ΦΩΤΙΑ ΣΤΑ ΓΕΝΙΚΑ ΕΠΙΤΕΛΕΙΑ!
Αγωνιζόμαστε για την "ΣΥσπείρωση της ΡΙΖοσπαστικής Αριστεράς" στην κατεύθυνση της κοινής δράσης στους μαζικούς χώρους και τα κοινωνικά κινήματα, και παράλληλα για την πολιτική της συγκρότηση σε ένα ενιαίο αμεσοδημοκρατικό πολιτικό φορέα

Πέμπτη 8 Μαρτίου 2012

Το άθροισμα 6 μηδενικών παραμένει στο ...μηδέν!


Του Νίκου Π.
Όταν έπεσε το μάτι μου στο κείμενο του Κώστα Γούση με τον βαρύγδουπο τίτλο:“Το καπιταλιστικό κράτος και οι προϋποθέσεις μιας νέας εργατικής αντικαπιταλιστικής ηγεμονίας” είπα να ρίξω μια ματιά για να ενημερωθώ πάνω στις θεωρητικές αναζητήσεις του χώρου του ΝΑΡ. Αυτές οι αναζητήσεις αποκτούν ιδιαίτερο ενδιαφέρον αυτή την περίοδο γιατί οι δυνάμεις του ΝΑΡ επιχειρούν την υπέρβαση του μετωπικού σχήματος του ΑΝΤΑΡΣΥΑ στην κατεύθυνση της αυτόνομης οικοδόμησης ενός νέου κομμουνιστικού φορέα.

Μόλις το μάτι μου έπεσε στην φράση που ήταν μάλιστα υπογραμμισμένη με παχιά γράμματα: "τη σκληρή κριτική στον Πουλαντζά από τους Χόλογουει, Πικιότο και Κλάρκ" αναθάρρησα γιατί σκέφτηκα ότι θα διάβαζα επιτέλους κάτι ενδιαφέρον πέρα από τους γνωστούς γλωσσικούς βερμπαλισμούς, οι οποίοι αποτελούν το σήμα κατατεθέν αυτού του πολιτικού χώρου.
Λάθος μου μεγάλο! Το διαπίστωσα όταν ολοκλήρωσα το διάβασμα και αναρωτήθηκα γιατί γράφτηκε αυτό το κείμενο. Το καινούργιο που φέρνει  είναι άλλος ένας νεολογισμός. Πρόκειται για την “θεωρία της μετάβασης”. Ο Κ. Γούσης επιχειρεί μάλιστα να συγκροτήσει αυτή την θεωρία με βάση έξι σημεία. Ο ορισμός αυτών των σημείων καταλαμβάνει και το μεγαλύτερο μέρος του κειμένου.
Απ' ότι γνωρίζαμε μέχρι σήμερα “θεωρίες μετάβασης” δεν υπήρχαν. Μερικοί μάλιστα θεωρητικοί του μαρξισμού είχαν καταδείξει  το αδύνατο της ύπαρξης παρόμοιων θεωριών, αφού δεν υπάρχουν - ούτε μπορεί να συγκροτηθούν - θεωρίες για μεταβατικούς τρόπους παραγωγής. Όμως ο Κ. Γούσης πραγματοποιεί μια σημαντική τομή στην μαρξιστική θεωρία και εμπλουτίζει τον μαρξισμό – λενινισμό με νέα εργαλεία...
Το πρώτο πράγμα όμως που δεν διευκρινίζει στο κείμενό του είναι τα όρια αυτής της μετάβασης: από που ξεκινάει και που σταματά. Αν υπονοεί την μετάβαση από τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό, τότε θα έπρεπε να αναφερθεί στην εμπειρία του σοβιετικού μοντέλου το οποίο είναι η λυδία λίθος για όλες τις θεωρητικές αναζητήσεις του προηγούμενου αιώνα. Δεν είμαστε σήμερα πριν το 17. Και ενώ στο κείμενο γίνονται κάποιες αναφορές στον “Οκτώβρη” απουσιάζει εντελώς το ζήτημα της κατάρρευσης του υπαρκτού κομμουνισμού και των κρίσιμων θεμάτων για το κράτος και την εργατική εξουσία, όπως αυτά αναδείχτηκαν μέσα από την ιστορική εμπειρία του επαναστατικού κινήματος. Σε τι χρησιμεύουν οι αναφορές στο έργο του Πέρρυ Άντερσον , του Λίο Πάνιτς και των άλλων τους οποίους μνημονεύει ο Γ.  Γούσης, όταν δεν κάνει οποιαδήποτε αναφορά στο έργο των  ογκόλιθων του υπαρκτού κομμουνισμού, όπως του Μπρέζνιεφ, του Γκορμπατσόφ, του Γέλτσιν και των άλλων ηγετών που βγήκαν από τα σπλάχνα του ΚΚΣΕ, του πιο ισχυρού κομμουνιστικού κόμματος που υπήρξε σε τούτο το πλανητικό σύστημα;
Η πολιτική έχει την αυτονομία της από την θεωρία. Η πολιτική είναι περισσότερο “τέχνη” και λιγότερο “επιστήμη”. Είναι η ικανότητα να αναλύουμε πως αρθρώνονται οι αντιθέσεις σε μια δεδομένη κατάσταση και να ανατρέπουμε τους ισχύοντες συσχετισμούς. Δεν θα συμφωνήσουμε με τον Κ. Γούση ότι “Ιδιαίτερα χρήσιμοι απ’ αυτή την άποψη είναι ο ορισμός της επαναστατικής κατάστασης του Λένιν και της οργανικής κρίσης του Γκράμσι.” Δυστυχώς σήμερα δεν βρισκόμαστε στα πρόθυρα της επανάστασης. Για κάποιον που ενδιαφέρεται να αλλάξει τον κόσμο και όχι να τον ερμηνεύει, σήμερα πιο χρήσιμος είναι ο ορισμός της “συγκυρίας” και της “ταξικής πάλης”,  έννοιες οι οποίες δεν έχουν καμία οργανική σχέση με  την "θεωρία της μετάβασης" του Κ. Γούση, και δεν θα μπορούσαν να έχουν, αφού στην πραγματικότητα συγκροτούν τους όρους της  αναίρεσή της...

