη μελέτη τους που έφερε τον τίτλο «Saving Monetary Union? A Market solution for the orderly suspension of Greece» οι καθηγητές Pedro Schwartz, Francisco Cabrillo και Juan E. Castañeda πρότειναν μια φιλελεύθερη λύση της ελληνικής τραγωδίας κεντρικό σημείο της οποίας ήταν η υιοθέτηση του διπλού νομίσματος παράλληλα με άλλα μέτρα. 

Συγκεκριμένα:

Σύμφωνα με το σχέδιο, η Ελλάδα θα μπορούσε να αρχίσει να εκδίδει δραχμές διατηρώντας παράλληλα και σε κυκλοφορία το ευρώ.

Τα δύο νομίσματα θα κυκλοφορούσαν παράλληλα και θα ήσαν ελεύθερα μετατρέψιμα.

Κανένα από τα δύο δεν θα ήταν το «επίσημο νόμισμα» της χώρας. Αυτό θα επέτρεπε στην Ελλάδα να θεραπεύσει τα προβλήματά της χωρίς να εγκαταλείψει το ευρωπαϊκό όραμα.

Σε αυτό το πλαίσιο ο κ. Ντράγκι θα έπρεπε να εγγυηθεί τις καταθέσεις σε ευρώ στις ελληνικές τράπεζες, έτσι ώστε να μην προκληθεί πανικός.

Με αυτό τον τρόπο θα αποφεύγονταν τα φασιστικά capital controls που έχει επιβάλει σήμερα η ΕΚΤ.

Το κόστος της εγγύησης των καταθέσεων στις ελληνικές τράπεζες θα ήταν ελάχιστο σε σχέση με το κόστος της διατήρησης της Ελλάδας στην ΟΝΕ.

Όμως όλα τα άλλα δάνεια που χρωστούσαν οι ιδιώτες στις τράπεζες θα δραχμοποιούνταν, έτσι ώστε να μην πληγούν τα νοικοκυριά των οποίων τα έσοδα (μισθοί κ.λπ.) θα ήσαν σε δραχμές.

«Εκείνοι που θα επωφελούνταν από αυτό το σχέδιο», αναφέρει η μελέτη, «θα ήσαν οι Ελληνες πολίτες που (στο σύνολό τους), θα διατηρούσαν την αξία σε ευρώ των καταθέσεών τους αλλά των οποίων θα δραχμοποιούντο τα δάνεια».

Το κυριότερο πλεονέκτημα αυτού του σχεδίου για την Ελλάδα θα ήταν ότι η τιμολόγηση μισθών, φόρων, κοινωνικών παροχών και εγχώριων ενεργητικών σε δραχμές θα έδινε τεράστια ώθηση στις εξαγωγές της χώρας και θα οδηγούσε στις αναγκαίες προσαρμογές των τιμών χωρις την πρόκληση αυτής της απίστευτης ανεργίας του 25%!

Παράλληλα, και μη εγκαταλείποντας ολοκληρωτικά το ευρώ, τα δημοσιονομικά ελλείμματα θα συνεχίζονταν να χρηματοδοτούνται για ένα διάστημα από το Target 2.

Οι ελληνικές τράπεζες θα συνέχιζαν να έχουν πρόσβαση σε κατάσταση ανάγκης τόσο στην ΕΚΤ όσο και στην Τράπεζα της Ελλάδος (που θα εξέδιδε τη νέα δραχμή).

Στο νέο σύστημα θα υπήρχαν δυο κεντρικές τράπεζες: η ΕΚΤ και η Τράπεζα της Ελλάδος. Κάθε ελληνική εμπορική τράπεζα θα μπορούσε να επιλέξει ένα από τα δύο κλάμπ (η αμφότερα).

Η νέα δραχμή κάτω από μία ορθή διαχείριση από την Τράπεζα της Ελλάδος θα διατηρούσε την αξία της και δεν θα μεταβαλλόταν σε «ψιλά».

Όπως γράφουν οι νεοφιλελεύθεροι μελετητές:

«Δύο τραπεζικές λέσχες σε ανταγωνισμό μεταξύ τους θα παρείχαν στις κεντρικές τράπεζες που ήσαν επικεφαλής τους τα ορθά κίνητρα έτσι ώστε να προσφέρουν τις καλύτερες υπηρεσίες στα μέλη τους. Στο νέο σενάριο οι εμπορικές τράπεζες θα είχαν την επιλογή να είναι μέλη –και να ακολουθούν τους κανόνες– εκάστης ή αμφοτέρων των λεσχών. Αυτό σήμαινε ότι θα μπορούσαν να μεταφέρουν τις καταθέσεις τους σύμφωνα με την ποιότητα των υπηρεσιών που θα προσέφερε το κάθε νόμισμα, μετρούμενο στην ικανότητα του κάθε νομίσματος να διατηρήσει την αγοραστική αξία στο μεσο-μακροπρόθεσμο διάστημα. Στον βαθμό που δεν θα υπήρχαν τα εμπόδια που θέτει η ύπαρξη “επίσημου νομίσματος” και τα capital controls και σε έναν κόσμο που κυριαρχείται από τη στιγμιαία επικοινωνία, ο ανταγωνισμός στην έκδοση νομίσματος θα ήταν μια πραγματική πιθανότητα».

Αναμφίβολα, το σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ απέχει πολύ από το φιλελεύθερο όραμα παράλληλων ανταγωνιστικών νομισμάτων.

Όμως ήταν ένα βήμα προς τη σωστή, δηλαδή τη φιλελεύθερη, κατεύθυνση.

Αντί λοιπόν να το αγκαλιάσει, επισημαίνοντας παράλληλα και τα μειονεκτήματά του, η Ν.Δ. προτιμά να το καταγγείλει, αποδεικνύοντας έτσι ακόμη μια φορά ότι η μόνη πολιτική φιλοσοφία την οποία έχει είναι η τυφλή υποταγή στα κελεύσματα των απαράτσνικ των Βρυξελλών.