ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΚΟΚΚΙΝΟΥΣ ΔΗΜΑΡΧΟΥΣ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ ΣΤΟΝ ΚΩΣΤΑ ΠΕΛΕΤΙΔΗ – Η ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΜΙΑΣ ΑΡΙΣΤΕΡΗΣ ΑΝΑΤΡΕΠΤΙΚΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ

Συνεδρίαση λαϊκής αυτοδιοίκησης στο χωριό Βλάσι Αγράφων, 1943. Φωτογραφία του Σπύρου Μελετζή

Αναδημοσίευση από το  K-Lab

του Κώστα Παλούκη

Ο Μήτσος Παρτσαλίδης, ο κόκκινος δήμαρχος του μεσοπολέμου

Ο πρώτος «κόκκινος» δήμαρχος υπήρξε ο Μήτσος Παρτσαλίδης. Τον Φεβρουάριο του 1934 εκλέχτηκε δήμαρχος Καβάλας. Στις 12 Μαρτίου, στις επαναληπτικές εκλογές Σερρών, αναδείχτηκε δήμαρχος ο επίσης «κόκκινος» Διονύσης Μενύχτας. Ισχυρή παρουσία είχε, επίσης, η Αριστερά σε 60 δήμους και κοινότητες. Για πρώτη φορά η αριστερά με εκπρόσωπο έναν κομμουνιστή και εργάτη καταλαμβάνει δημοκρατικά έναν κρατικό θεσμό. Η προσπάθεια καθαίρεσής του προκάλεσε στην Καβάλα ένα πολύ δυναμικό κίνημα. Η επιτυχία του Ε.Μ.Ε.Α. στις δημοτικές εκλογές του 1934 ήταν κορυφαία στιγμή μιας μεγάλης αλυσίδας δράσεων των προσφύγων και όλων των εργατών της Καβάλας, «τεράστια κατάκτηση και νίκη του εργαζόμενου λαού της Καβάλας» είπε ο ίδιος ο Παρτσαλίδης μιλώντας στην πρώτη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου ανήμερα το Πάσχα του 1934. Το ψηφοδέλτιο του Ε.Μ.Ε.Α. περιλάμβανε σύμφωνα με τον Νίκο Καραγιαννακίδη ως υποψηφίους εργάτες και ιδιωτικούς υπαλλήλους, καθώς και μικροεπαγγελματίες, εκφράζοντας τη «σύγκρουση των δύο κόσμων που ολοκάθαρα χωρίστηκαν στην Καβάλα». Ο αντίπαλος συνδυασμός, ένα καθαρό αστικό ψηφοδέλτιο υπό το γηγενή Κλεάνθη Τερμεντζή, το δικό τους αστικό «Ενιαίο Μέτωπο», με υποψηφίους που ήταν καπνέμποροι, κτηματομεσίτες, έμποροι – καταστηματάρχες και ελεύθεροι επαγγελματίες, γιατροί, δικηγόροι, βιβλιοπώλες και επιχειρηματίες. Ένα σαφώς ταξικό ψηφοδέλτιο μεγαλοαστών και μεσοαστών, συγκέντρωνε όλο τον αστικό κόσμο, την εργοδοσία, τους αντιδραστικούς διανοούμενους και τον αστικό τύπο της πόλης, ενώ είχε την υποστήριξη της πολύ ισχυρής αστυνομίας και των καπνεμπόρων.

Διαβάζοντας τις εφημερίδες της εποχής, εύκολα κανείς διαπιστώνει τον τρόμο των αστών. «Αι πολιτικαί αντιθέσεις, το αγεφύρωτον χάσμα, το οποίον χωρίζει τα δύο μεγάλα πολιτικά κόμματα, προκειμένης της δημοτικής εκλογής Καβάλλας, εγεφυρώθησαν και πολίται, φιλελεύθεροι και λαϊκοί, κατόπιν της υποδείξεως και της επιθυμίας των Αρχηγών των κ.κ. Βενιζέλου και Τσαλδάρη, έδωσαν χείρα συμφιλιώσεως και ειλικρινούς συνεργασίας», γράφει, σύμφωνα με τον Νίκο Καραγιαννακίδη, μια εφημερίδα της εποχής.