21 σχόλια :

  1. Σωστός. Τον κούφιο βερμπαλισμό του ΝΑΡ τον γνωρίζω πολύ καλά γιατί ήμουνα από τους πρωτεργάτες της ιδρυσής του.
    Οταν αφήσαμε το ΚΚΕ το 89, αφήσαμε ένα ερείπιο που όμως ξαναζωντάνεψε γιατί οι ΝΑΡίτες είναι από πάντα φοιτητόπαιδα χωρίς οργανική σχέση με την εργατική τάξη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. βαριεμαι....τοσο χρονο σε ενδοαριστερη μουρμουρα και ελαχιστα για καποιο αγωνα των ημερων μας, ελαχιστα για ενα αισιοδοξο μυνημα
    τιποτα καλο δεν βρισκετε πια να πειτε για κανεναν?

    εχει καταντησει το ιστολογιο η επιτομη και η αποθεωση της ηττοπαθειας
    κλειστε το παιδες...κακο κανετε πια και σε εσας και σε οσους δεν τα εχουν παρατησει ακομα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Να έγραφες αυτό το σχόλιο σε άλλο δημοσίευμα, ίσως να είχε κάποια βάση.

      Εδώ, όμως σε μια κριτική απέναντι στην παπαρολογία και το δήθεν θεωρητικό λόγο μάλλον υγιής αντίδραση είναι!

      η ξεφτίλα δεν είναι μόνον του Κ. Γούση αλλά κυρίως σε αυτούς που δημοσιεύουν και να αδημοσιεύουν το κείμενό του...

