ΦΩΤΙΑ ΣΤΑ ΓΕΝΙΚΑ ΕΠΙΤΕΛΕΙΑ!
Αγωνιζόμαστε για την "ΣΥσπείρωση της ΡΙΖοσπαστικής Αριστεράς" στην κατεύθυνση της κοινής δράσης στους μαζικούς χώρους και τα κοινωνικά κινήματα, και παράλληλα για την πολιτική της συγκρότηση σε ένα ενιαίο αμεσοδημοκρατικό πολιτικό φορέα

Δευτέρα 28 Δεκεμβρίου 2009

Υπόθεση Γκράνιν: Η ΕΔΑ δικάζει την "Επιθεώρηση Τέχνης"


Συμπληρώθηκαν πενήντα χρόνια από τη δημοσίευση του διηγήματος «Η ΣΙΩΠΗ» του Ντανιήλ Γκράνιν (ψευδώνυμο του Ντανιήλ Αλεξάντροβιτς Γκέρμαν) και την τρικυμία που ξεσήκωσε στον κομματικό μηχανισμό της ΕΔΑ όταν αναδημοσιεύτηκε στην «Επιθεώρηση Τέχνης», Τόμος Θ’ τεύχος 50-51 του 1959.

Ο Μανώλης Φουντούρης, που μάλλον ήταν ο μοναδικός έλληνας εκείνης της εποχής που διάβασε στην Αθήνα συστηματικά την «Ουνιτά» του ΚΚΙ, εντόπισε το διήγημα στο ένθετο περιοδικό της και το μετέφρασε στα Ελληνικά. Η συντακτική επιτροπή της «Επιθεώρησης Τέχνης» επειδή είχε υποψίες ότι ο κομματικός μηχανισμός της ΕΔΑ θα αντιδρούσε πιθανόν αρνητικά συζήτησε αρκετά το ζήτημα και τελικά αποφάσισε να δημοσιεύσει το διήγημα. Σαν απάντηση η ΕΔΑ οργάνωσε «δίκη» κατά της συντακτικής επιτροπής στην οποία εμφανίζονται ως κατήγοροι σημαντικές προσωπικότητες, όπως ο Μάρκος Αυγέρης, ο Γιάννης Ρίτσος, ο Λεωνίδας Κύρκος, ο Δημήτρης Φωτιάδης και άλλοι. Οι πιο σκληροί κατήγοροι ήταν ο Μάρκος Αυγέρης και ο …βράχος της ανανεωτικής αριστεράς, ο Λεωνίδας Κύρκος, ο οποίος μάλιστα κραδαίνοντας την κατηγορία του αναθεωρητισμού, χαρακτήρισε τη δημοσίευση της «Σιωπής» ως «βολή στην καρδία της ΕΔΑ». Στη δεύτερη μάλιστα συνάντηση που έγινε με την συντακτική επιτροπή της «Επιθεώρησης Τέχνης», όχι μόνον δεν είχε πειστεί από τα επιχειρήματα της συντακτικής επιτροπής αλλά καταλόγισε στα μέλη της «αφόρητο δογματισμό» και «νοοτροπία, απόψεις και ενέργειες» οι οποίες συγκρούονται με «τις αντιλήψεις του κινήματος»…

Μετά την δίκη, ο ποιητής Κώστας Κουλουφάκος κατέθεσε ένα απολογητικό υπόμνημα πάνω από 120 σελίδες που αποτελεί μια σημαντική στιγμή της ελεύθερης κριτικής έκφρασης και μια απόπειρα ανατροπής της δογματικής ακαμψίας στην πρόσληψη του σοσιαλιστικού ρεαλισμού στην Ελλάδα.