Το ριζοσπαστικό πολιτικό πρόγραμμα του Παρτσαλίδη ενόχλησε και φόβισε τον αστικό κόσμο με αποτέλεσμα να κηρυχθεί η εκλογή του άκυρη. Αμέσως μετά την ανάληψη της δημαρχίας από τον Παρτσαλίδη, την 1η Απριλίου, άρχισαν –ταυτόχρονα με ένα εντυπωσιακά πλούσιο έργο από πλευράς της νέας δημοτικής αρχής, συνοδευμένο από εθελοντικές μειώσεις των αποδοχών Δημάρχου και μελών του Δημοτικού Συμβουλίου. Σημειώνονται οι δίκες του ίδιου (χωρίς καταδίκη) και συνεργατών του με βάση το «ιδιώνυμο», οι παύσεις από το Νομάρχη Καβάλας και το Γενικό Διοικητή Θράκης, οι εκπτώσεις από το αξίωμα του δημοτικού συμβούλου, οι φυλακίσεις και οι εκτοπίσεις. Επίσης, η αστική κυβέρνηση του Π. Τσαλδάρη καθαίρεσε από δήμαρχο  το Διονύση Μενύχτα μετά από τέσσερις μήνες με την αιτιολογία ότι «μετέτρεψε το δημαρχείο σε κομμουνιστικό άντρο» καθώς «κρίθηκε επωφελές διά την κοινωνικήν ευταξίαν όπως παυθεί και εκτοπισθεί».

Η εμπειρία της Λαϊκής Αυτοδιοίκησης την εποχή του ΕΑΜ

Η κατάρρευση του αστικού κράτους με την έλευση των Ιταλών δημιούργησε ένα κενό εξουσίας το οποίο αυθόρμητα οι κάτοικοι σε κάποιες περιπτώσεις κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν μόνοι τους. Στα 1941 ο Μπέικος περιγράφει πως μέσα από μια ιδιότυπη γενική συνέλευση συστήθηκε στο χωριό του μια Επιτροπή Επίλυσης όλων των προβλημάτων υποκαθιστώντας την κοινοτική διοίκηση, αν και ο διορισμένος πρόεδρος της κοινότητας συμμετείχε σε αυτή ώστε να μετατρέπει τις αποφάσεις της Επιτροπής σε νόμιμες, όπου αυτό χρειαζόταν στις σχέσεις με τις κρατικές υπηρεσίες. Όταν πλέον ο ΕΛΑΣ είχε διαλύσει όλα τα όργανα της αστικής εξουσίας τότε μπήκε ανοιχτά το ερώτημα. Ο ίδιος ο Άρης στους λόγους του στην περιοχή της Ευρυτανίας προσέδιδε στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα κοινωνικό περιεχόμενο. Ο Μπέικος τότε ανέλαβε να συγγράψει τους κανόνες που θα ρύθμιζαν τους νέους θεσμούς της Λαϊκής Αυτοδιοίκησης και της Λαϊκής Δικαιοσύνης που έμειναν γνωστές ως «Κώδικας Ποσειδών».

Σε κάθε χωριό όλοι οι ενήλικοι πολίτες αποτελούσαν την Γενική Συνέλευση που ήταν ο μοναδικός φορέας και εκφραστής της εξουσίας του. Από την Γενική Συνέλευση εκλεγόταν η Πενταμελής Επιτροπή Λαϊκής Αυτοδιοίκησης η οποία ήταν ταυτόχρονα και Επιτροπή Λαϊκής Δικαιοσύνης. Η Επιτροπή εκλέγει τον πρόεδρο, ενώ το κάθε ένα από τα υπόλοιπα μέλη είναι πρόεδρος σε 4 υποεπιτροπές, την επισιτιστική, την σχολική, την εκκλησιαστική και την Λαϊκής Ασφάλειας. Όλες οι αποφάσεις των Λαϊκών Επιτροπών κυρώνονταν από τη Γενική Συνέλευση. Οι θεσμοί της Λαϊκής Εξουσίας ενσάρκωσαν τέλεια την ιδέα της λαϊκής κυριαρχίας με την πλατιά σύμπραξη του λαού στη διαχείριση της τοπικής εξουσίας. Όταν λοιπόν το Φθινόπωρο του 1944 το αίτημα για «Λαοκρατία» έσειε όλη την Ελλάδα, δεν ήταν ένα απλό όραμα, αλλά μια πραγματικότητα που οι λαϊκές τάξεις δεν ήθελαν να εγκαταλείψουν, αλλά να διευρύνουν.