      Διαγραφή
  3. Οι όροι της εξαιρετικά ασόβαρης κριτικής του Νίκου Π. προς το κείμενο δεν καθιστούν αναγκαία την υπεράσπιση του.
    Το μόνο σημείο που έχει ένα νόημα να σχολιαστεί είναι o όρος "θεωρία μετάβασης", καθώς μεταξύ άλλων αποτελεί τον τίτλο του σημαντικότερου βιβλίου του Istvan Meszaros "Beyond Capital : Toward a Theory of Transition".
    Ο εντυπωσιασμός του Νίκου Π. και τα φληναφήματα περι καινοτομίας δείχνουν μια περιστασιακή εργαλειακή σχέση με το μαρξισμό και την επαναστατική θεωρία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ναι ναι, η "θεωρία της μετάβασης" είναι έχει τόση σχέση με τον μαρξισμό, όπως και ο "σοσιαλιστικός τρόπος παραγωγης", για τον οποίο, έχουν γράψει κατά καιρούς κάποιοι δημοσιογράφοι του "ριζοσπάστη"!

      Όσο για το βιβλίο Istvan Meszaros
      "Beyond Capital" = Πέραν του Κεφαλαίου. Δεν συγκροτεί καμία "θεωρία μετάβασης", ούτε είναι και στις επιδιώξεις του συγγραφέα η παραγωγή μιας τέτοιας θεωρίας!

      (μερικά για αυτό το βιβλίο στο δημοσίευμα της "λέσχης" εδώ: Istvan Meszaros Ιστβάν Μεζάρος: Ιμπεριαλισμός και δομική κρίση του κεφαλαίου

      Εξάλλου είναι χαρακτηριστικό ότι ούτε οι κλασσικοί του μαρξισμού, αλλά ούτε σε μεταβατικές κοινωνίες όπως οι χώρες του υπαρκτού κομμουνισμού, επιχείρησαν την συγκρότηση μιας παρόμοιας θεωρητικής σύλληψης.

      Γιατί άραγε;

      Διαγραφή
  4. κακό συναπάντημα8 Μαρτίου 2012 στις 8:45 π.μ.

    τον Χόλογουει και λοιπούς που αναφέρει ο Κ. Γούσης, μάλλον ακουστά θα τους έχει, γιατί αν τους είχε διαβάσει δεν θα έγραφε αυτό το επιπόλαιο και αλαζονικό κείμενο σε σχέση με τα θέματα της θεωρίας. Λίγη σεμνότητα δεν θα έκανε κακό ως προς την παραγωγή της "θεωρίας", όποια και να είναι αυτή! Διαφέρει αρκετά από την παραγωγή της "πατάτας", αν και μπορεί να διατεθεί προς κατανάλωση με τους ίδιους ακριβώς τρόπους!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Istvan Meszaros: Εγκατέλειψα την Ουγγαρία το 1956, μετά τη σοβιετική στρατιωτική καταστολή της λαϊκής εξέγερσης...

    Προβάλλονται από "αριστερό blog" τοιούτοι αντικομουνιστές; Οι διαχειριστές του blog έχουν μειωμένη επαγρύπνηση απέναντι στους εχθρούς της μεγάλης πατρίδας του σοσιαλισμού. ΑΙΣΧΟΣ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Η αλήθεια είναι με το ΝΑΡ έχω ξεκόψει προ πολλού. Έχω ξεχάσει πώς γίνεται το τίποτα να αποκτά ουσία...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Ο ρεφορμισμός μπορεί πρώτα να κάνει κριτική στη δική του θεωρία οικοδόμησης ενός (αστικού) κοινωνικού κράτους. Μπορεί να μας πει επίσης, πώς θα την εφαρμόσει σε συνθήκες διεθνούς οικονομικής κρίσης, μη θίγοντας το αστικό κράτος, τους κατασταλτικούς και ιδεολογικούς θεσμούς του, την ατομική ιδιοκτησία στα μέσα και στον τρόπο παραγωγής? Ας μας δώσει να καταλάβουμε, εμάς τους τίμιους αριστεριστές, ποιος πρέπει να είναι ο σκοπός της "ταξικής πάλης", όπου αναφέρεται εμφατικά, πέρα από την προσπάθεια μετάβασης σε μια διαφορετική κοινωνική κατάσταση, ειδικά δε σε μια εποχή που δεν έμεινε κανένα παραδοσιακό εργασιακό δικαίωμα να υπερασπιστούμε καθεαυτό. Κι ας αφήσουνε τις ρηχές κριτικές, αναπαράγοντας τις απελπισμένες κραυγές του πιο ακραίου αστικού think tank περί "τέλους της ιστορίας"!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. 1) Τίμιοι αριστεριστές δεν υπάρχουν! Τελείωσαν από την εποχή που έγραψε ο Λένιν το γνωστό βιβλίο γιαυτούς...