Το διήγημα «ΣΙΩΠΗ» αναδημοσιεύτηκε το 1995 στο περιοδικό «Μανδραγόρας» στο τεύχος 6-7, το οποίο ήταν αφιερωμένο στην «Επιθεώρηση Τέχνης». Επίσης πρόσθετα στοιχεία για την υπόθεση έχουν δημοσιευθεί και στο τεύχος 40 του περιοδικού «Μανδραγόρας» που έχει αφιέρωμα σε τρεις κεντρικές μορφές της «Επιθεώρησης Τέχνης», στον Κ. Πορφύρη, τον Δ. Ραυτόπουλο και τον Μ. Φουρτούνη.

Το απολογητικό υπόμνημα του Κ. Κουλουφάκου δεν δημοσιεύτηκε και παρέμεινε στα συρτάρια της ΕΔΑ. Εκεί το βρήκε η χούντα και το Μάιο του 1973 ο επίσημος εκφραστής της Σάββας Κωνσταντόπουλος δημοσίευσε σε συνέχειες μερικά αποσπάσματα στον «Ελεύθερο Κόσμο» για να επικαλεστεί διώξεις της ΕΔΑ σε βάρος διανοουμένων.

Όλα τα στοιχεία αυτής της υπόθεσης, όπως το διήγημα που αποτέλεσε την πέτρα του σκανδάλου και ολόκληρο το απολογητικό υπόμνημα του Κ. Κουλουφάκου, όπως και το τι επακολούθησε στην «Επιθεώρηση Τέχνης»μετά την δίκη, βρίσκονται συγκεντρωμένα στις 350 σελίδες του βιβλίου της Αλεξάνδρας Δ. Ιωαννίδου «Υπόθεση Γκράνιν: η λογοτεχνική κριτική στο εδώλιο» από τις εκδόσεις «Καστανιώτη». Σας προτείνουμε να το διαβάσετε και μέρες που είναι, να το κάνετε δώρο στους φίλους σας.

18 σχόλια :

  1. Του Αλέξη Βάκη Από το ΔΙΦΩΝΟ τ.104, Μάης 2004

    Κάτι ανάλογο έγινε και στο τεύχος 133-134 (Ιανουάριος- Φεβρουάριος 1966), όταν δημοσιεύτηκε η Διαμαρτυρία 35 ελλήνων διανοουμένων -ανάμεσά τους τα περισσότερα μέλη της Συντακτικής Επιτροπής του περιοδικού, αλλά και οι Μανόλης Αναγνωστάκης, Τατιάνα Μιλλιέξ, Μέντης Μποσταντζόγλου (Μποστ), Ασπασία Παπαθανασίου, Στρατής Τσίρκας- για την καταδίκη των συγγραφέων Αντρέϊ Σινιάφσκι και Γιούλι Ντάνιελ από το Σοβιετικό δικαστήριο, όπου ζητούν την άμεση απελευθέρωσή τους. Στο επόμενο τεύχος (135, Μάρτιος 1966) δημοσιεύτηκε και το άρθρο του ιταλού Βιττόριο Στράντα Βιβλία και συγγραφείς στην ΕΣΣΔ, όπου για πρώτη φορά γίνεται λόγος για Σοβιετικούς συγγραφείς έγκλειστους στα ψυχιατρεία και τις φυλακές.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Η υπόθεση Γκράνιν
    Τον ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟ του 1959 δημοσιεύτηκε το αντικομφορμιστικό διήγημα του Σοβιετικού συγγραφέα Ντάνιελ Γκράνιν Η σιωπή (τεύχος 50-51)

    Το βιβλίο της Αλεξάνδρας Δ. Ιωαννίδου εκδόθηκε το Σεπτέμβριο 2008.

    Άρα ως στήλη "Δώρων για τις γιορτές" λίγο καθυστερημένη (1,5 χρόνο). Ως στήλη "Σαν σήμερα πριν 50 χρόνια" επίσης λίγο καθυστερημένη (10 μήνες).
    Μόνο ως κακιούλα εναντίον του Κύρκου μπορεί να εκληφθεί. Ούτε στις γιορτές δεν ξεκουράζεστε πιά...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ανώνυμα των 12.17μ.μ., όποιος έχει την μύγα ...μυγιάζεται!