Οι κόκκινοι δήμαρχοι της μεταπολεμικής περιόδου

Το μετεμφυλιακό σκηνικό αλλάζει το 1963 όταν η Ένωση Κέντρου κερδίζει τις εκλογές και πνέει ένας άνεμος φιλελευθεροποίησης της δημόσιας ζωής, εφαρμογής κοινωνικών πολιτικών, προσπάθειας άρσης των συνεπειών του εμφυλίου πολέμου  και αναβάθμισης της εθνικής παιδείας. Η δυναμική της Ένωσης Κέντρου είχε συμπαρασύρει και τους οπαδούς της ΕΔΑ. Αυτό συνέβη και στις δημοτικές εκλογές του  καλοκαιριού του 1964, όταν η ΕΔΑ δημιούργησε κεντροαριστερούς συνασπισμούς που συχνά ονομάστηκαν Δημοκρατικοί Συνδυασμοί και σημείωσαν επιτυχία και αύξηση της δύναμής τους. Κυρίως αριστεροί δήμαρχοι καθώς και κάποιοι συνεργαζόμενοι με την Αριστερά, εκλέγονται και σε όλους σχεδόν τους εργατικούς-λαϊκούς δήμους των πολεοδομικών συγκροτημάτων του Λεκανοπεδίου Αττικής και της Θεσσαλονίκης.

Οι υποστηριζόμενοι από την ΕΔΑ αριστεροί ή κεντρώοι υποψήφιοι έρχονται πρώτοι στην Αθήνα (ο Νίκος Κιτσίκης, που δεν έγινε δήμαρχος λόγω της συμπαράταξης δεξιών και κεντρώων δημοτικών συμβούλων που ψήφισαν τον δεξιό Γεώργιο Πλυτά, καθώς οι δήμαρχοι δεν εκλέγονταν άμεσα από τους δημότες αλλά από το Δημοτικό Συμβούλιο), στον Πειραιά (ο Γιώργος Κυριακάκος), στη Θεσσαλονίκη (ο Κωνσταντίνος Τσίρος), στη Λάρισα (ο Αλέκος Χονδρονάσιος), στον Βόλο και τη Νέα Ιωνία Βόλου (οι Θεόδωρος Κλαψόπουλος και Γιώργος Μπαλής), στην Πάτρα (ο Θεόδωρος Άννινος), στο Αγρίνιο (ο Τάσος Παναγόπουλος), στη Λαμία (ο Απόστολος Κουνούπης), στη Λιβαδειά (ο Ιωάννης Ανδρεαδάκης), στα Γιάννενα (ο Γιώργος Μελανίδης), στην Καβάλα (ο Κώστας Τσολάκης), στις Σέρρες (ο Ανδρέας Ανδρέου) στη Μυτιλήνη (ο Απόστολος Αποστόλου), στο Ηράκλειο Κρήτης (ο Ανδρέας Καλοκαιρινός), στο Ρέθυμνο (ο Ευάγγελος Δασκαλάκης) κ.α.

Η συμβολή τους και η δράση τους είχε δύο κατευθύνσεις. Η πρώτη αφορούσε πιέσεις για την βελτίωση των υποδομών σε όλα τα επίπεδα των μεγάλων εγκαταλειμμένων προσφυγικών δήμων. Η δεύτερη αφορούσε την πολιτισμική δραστηριότητα υποστηρίζοντας την μεγάλη αριστερή άνθηση της περιόδου. Οι περισσότεροι από αυτούς τους δημάρχους παύονται με το πραξικόπημα.