      2) η ταξική πάλη δεν έχει σκοπό! Σκοπούς και σχέδια έχουν όλοι οι άλλοι, όπως τα πολιτικά υποκείμενα, η μαφία, οι εφοπλιστές, αυτοί που έχουν βγάλει τα λεφτά τους στο εξωτερικό και περιμένουν να βγούμε από το ευρώ και να κατρακυλήσει το νόμισμα της χώρας για να πλουτίσουν...

      3) Εκτός από τα εργασιακά δικαιώματα κινδυνεύει και η ατομική ιδιοκτησία χιλιάδων μικροαστών, είτε αυτή είναι κινητή (φορτηγό, ταξί) είτε ακίνητη (σπιτάκι, χωραφάκι). Και αν η εργατική τάξη έχει ηττηθεί κατά κράτος και δεν σημείωσε καμία νίκη στην υποχώρηση των εργατικών δικαιωμάτων, ευτυχώς που οι μικροαστοί είναι μπροστάριδες των αγώνων γιατί αλλιώς την είχαμε βάψει (φορτηγατζήδες, ταξιτζήδες, Κερατέα, κινήματα δεν πληρώνω κλπ, κλπ)...

      4) Μετά απ' αυτά, το ποιοί είναι ρεφορμιστές και ποιοι είναι επαναστάτες, ας το απαντήσουν αυτοί που πιστεύουν ότι είμαστε στα πρόθυρα της κατάρρευσης του καπιταλισμού και όπου νάνε θα σχηματιστεί επαναστατική κυβέρνηση!

      Διαγραφή
  8. Αν και αλλάξαμε θέμα και από την "θεωρία της μετάβασης" πήγαμε στην "θεωρία του επαναστατικού υποκειμένου", δυο κουβεντούλες ακόμα.

    1) Μερικοί "μαρξιστές - λενινιστές" για να φέρουν την πραγματικότητα στα μέτρα τους, βαφτίζουν όλους αυτούς εξεγερμένους μικροαστούς εργατική τάξη, όπως οι καλόγεροι τον μεσαίωνα βάφτιζαν τα κοψίδια την σαρακοστή σε νηστίσιμα

    2) Οι εργατικοί αγώνες, όπως ο πράγματι μεγαλειώδης αγώνας στην χαλυβουργία, παραμένει ένας "ρεφορμιστικός αγώνας", με συγκεκριμένες οικονομικές διεκδίκήσεις απέναντι σε ένα συγκεκριμένο εργοδότη, σε αντίθεση με τους μικροαστούς που συγκρούνται στα ίσια με το κράτος, την κυβέρνηση, το ΔΝΤ και την ΕΕ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Και βέβαια, όλοι είναι λαός! Μόνον που κάποιοι έχουν την ηγεμονία...

      Διαγραφή
    2. ΕΝΑ ΣΧΟΛΙΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ


      Δεν θα μπούμε σε άλλα ζητήματα σχετικά με τις θεωρίες μετάβασης, αν υπάρχουν ή δεν υπάρχουν ή, το κυριότερο, γιατί, αν δεν υπάρχουν, δεν πρέπει να μας απασχολήσουν. Ούτε θα μπούμε στη συζήτηση γιατί, αν σκεφτεί κανείς τη μετάβαση ως συνάρθρωση διαφορετικών τρόπων παραγωγής, στην οποία συνάρθρωση όμως ένας (1) έχει το πάνω χέρι, η διατύπωσή του «[…] αφού δεν υπάρχουν - ούτε μπορεί να συγκροτηθούν - θεωρίες για μεταβατικούς τρόπους παραγωγής.» είναι μία εκθαμβωτική μπαρούφα! Θα επισημάνουμε μόνο μία ‘‘ομορφιά’’ του, που δείχνει πως είτε δεν κατανόησε τη στόχευση του άρθρου, είτε κάνει ‘‘πολιτικό συνδικαλισμό’’ τής κακιάς συμφοράς! Είναι η εξής:

      Γράφει σε κάποιο σημείο:

      «Αν υπονοεί την μετάβαση από τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό, τότε θα έπρεπε να αναφερθεί στην εμπειρία του σοβιετικού μοντέλου το οποίο είναι η λυδία λίθος για όλες τις θεωρητικές αναζητήσεις του προηγούμενου αιώνα. Δεν είμαστε σήμερα πριν το 17. Και ενώ στο κείμενο γίνονται κάποιες αναφορές στον “Οκτώβρη” απουσιάζει εντελώς το ζήτημα της κατάρρευσης του υπαρκτού κομμουνισμού και των κρίσιμων θεμάτων για το κράτος και την εργατική εξουσία, όπως αυτά αναδείχτηκαν μέσα από την ιστορική εμπειρία του επαναστατικού κινήματος.»

      Πώς απουσιάζει εντελώς; Τα παρακάτω που διαβάζουμε εμείς, τα διαβάζουμε επειδή κάνουν πουλάκια τα μάτια μας;;; Διότι γράφει ο δύστυχος ο Γούσης:

      «Σημείο πέμπτο: Η ανάπτυξη τέτοιων οργάνων τύπου σοβιέτ, εργοστασιακών συμβουλίων κ.ο.κ. δε θα είναι copy – paste της εμπειρίας του 20ου αιώνα, αλλά οφείλουν να βασίζονται σ’ αυτή με θετικό και (αυτό)κριτικό τρόπο αξιοποιώντας τις σύγχρονες δυνατότητες, αλλά απαντώντας και στην αρνητική εμπειρία του εκφυλισμού των οργάνων αυτών στις χώρες που τα ανέδειξαν ιστορικά σε ανώτατη μορφή συνολικής διακυβέρνησης.»

      Θα συνιστούσαμε στον αρθρογράφο λιγότερη επιπολαιότητα. Η λιγότερη κουτοπονηριά! Όπως έχουμε ξαναγράψει σε αυτό το ιστολόγιο:

      Μας (σας) βλέπουν! ;-)

      Διαγραφή
    3. LeftG700,

      Aπό μαρξισμό αυτά που έχετε διαβάσει δεν τα έχετε κατανοήσει. Ξαναδιαβάστε την σχετική βιβλιογραφία για τους κοινωνικούς σχηματισμούς και τους τρόπους παραγωγής και τα συναφή.

      Άσκηση για το σπίτι: Στις μεταβατικές κοινωνίες ποιός είναι ο κυρίαρχος τρόπος παραγωγής;

      Τώρα αν θεωρείται ότι η φράση "δε θα είναι copy – paste της εμπειρίας του 20ου αιώνα" καλύπτει " είναι απάντηση στο ζήτημα της κατάρρευσης του υπαρκτού κομμουνισμού και των κρίσιμων θεμάτων για το κράτος και την εργατική εξουσία, όπως αυτά αναδείχτηκαν μέσα από την ιστορική εμπειρία του επαναστατικού κινήματος", μάλλον παπαρολογείτε ασύστολα...