    Όμως, σε ένα πράγμα έχεις δίκιο: Δεν ξεκουραζόμαστε ποτέ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. @ Ανώνυμε.
    Μετά την ανακύρηξη του άνακτα σε ιστορικό ηγέτη της Διαγαλαξιακής Αριστεράς,απο τα ΜΜΕ,όλοι οι υπόλοιποι νοιώθουν λίγο πολύ διωκόμενοι.
    Ασε που απαγόρευσε να μιλούν στο όνομα της Αριστερας οι εξεγερμένοι του περασμένου Δεκέμβρη.
    Αν σε ήξερα θα σου έπαιρνα δώρο το Κιβώτιο, την Αρχαία Σκουριά, και την Χαμένη Άνοιξη.
    Όλα κυκλοφόρησαν πριν 30 τόσα χρόνια.
    Ή μηπως αυτά δεν είναι στη λίστα των απαγορευμένων σου;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Αναγνωστακης,Μιλλιεξ,ΚουλουφακοςΤσιρκας κλπ.,ολοι ανθρωποι της Ανανεωτικης Αριστερας ηταν η μηπως κανω λαθος κυριε του ΕΟΣ???μικε

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ανώνυμε των 12.17,
    πάντα είναι επίκαιρό "να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νέοι". Γι αυτό δεν είναι αναγκαίο να έχουμε επέτειο ή γιορτή.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Χα,Χα!
    Ανώνυμε των 7.51 μα και η ΕΟΣ ντούρα ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗ είναι!....

    Ο Κύρκος και η παρέα του ήταν και παραμένουν μαϊμούδες ΑΝΑΝΕΩΤΕΣ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ευχαριστώ πολύ για τις υποδείξεις βιβλίων προς ανάγνωση. Δεν είχα εγώ απαγορευμένα βιβλία, είμαι αρκετά νέος (και όχι αρκετά επαναστάτης) γι'αυτό .
    Αν μου επιτρέπεται, στις 'Ακυβέρνητες Πολιτείες' υπάρχει και ένα εξαιρετικό παράδειγμα χρήσης της αυτοκριτικής από πλευράς της καθοδήγησης. Θα σας θυμίσει πολλά από τα σημερινά στελέχη, πρώην και επόμενα.
    Ως αντίδωρο, δεχτείτε και εσείς μια προτροπή. Ένα απλοϊκό αλλά διορατικό και σχεδόν προφητικό (1945) βιβλίο που διέκρινε, εξαιρετικά νωρίς,τα σπέρματα του ολοκληρωτισμού στην αριστερά της εποχής του. Τη 'Φάρμα των ζώων' εννοώ. Προφανώς ο Όργουελ κάτι διέκρινε στο μίσος στις τάξεις των ρεπουμπλικάνων.
    Και μια που μιλάμε για μίσος, μου κάνει εντύπωση που συνεχίζετε να χτυπάτε με κάθε μέσο τον Κύρκο. Γιατί; Ο ανώνυμος των 12.17

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Εμενα ειπε κυριο ο 7 και 15;
    Θα το καταπιω..
    Ναι ανανεωτικοί ηταν.
    Σε μπερδεύει κάτι;
    Συγνώμη που άργησα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. EΣΥ ΦΙΛΕ ΜΟΥ ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΕΙ Η ΔΕΞΙΑ ΣΟΥ ΤΙ ΠΟΙΕΙ Η ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΣΟΥ ΜΙΚΕ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Χωρίς επαναστατική λογοτεχνική κριτική δεν υπάρχει επαναστατική λογοτεχνία.

    Διαβάστε τώρα το κείμενο του Lukács György. Το παρελθόν είναι φάρος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Ανώνυμε των 12.17,
    νομίζουμε ότι είναι προφανές γιατί κάνουμε κριτική στον Λ. Κύρκο και την παρέα του.