Οι κόκκινοι δήμαρχοι της μεταπολίτευσης

Τον Μάρτιο του 1975 διεξάγονται οι πρώτες μεταπολιτευτικές δημοτικές εκλογές. Στις περισσότερες από τις παραπάνω εκλέγονται αριστεροί δήμαρχοι. Όμως οι νέες δημοτικές αρχές αντιμετωπίζουν νέα προβλήματα καθώς πολλές φορές καθυστερεί η εγκατάστασή τους. Σε αυτούς τους δήμους μια σειρά πολιτικές αποφάσεις των Δημοτικών Συμβουλίων πιέζουν προς τον εκδημοκρατισμό της χώρας. Σε πολλές περιπτώσεις οι δήμαρχοι αρνούνται να παραστούν στις γιορτές του εμφυλιακού μίσους. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του δημάρχου Περιστερίου Φωλόπουλου. Διαμαρτύρεται για τη μη επίλυση του Κυπριακού Ζητήματος, δηλώνει τη συμπαράσταση στον Κυπριακό λαό, ασκεί κριτική στην κυβέρνηση για λαθεμένη πολιτική, ζητά την παραδειγματική τιμωρία των ενόχων και τη διεθνοποίηση της διαδικασίας επίλυσης. Καταδικάζει την εκτέλεση ισπανών αριστερών από το καθεστώς του Φράνκο. Καλεί την κυβέρνηση να αποχωρήσει από το ΝΑΤΟ και να κλείσει οριστικά τις βάσεις στο ελληνικό έδαφος. Διαμαρτύρεται έντονα για την πολιτική των Αμερικανών και των Τούρκων στο ζήτημα της Κύπρου. Ένας μεγάλος σεισμός στη Ρουμανία προκάλεσε την αλληλεγγύη του δήμου, αλλά η νομαρχία εμπόδισε την αποστολή συμβολικού ποσού από τον Δήμο Περιστερίου. Σημαντική πολιτική παρέμβαση του δήμου είναι το ψήφισμα για την επιστροφή των πολιτικών προσφύγων από τις χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού που κατατέθηκε στο κοινοβούλιο από το ΚΚΕ.

Οι δήμαρχοι αυτοί συμμετέχουν στους εορτασμούς της Εθνικής Αντίστασης που τότε ήταν παράνομοι. Παράλληλα, για μια σειρά από ζητήματα που αφορούσαν πλατείες, εγκαταστάσεις και υποδομές των πόλεων, γήπεδα, πάρκα, απαλλοτριώσεις, οι δήμαρχοι αυτοί οργανώνουν σε μαζικές και μεγάλες συγκεντρώσεις των πολιτών απαιτώντας από την δεξιά κυβέρνηση. Πολλοί δέχτηκαν διώξεις και απειλήθηκαν με παύση. Πρόκειται για την πιο μαχητική περίοδο της τοπικής αυτοδιοίκησης αφήνοντας μια μεγάλη παράδοση.