      Διαγραφή
    4. Τι άσκηση για το σπίτι να μας βάλεις καλέ μας φίλε; Εσύ δεν κατέεις πράμα! ;-)

      Τη λέξη «συνάρθρωση» δεν στη μάθανε στο σχολείο; Τη λέξη «συνύπαρξη»; Την περίφραση, έστω, «ταυτόχρονη παρουσία»; Τίποτε; Χριστό; Κρίμα… Ιδίως επειδή λένε ότι εσείς οι παλιότεροι μαθαίνατε και καλύτερα τα ελληνικά…

      Και καλά, αυτές τις ‘‘δύσκολες’’ λέξεις δεν τις έμαθες. Δεν έμαθες ούτε ότι μία πρόταση έχει αρχή, μέση και τέλος; Πώς την αφήνεις ξεκρέμαστη την τελευταία σου φράση;

      Ντοντ γουόρι! Εμείς, επειδή είμαστε παιδιά τζιμάνια, το πιάσαμε το νόημα. Άκου λοιπόν την απάντηση:

      Ό,τι κι αν θεωρούμε πως αντιπροσωπεύει η αναφορά τού Γούση, σίγουρα δεν αντιπροσωπεύει τη μπαρούφα σου (ή την κουτσουλιά σου!) περί παντελούς απουσίας οποιασδήποτε αναφοράς!!! Καταλαβαρδούγκος;;;

      Άσε τον Μαρξ και τον Χόλογουέι! Κάνα βιβλίο Γλώσσας να προμηθευτείς! ;-)


      Τα λέμε (Αλλά όχι τέτοια κολπάκια σ’ εμάς! ‘‘Τα έχουμε’’ για πλάκα, αν μας εννοείς! ;-) )

      Διαγραφή
  9. Το καλάμι το έχεις καβαλήσει για τα καλά!

    Πρόσεχε μην πέσεις, γιατί κινδυνεύεις πολύ περισσότερο από το αν έπεφτες από άλογο.

    Υ.Γ. Τι να κάνουμε δεν έχουμε κάνει όλοι μεταπτυχιακό στον Μπαλτά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Ανεβαίνω στο καλάμι όταν έρχομαι αντιμέτωπος με τέτοια επιπόλαια, "συνδικαλιστικά" και δήθεν πολιτικά κείμενα! Αντί να κάνεις μια στοιχειώδη αυτοκριτική για τη διαστρέβλωση (έστω μια παραδοχή), αντί να συνειδητοποιήσεις τη ρηχότητα των επιχειρημάτων σου, αντί να καταλάβεις ότι η συγκεκριμένη κριτική σου δεν έχει κανένα ουσιαστικό περιεχόμενο, μου ασκείς κριτική για "μεγαλοιδεατισμό" σε σχέση με τον εαυτό μου;;;

    Ποιο μεγαλοϊδεατισμό φίλε μου; Τρως δούλεμα χοντρό (και απολύτως δίκαιο), ακόμα να το καταλάβεις; ;


    Τα λέμε (αλλά προσοχή στις ανισόπεδες διαβάσεις! ;-) )

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Έλα τώρα,
      παίξε με τις σερπαντίνες σου, μαζορέτα της Κουμουνδούρου.

      Οι απόκριες πάντως έχουν τελειώσει...

      Διαγραφή
  11. Πείτε ό,τι θέλετε ΕΟΣίτες, ΑΛΛΑ επικαλεστείτε κανένα κείμενο του Γκορμπατσόφ καλύτερα για να δώσετε βάση στα "επιχειρήματά" σας. Το εννοώ... Θέλουμε διαφορετικά πράγματα. Δεν είναι κακό... Είμαστε με την επανάσταση, είστε με τη μεταρρύθμιση. Είμαστε με το εργατικό κράτος, είστε με το αστικό κράτος. Είμαστε με τον κομμουνισμό, είστε με τον καπιταλισμό με "κοινωνικό πρόσωπο"! Οπότε κάντε την αντιπαράθεσή σας σ'αυτή τη βάση και αφήστε τις αμπελοφιλοσοφίες περί "σκοπού της ταξικής πάλης", "θεωρίας μετάβασης" κ.α. Αυτά αφήστε τα στην επαναστατική αριστερά να τα αναλύσει όσο και όπως θέλει. Εσείς μόνο πολεμική μπορείτε να κάνετε άλλωστε! "Και στην Κομμούνα θα είμαι οππορτούνα" Ν. Άσιμος

    ΑπάντησηΔιαγραφή


ΑΛΛΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