    1. Γιατί είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα του σταλινισμού της Ανανεωτικής Αριστεράς.

    2. Γιατί θέλει να διασπάσει τον ΣΥΡΙΖΑ, αφού τον εκμεταλλεύτηκε ως εκλογικό σωσίβιο για να έχει κοινοβουλευτική παρουσία η ο ομάδα του.

    Αν δεν σου φτάνουν αυτά, μπορούμε να σου πούμε κι άλλα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. @mike
    Γιατί ενα μειοψηφικό ρεύμα μέσα στην Αριστερά, αναγνωρίζεται ως η μια και μοναδική επίσημη φωνή της Αριστεράς στη χώρα μας;
    Ναι ηταν άνθρωποι της Ανανεωτικής Αριστεράς. Και λοιπόν.
    Μέλος του Ρήγα ήμουν,μέλος του ΚΚΕ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΑΑ,μέλος της ΑΚΟΑ ήμουν.μέλος του ΣΥΝ είμαι.
    με τις αξίες της ΑΑ πορεύτηκα. Μέλος της ΕΑΡ δεν ήμουν.
    Αν μοιράζεις πιστοποιητικό Ανανεωτικοφροσύνης
    Θα σε παρακαλούσα να μου εκδόσεις ένα. Πες μου μόνο πόσα χαρτόσημα να πάρω.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Κάποια επιπρόσθετα στοιχεία για παρόμοιες πτυχές.
    Ο Κ.Κουλουφάκος ήταν από τους αριστερούς ποιητές που κατακεραύνωσαν τον Κ. Καρυωτάκη και έριξαν στη πυρά τόσο το έργο του όσο και το απονενοημένο διάβημά του,μη μπορώντας να καταλάβει το μεγαλείο και τη τραγικότητα αυτού του ανθρώπου.
    Μόνη εξαίρεση ίσως στην πολεμική που του άσκησαν εκείνη την περίοδο σύσσωμοι οι αριστεροί διανούμενοι ήταν οι Γ. Κοτζιούλας και ο Κ. Βάρναλης. Ο πρώτος τον υπεράσπισε σθεναρά, ο δεύτερος τουλάχιστον δεν το κατηγόρησε και στο τέλος της ζωής του τον υπερασπίστηκε ποιητικά.
    Γι αυτό... ο αναμάρτητος αριστερός πρωτος τω λίθω βαλέτω
    Σκεφτείτε το

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Φίλε "πρεβεζάνε",
    κακώς ο Κουλουφάκος είχε αυτή την στάση που περιγράφεις για τον Καρυωτάκη. Όμως αυτό δεν μειώνει σε τίποτε την σωστή στάση που είχε στην υπόθεση "Ντανιήλ Γκράνιν". Μήπως επειδή είχε αυτή την θέση για τον Καρυωτάκη είναι "ύποπτος" και για την στάση του στο άλλο θέμα; Αν πιστεύεις αυτό, πέστο καθαρά και χωρίς υπονοούμενα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Α. Το να παραθέτουμε τις (ολοκληρωτικές, λάθος, κακοήθεις, βάλτε ότι χαρακτηρισμό θέλετε) θέσεις κάποιου ο οποίος παίρνει τώρα σωστές (κατά τη γνώμη μας) θέσεις, αποδυναμώνει τις θέσεις που θεωρούμε σωστές. Ειδικά αν δεν προσπαθούμε να εξηγήσουμε την αλλαγή στις απόψεις του.
    Β. Το να παραθέτουμε τις σωστές (κατά τη γνώμη μας) παλαιότερες απόψεις, κάποιου που τώρα παίρνει λαθεμένες θέσεις, αναδεικνύει την αντιφατικότητα του συγκεκριμένου και μας δίνει την ευκαιρία να απαντήσουμε στις λαθεμένες παρούσες θέσεις.
    Γ. Το να παραθέτουμε τις λάθος παλαιότερες θέσεις ενός ανθρώπου που και τώρα παίρνει λάθος, για σας πάντα, θέσεις, πέραν του ‘Εγώ πάντα το έλεγα’ σε τι άλλο χρησιμεύει;

