Να υπογράψει η κυβέρνηση ένα νέο “μνημόνιο” στις 24 Απρίλη;

του Γιώργου Καλαντζόπουλου 

(ένα ερώτημα στον Κώστα Βεργόπουλο)

Ο Κώστας Βεργόπουλος σε ένα πρόσφατο άρθρο του (Διαπραγμάτευση ή εικονικός πνιγμός;) περιγράφει τους πραγματικούς όρους με τους οποίους διεξάγεται η διαπραγμάτευση της κυβέρνησης με τα επιτελεία της ΕΕ και του ΔΝΤ.

Αναγνωρίζει τις υποχωρήσεις που έχει ήδη πραγματοποιήσει η ελληνική κυβέρνηση σε σχέση με τις προγραμματικές της διακηρύξεις: “Αποδέχθηκε να μετατεθεί στο μέλλον το ζήτημα του χρέους, δεσμεύθηκε στο να μην προβεί σε μονομερείς ενέργειες, παρουσίασε κατάλογο διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, συναίνεσε σε αξιόλογο αριθμό αποκρατικοποιήσεων και ιδιωτικοποιήσεων. Κορυφαία παραχώρηση της : η αύξηση του πρωτογενούς πλεονάσματος μέχρι 3,9% του ΑΕΠ, ξεπερνώντας σε αυτό ακόμη και την πρόσφατη συμφωνία της 20ης Φεβρουαρίου, η οποία το περιόριζε σε λιγότερο από 1,5% του ΑΕΠ.”

Επισημαίνει επίσης τις «κόκκινες γραμμές» που έχει θέσει στην διαπραγμάτευση: “Απορρίπτει πρόσθετες περικοπές μισθών και συντάξεων, εγκαθιστά την έννοια της ανθρωπιστικής κρίσης, θεσπίζει κατώτατο αφορολόγητο όριο 12000 ευρώ, επιλέγει δικαιότερο φορολογικό σύστημα με αύξηση της φορολόγησης των υψηλότερων εισοδημάτων”

Διαπιστώνει όμως το αδιέξοδο των διαπραγματεύσεων, αφού αυτές οι «κόκκινες γραμμές» δεν γίνονται δεκτές: “Ωστόσο, φαίνεται πως όλες οι παραχωρήσεις δεν αρκούν για να ξεπερασθεί η ευρωπαϊκή διαπραγματευτική δυστοκία και ολιγωρία. Η Ευρώπη, όχι μόνον δεν διαπραγματεύεται με την Αθήνα, αλλά φαίνεται αμετακίνητη και πεπεισμένη ότι όσο η συμφωνία μετατίθεται στο μέλλον και ο χρόνος κυλά ατελέσφορος, ο βρόγχος σφίγγει όλο και περισσότερο στον λαιμό της ελληνικής πλευράς.”

Όμως δεν απαντά στο τι πρέπει να γίνει. 

Να υπογράψει λοιπόν η ελληνική κυβέρνηση ένα νέο μνημόνιο αν δεν υποχωρήσουν οι “δανειστές”; Στην τελευταία παράγραφο του κειμένου θεωρητικοποιεί την αδυναμία μιας απάντησης σε αυτό ερώτημα, επικαλούμενος το “ακραίο παραλογισμό” της εξουσίας: “Στην Ευρώπη σήμερα, μια χώρα κατισχύει όλων των άλλων. Ωστόσο, αυτό που της προσάπτεται δεν είναι η υπερβολική ισχύς της, αλλά ότι η ισχύς αυτή χρησιμοποιείται από την ίδια μόνον για επιβεβαίωση του ποιος έχει το επάνω χέρι, συντρίβοντας κάθε απόκλιση από αυτήν την παραδοχή, παρά για την σταθεροποίηση του χώρου τον οποίο φιλοδοξεί να ηγεμονεύει. Το ευρωπαϊκό πρόβλημα σήμερα δεν είναι η ηγεμονία της Γερμανίας, αλλά η ολιγωρία της να την αναλάβει. Η Αμερική και η Βρετανία έστησαν αυτοκρατορίες χρηματοδοτώντας τους ηγεμονευόμενους τους, το αυτό ακριβώς επιδιώκουν σήμερα η Κίνα και η Ρωσία. Μόνον η Γερμανία φαντάζεται την επιβεβαίωση της ισχύος της αφαιμάσσοντας τους δικούς της. Δεν είναι πρώτη φορά στην ιστορία που το άγχος του πιστωτή για την εξουσία τον εξωθεί στον πιο ακραίο παραλογισμό, ακόμη και ενάντια στο δικό του συμφέρον. Και φυσικά όσο ο βρόγχος σφίγγει στον λαιμό του οφειλέτη, τόσο περισσότερο σφίγγει επίσης για τις προσδοκίες του πιστωτή από αυτόν.”