Η περίπτωση των Πατρών, ο Θεόδωρος Άννινος

Στην Πάτρα ο Θεόδωρος Άννινος εκπροσώπησε αυτήν ακριβώς την παράδοση. Το 1964 έγινε δήμαρχος ύστερα από μια σειρά συγκυριών. Το 1967 η δικτατορία τον καθαίρεσε από τα δημαρχιακά του καθήκοντα. Μετά την πτώση της Χούντας εκλέχτηκε δήμαρχος με 71%, ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά της εποχής. Διετέλεσε δήμαρχος Πατρέων για 14 έτη, δηλαδή για τις περιόδους 1964-1967, 1975-1978, 1978-1982 και 1982-1986. Στη διάρκεια των ετών αυτών συγκρούστηκε δυναμικά με την κεντρική διοίκηση. Μια από τις πιο σημαντικές δράσεις της μεταπολιτευτικής περιόδου ήταν η υποστήριξη των μεγάλων απεργιών των βιομηχανικών εργατών της πόλης. Το 1982 ο Ριζοσπάστης με ένα άρθρο εξηγεί γιατί εκλέχτηκε ο Άννινος ξανά δήμαρχος κερδίζοντας την βάση του ΠΑΣΟΚ κόντρα στον επίσημο υποψήφιο. Σύμφωνα λοιπόν με τον αρθρογράφο, τον Άννινο τον έβγαλε το πιο συνειδητό αντιμονοπωλιακό κομμάτι της πόλης που διαπίστωσε ότι με το πρόσωπο, το πρόγραμμα και το συνδυασμό του Άννινου θα συνεχιζόταν η αγωνιστική πορεία που ακολουθείται για μια ουσιαστική τοπική αυτοδιοίκηση και για την υπεράσπιση των συμφερόντων της πόλης, χωρίς να υποσταλεί ούτε μια στιγμή η σημαία της πάλης για τα ζητήματα εθνικής ανεξαρτησίας, η επίμονη προσπάθεια να προβάλλονται παντού τα θέματα του ΝΑΤΟ, της ΕΟΚ και των βάσεων. Ξεχώρισε για τη συνεπή και συγκεκριμένη αντιμονοπωλαική δραστηριότητα σε τοπικό επίπεδο (ρύπανση πατραϊκού, υδροδότηση κλπ), αλλά κυρίως τη συνεπής και αδιάλλακτη παρουσία στους αγώνες της εργατικής τάξης. «Δεν υπάρχει εργατικός αγώνας που να μην είδε τον δήμαρχο ενεργητικό και μαχητικό συμπαραστάτη του», γράφει ο Ριζοσπάστης στις 24/10/1982.

Ο Πελετίδης και η  δράση του

Από την εκλογή του μέχρι υπάρχει πληθώρα σχολίων, δημοσιευμάτων και αναρτήσεων στο διαδίκτυο σχετικά με την δραστηριότητα του δημάρχου Πατρών, υποψηφίου με το ΚΚΕ, Κώστα Πελετίδη. Συνήθως, τα δημοσιεύματα αυτά προέρχονται από ανεξάρτητα μέσα, ενώ τα αστικά ΜΜΕ λίγες φορές αναφέρονται στο έργο του. Μέχρι τώρα η δράση του δημάρχου αφορούσε ζητήματα κοινωνικής πολιτικής, ορθολογικής διαχείρισης των οικονομικών του δήμου, ειδικότερα σχετικά με τα δημόσια έργα, σύγκρουσης με διάφορα επιχειρηματικά συμφέροντα, αλλά και συμφέροντα που λυμαίνονταν την περιουσία του Δήμου της Πάτρας, όπως όταν είχε πρωτοστατήσει στο να δοθούν οι χρήσεις καρπών από ελαιόδεντρα σε άπορους της πόλης. Χαρακτηριστικό της δημαρχίας Πελετίδη είναι το έργο της αποκατάστασης της πλαζ της πόλης. Ενώ ένας συμβατικός προϋπολογισμός θα απαιτούσε περί τις 300.000 ευρώ, ολοκληρώθηκε με μόλις 1000 ευρώ.

Σε ζητήματα διαχείρισης ΕΣΠΑ μαζί με άλλους δημάρχους εκλεγμένους επίσης με το ΚΚΕ προέβαλαν μια άλλη κατεύθυνση καταγγέλλοντας  την υλοποίησή τους με τη σύμπραξη  των  διαφόρων «τοπικών Κοινωνικών Εταίρων», δηλαδή Περιφέρειες, Δήμοι, ΝΠΔΔ και Κοινωφελείς τους επιχειρήσεις, Εκκλησία, ιδιώτες και  καταναλωτικές οργανώσεις, ΜΚΟ και άτυπα κοινωνικά δίκτυα. Εδώ θα μπορούσε κάποιος βέβαια να ισχυριστεί ότι το πρόβλημα με τα ΕΣΠΑ είναι πολύ πιο δομικό και ότι η διαχείρισή τους συνάδει άμεσα με τις νέες συνθήκες ελαστικής εργασίας. Σε κάθε περίπτωση όμως ο Πελετίδης συγκροτεί ένα άλλο μοντέλο άσκησης πολιτικής στην τοπική αυτοδιοίκηση μέσα στα ασφυκτικά πλαίσια βέβαια του Καλλικράτη και των πολιτικών λιτότητας γεγονός που τον φέρνει σε σύγκρουση με το θεσμικό σύστημα. Η φιλεργατική στάση του για παράδειγμα τον έφερε ενώπιον του Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών, όταν μπήκε εμπόδιο σε απολύσεις εργαζομένων.

Ο Πελετίδης λοιπόν προέρχεται άμεσα από την παράδοση του Άννινου μέσα από την διαδοχή των διαφόρων παρατάξεων του ΚΚΕ στην πόλη. Ο ίδιος ξαναθέτει με την δράση του τον ρόλο τον «κόκκινων» δημάρχων στην οργάνωση και την υποστήριξη των λαϊκών αγώνων. Το ζήτημα είναι εάν μπορεί η ευρύτερη αριστερά και ιδιαίτερα η αντικαπιταλιστική να αδράξει την ευκαιρία και να προτάξει ένα νέο ευρύ εργατικό ανατρεπτικό μέτωπο.

Η δυνατότητα μιας αριστερής ριζοσπαστικής ανατρεπτικής δημοτικής αρχής

Ποιο είναι αυτό το άλλο μοντέλο; Πρώτα πρώτα δεν είναι αυτονόητο πως οι αριστεροί δήμαρχοι είναι γενικά «τίμιοι», ενώ η «τιμιότητα» δεν προκύπτει από το προσωπικό ήθος, αλλά είναι αποτέλεσμα πολιτικών λογικών και θεσμών. Μέχρι τώρα η εμπειρία μιας σειράς αριστερών δημοτικών αρχών (Καισαριανή, Νέα Ιωνία, Πετρούπολη, Ελληνικό, Νέα Φιλαδέλφεια) δείχνει κυρίως να κυριαρχούν οι διαχειριστικές πρακτικές και η αντίθεση με τους εργαζομένους του δήμου (προηγούμενη δημαρχία Νέας Ιωνίας, ΚΚΕ σε Βύρωνα παλιότερα – Πετρούπολη πιο πρόσφατα), ενώ πιο αξιοπρεπείς κινηματικές στάσεις εντός όμως συγκεκριμένων ορίων υπήρξαν στο Ελληνικό.

Σε κάθε περίπτωση μια σύγχρονη εκδοχή αριστερής διαχείρισης, αλλά και σύγκρουσης με μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα είναι εκείνη του Άρη Βασιλόπουλου στην Νέα Φιλαδέλφεια. Θα μπορούσε κανείς δικαίως να υποστηρίξει ασκώντας κριτική σε όλους τους αριστερούς δημάρχους ότι δεν είναι δυνατόν να υπάρξει εναλλακτική αριστερή διακυβέρνηση χωρίς ανατροπή του καλλικρατικού θεσμικού πλαισίου, των μνημονίων και της τροϊκανής πολιτικής ΕΕ, ΔΝΤ και ΕΚΤ. Συνεπώς, ότι χρειάζεται μεγαλύτερη και σαφέστερη ρήξη με όλο το αντιδραστικό θεσμικό πλαίσιο της τοπικής αυτοδιοίκησης και ότι αυτό θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί μόνο με την υποστήριξη και την ενεργοποίηση του λαϊκού παράγοντα.