Όμως η εξουσία δεν είναι παράλογη: Η κρίση του χρέους της χώρας μας δεν προέκυψε από κάποιους απροσδιόριστους παράγοντες, οι οποίοι δημιούργησαν ξαφνικά κάποιο “άγχος” στους πιστωτές. Το χρέος είναι πρώτα απ' όλα μια σχέση εξουσίας. Η “κρίση” του είναι μια κατασκευή στα πλαίσια της πολιτικής διαχείρισης αυτής της σχέσης. Επίσης, αν θέλουμε να μιλάμε για το “ευρωπαϊκό πρόβλημα” και την “ηγεμονία της Γερμανίας” θα πρέπει πρώτα να ξεκαθαρίσουμε σε ποιά Ευρώπη αναφερόμαστε, γιατί υπάρχουν πολλές. Υπάρχει μια συνεκτική Ευρώπη, η Ευρώπη της ΟΝΕ. Υπάρχει όμως και μια άλλη Ευρώπη διαφορετικών ταχυτήτων στην οποία περιλαμβάνονται οι χώρες εκτός της ΟΝΕ. Και στις δύο αυτές Ευρώπες ηγεμονεύει ο νεοφιλελευθερισμός. Αναλυτικά για αυτό το θέμα στο κείμενό “ΟΝΕ: Οι “Ηνωμένες πολιτείες της Γερμανίας”

Δεν πρόκειται λοιπόν για ένα “παραλογισμό” της Γερμανικής πολιτικής - όπως εξάλλου δεν ήταν “παραλογισμός” και ο ναζισμός - παραλογισμός που την κάνει να μην αντιλαμβάνεται ποιά είναι τα πραγματικά της συμφέροντα, αλλά για ακριβώς το αντίθετο: Για ένα καλά οργανωμένο πολιτικό σχεδιασμό. Μην ξεχνάμε πως η τελευταία συγκρότηση της Γερμανικής κυβέρνησης προέκυψε μετά από μια μεγάλης χρονικής διάρκειας συστηματική διαβούλευση ανάμεσα στα κόμματα που συμμετέχουν στην κυβέρνηση, διαβούλευση που απέβλεπε στο να καθοριστούν και οι πιο μικρές λεπτομέρειες στο κυβερνητικό πρόγραμμα, ώστε να μην υπάρχουν αδιευκρίνιστα σημεία που στο μέλλον θα μπορούσαν να προξενήσουν τριβές στο κυβερνητικό στρατόπεδο. Σε αντίθεση με αυτή την πολιτική πρακτική, ο κυβερνητικός συνασπισμός στη χώρα μας συγκροτήθηκε μέσα σε μια νύχτα και χωρίς καν να υπάρξει η παραμικρή διαβούλευση, ούτε καν στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ...

Διαφορετικά από τον Κώστα Βεργόπουλο στο ζήτημα του “παραλογισμού” της εξουσίας, είχε τοποθετηθεί πριν ένα χρόνο ο Ζακ Ρανσιέρ πριν σε μια συνέντευξή του στην αυγή με τον εύλογο τίτλο: "Η μόνη καλά οργανωμένη τάξη είναι οι καπιταλιστές", όπου εξέφραζε την θέση ότι το πρόβλημα δεν βρίσκεται στις πολιτικές του αντιπάλου, αλλά στις πολιτικές της Αριστεράς. Σε αυτή την συνέντευξη εξέφραζε τον σκεπτικισμό του για τους περιορισμούς που θέτει ο κοινοβουλευτισμός, τονίζοντας ότι: "ένα ριζοσπαστικό αριστερό κόμμα μπορεί να καταφέρει κάτι μόνο αν έρθει σε ρήξη με τη λογική του συστήματος". Σε σχετική ερώτηση για μια κυβέρνηση της “ριζοσπαστικής Αριστεράς” στη χώρα μας, τότε είχε εκφράσει τις επιφυλάξεις του: Εξαρτάται τι εννοούμε με τον όρο ριζοσπαστική Αριστερά. Υπενθυμίζω ότι το 1981 το πρόγραμμα των σοσιαλιστών ήταν σκληρό, προέβλεπε κοινωνικοποιήσεις και κρατικοποιήσεις και δύο χρόνια μετά είχε ξεχαστεί. Το πρόβλημα είναι πώς παίζεις τον ρόλο σου στο υπάρχον σύστημα. Ένα ριζοσπαστικό αριστερό κόμμα μπορεί να καταφέρει κάτι μόνο αν έρθει σε ρήξη με τη λογική του συστήματος. Μπορεί να το πράξει αυτό ένα κοινοβουλευτικό κόμμα; Δεν ξέρω. Υπάρχει στην Ελλάδα; Μακάρι να υπάρχει. Προσωπικά έχω συνηθίσει να είμαι σκεπτικός. Είχαμε αριστερά, ακροαριστερά και ριζοσπαστικά κόμματα και στη Γαλλία και στην Ιταλία, αλλά αν δείτε τι συνέβη στη χώρα μου, όπου σήμερα διαδηλώνει η Ακροδεξιά, θα καταλάβετε. Εύχομαι την καλύτερη δυνατή επιτυχία στον ΣΥΡΙΖΑ, που πιστεύει πως μπορεί πράγματι να προκαλέσει ρήξη στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, αλλά νομίζω ότι δεν παρέχεται μεγάλη αυτονομία στον κοινοβουλευτισμό ώστε να έρθει η αλλαγή στην Ελλάδα και την Ευρώπη.

Η πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ από τότε μέχρι σήμερα φαίνεται ότι έρχεται να επιβεβαιώσει τις επιφυλάξεις του...