Το ερώτημα είναι πως ακριβώς θα γίνει κάτι τέτοιο; Η στην πράξη ανατροπή των καλλικρατικών θεσμών θα μπορούσε με την καθολική ενεργοποίηση των πολιτών και μια δημαρχιακή διαχείριση όχι στο όνομα του λαού, αλλά μαζί με λαό. Συγκεκριμένα, ο δημόσιος ανοιχτός ενεργός λαϊκός έλεγχος της δημαρχιακής εξουσίας και η ενεργή λαϊκή παρουσία μπορεί να επιβάλει «χρηστή» διαχείριση, αλλά και αποφάσεις προς όφελος της λαϊκής πλειοψηφίας. Συνεπώς, η δημιουργία - λειτουργία - ενίσχυση των θεσμών των λαϊκών συνελεύσεων ανά γειτονιά, δηλαδή η λαϊκή - εργατική εξουσία στην πράξη, είναι η μόνη δυνατή προϋπόθεση να ανατραπούν τα θεσμικά εμπόδια των καλλικρατικών δήμων μεταφέροντας την πάλη των συσχετισμών δύναμης από το Δημοτικό Συμβούλιο μέσα στην κοινωνία. Βέβαια δεν μπορεί να υπάρξει ένα γαλατικό σοσιαλιστικό χωριό μέσα στην θάλασσα του αστικού αντιδραστικού πολιτικού θεσμικού πλαισίου. Μπορεί ωστόσο να υπάρξει ένας λαϊκός αγωνιστικός πυλώνας, αναπόσπαστο μέρος του συνολικού λαϊκού μετώπου ρήξης και ανατροπής.

Ο Πελετίδης κάνει λοιπόν ένα βήμα παραπάνω. 

Η πολιτική του μέχρι τώρα χαρακτηριζόταν με δράσεις από τα πάνω σχετικά με ζητήματα της πόλης οι οποίες αγκαλιάζονταν από την πλειοψηφία  των πολιτών. Στις 3 Απριλίου ο δήμαρχος Πατρέων οργάνωσε κάτι ξεχωριστό. Ξεκίνησε πορεία από την Πάτρα μέχρι την Αθήνα, με σκοπό τη διεκδίκηση και την υλοποίηση μέτρων κατά της ανεργίας. Επικεφαλής είναι ο δήμαρχος Πατρέων, Κώστας Πελετίδης, και συμμετέχουν αντιδήμαρχοι, επικεφαλής δημοτικών παρατάξεων, δημοτικοί σύμβουλοι, εκπρόσωποι φορέων, συλλόγων, σωματείων, καθώς και πολλοί πολίτες. Όπως δήλωσε ο Κώστας Πελετίδης, «απαιτούμε από την κυβέρνηση τη λήψη άμεσων μέτρων για την ανακούφιση των ανέργων, ενώ με τη συμμετοχή μας στην πορεία, στέλνουμε ελπιδοφόρο μήνυμα ότι δεν περνά η πολιτική που μας θέλει άβουλους, θεατές, πρόβατα έτοιμα να θυσιαστούν χωρίς να πουν λέξη». Η πορεία αγκαλιάστηκε από χιλιάδες πολίτες, ενώ στην διαδρομή χαιρετίστηκε από κατοίκους άλλων πόλεων. Η πορεία έφτασε στην Αθήνα την Κυριακή το βράδυ με συγκέντρωση στην πλατεία Συντάγματος.

Είναι φανερό λοιπόν ότι ο Πελετίδης κάνει κάτι νέο, κάτι διαφορετικό, αρχίζει να οργανώνει τον λαό. Στο σημείο αυτό αποκαλύπτονται ειδικά οι ευθύνες του ΚΚΕ για τη μέχρι τώρα παρουσία τους στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, αλλά κυρίως για την γενική του πολιτική. Εάν το ΚΚΕ επιθυμούσε, αντί ό,τι δεν ελέγχει στο κίνημα και να το καταγγέλει, όπως π.χ. στις πλατείες το 2011, θα μπορούσε με τις δυνάμεις του να παρέμβει και να το οδηγήσει, όχι στα λόγια, αλλά στην πράξη σε μια πολιτική αντικαπιταλιστικής ρήξης. Από αυτή την άποψη θα το ελπίζαμε η κίνηση Πελετίδη να σηματοδοτεί κάτι νέο και διαφορετικό στην πολιτική του ΚΚΕ, αν και κάτι τέτοιο δε φαίνεται δυστυχώς στη συνολική πολιτική του φυσιογνωμία και πρακτική.

Η κίνηση του Πελετίδη δεν είναι όμως τόσο «νέα» και γι’ αυτό δεν είναι τυχαίο ότι συμβαίνει από την Πάτρα. Θυμίζει σε κάποιο βαθμό το αγωνιστικό παρελθόν των κόκκινων δημάρχων του μεσοπολέμου στην Καβάλα και τις Σέρρες, την λαοκρατική εαμική παράδοση, τις αγωνιστικές παραδόσεις των κόκκινων δημάρχων της μετεμφυλιακής περιόδου και της πρώτης μεταπολιτευτικής περιόδου. Το ερώτημα παραμένει ανοιχτό κατά πόσο μπορεί να προσαρμόσει αυτήν την παράδοση στις σύγχρονες ανάγκες των αγώνων της εργατικής και λαϊκής πλειοψηφίας απέναντι σε μνημόνια, μνημονιακές κυβερνήσεις ΕΕ-ΔΝΤ-ΕΚΤ.

Εδώ βέβαια έχει να παίξει ρόλο ιδιαίτερο η αντικαπιταλιστική αριστερά. Αντί να περιγράφει ως αδύνατη μια δημαρχιακή διοίκηση στο παρόν, οφείλει ως αριστερή αντιπολίτευση να οραματίζεται και να αγωνίζεται για μια αριστερή ριζοσπαστική και ανατρεπτική δημοτική αρχή η οποία οφείλει να  είναι αποφασισμένη για σύγκρουση και ρήξη με τις καλλικρατικές δομές και τα περιοριστικά οικονομικά πλαίσια είτε προέρχονται από ΕΕ είτε από την ελληνική κυβέρνηση. Μια τέτοια δημοτική αρχή μπορεί και οφείλει να εμβαθύνει τη δημοκρατική λειτουργία του δήμου και να προωθεί τις τοπικές λαϊκές συνελεύσεις ανά γειτονιά και να σπάσει στην πράξη τον αντιδραστικό - αντιδημοκρατικό χαρακτήρα των ΟΤΑ. Και ακόμη περισσότερο, θα πρέπει να είναι αποφασισμένη να συμβάλει στον αντιμνημονιακό αγώνα.  Να πρωταγωνιστήσει και να συμβάλει στον λαϊκό ξεσηκωμό, να συνδέεται με τους εργατικούς αγώνες ενισχύοντας ηθικά και οικονομικά τα απεργιακά ξεσπάσματα. Μια αριστερή δημοτική αρχή οφείλει να μετατρέψει το δήμο σε ένα είδος κέντρου αγώνα απέναντι στις πολιτικές των κυβερνήσεων και της τρόικας, να είναι φάρος αλληλεγγύης σε κάθε αντίσταση που ξεσπά όχι μόνο στην περιοχή μας, αλλά σε όλη την επικράτεια.  Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να πιάσει το ιστορικό νήμα όχι από δημάρχους διαχειριστές αλλά από δημάρχους λαϊκούς αγωνιστές. Το παράδειγμα της δημοτικής αρχής της Κερατέας στα γεγονότα είναι χαρακτηριστικό για τη συμβολή μιας μη αριστερής αλλά αγωνιστικής δημοτικής αρχής στον αγώνα του λαού.

Την ώρα που η αντιδραστική κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ υποδέχεται την πορεία με ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις επί της Ηρώδου Αττικού, η αντικαπιταλιστική αριστερά οφείλει να αγκαλιάσει την πρωτοβουλία με τα αυτοδιοικητικά σχήματα και τους δημοτικούς συμβούλους. Παράλληλα,  να καλέσει τον Πελετίδη και το ΚΚΕ να μην σταματήσουν μόνο σε συμβολικές πορείες, αλλά να συμβάλουν στην δημιουργία ενός μεγάλου κέντρου αγώνα. Και όλα αυτά την ώρα που στην Γαλλία ξεσπάει ένα από τα μεγαλύτερα εργατικά και νεολαιίστικα κινήματα της εποχής μας γεμίζοντας με ελπίδες για έναν νέο γύρο πολύ πιο έντονων και πιο ριζοσπαστικών κινημάτων.