    Καταλαβαίνω ότι ο Κύρκος είναι εύκολος στόχος για δαιμονοποίηση αλλά στα σωστά σας πιστεύετε ότι σχεδίασε «με την ομάδα του» τη συμμετοχή στις εκλογές του Οκτωβρίου; Και τις απόψεις του για συνεργασία τις έλεγε και πριν το Οκτώβριο και δήλωση ή οποιαδήποτε κίνηση υποστήριξης του ΣΥΡΙΖΑ δεν έκανε. Άρα:

    το πρόβλημα είναι η παρέα («ο Κύρκος και η παρέα του»), η οποία, κατά τη γνώμη σας, δεν «απετάξατο το Σατανά». Το όποιο κύρος (και τις ψήφους) της οποίας προφανώς χρειάζεστε για να απευθυνθείτε στον κόσμο αλλά από την άλλη τους σιχαίνεστε και θα χαιρόσασταν να έφευγαν. Δύσκολα τα πράγματα. Κατανοητό. Αλλά μην υποτιμάτε τη νοημοσύνη μας (σας).
    Ο γνωστός των 12.57.
    Υ.Γ. Τώρα έχετε και με την ΑΝΑΣΑ πρόβλημα. Προχωρήστε ακάθεκτοι. Τα σκόρδα παχαίνουν όταν τα αραιώνεις.(Χ.Φ)
    Ο ίδγιος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Φίλε ανώνυμε, αδυνατούμε πραγματικά να παρακολουθήσουμε την σκέψη σου με την δίκη προθέσεων που κάνεις στο δημοσίευμα μας για την υπόθεση "Γράνιν". Στην περιπτωσιολογία που αναφέρεις μπορεί να ισχύουν και άλλες εκδοχές. Όπως για παράδειγμα μπορεί να έχουμε ποσοστά από το βιβλίο που παρουσιάζουμε. Μπορεί επίσης να είναι φίλη μας η συγγραφέας του και απλώς να θέλουμε να προωθήσουμε το βιβλίο της. Μπορούμε να σου αναφέρουμε και άλλες περιπτώσεις που έχουν διαφύγει από την φαντασία σου, η οποία είναι στοχοπροσηλωμένη στον Λ. Κύρκο.

    Δυστυχώς για την περίπτωση που αναφερόμαστε, δηλαδή ην δίκη της ΕΔΑ στην επιθεώρηση τέχνης το πρόβλημα δεν είναι ο Κύρκος. Αυτός ήταν και παραμένει ένα σταλινικό κομματόσκυλο που θέλει να επιβάλει τις απόψεις του με κάθε τρόπο και κάθε μέσο. Αυτά που έκανε τότε ως υπολοχαγός στην ΕΔΑ τα έκανε αργότερα και ως ...Συνταγματάρχης στο ΚΚΕ εσωτερικού, στην ΕΑΡ και στον ΣΥΝασπισμό.

    Το πρόβλημα είναι με τους διανοούμενους της αριστεράς και την στάση που κράτησαν σε αυτή την υπόθεση. Απ΄ αυτή την άποψη, η πράγματι πιο ήπια στάση του Γ. Ρίτσου, είναι πιο μεγάλο ζήτημα από το αν ένας κομματικός υπολοχαγός εκτελούσε τις εντολές που έρχονταν από την ...Μόσχα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. Λ. Κύρκος ο ΑΝΑΝΕΩΤΗΣ

    Ο Λ. Κύρκος τρίρακι της Μόσχας ήταν ακόμα στην στην διάσπαση του 68. Μόλις είχε γίνει η διάσπαση με δική του πρωτοβουλία είχε έρθει σε επαφή με Μόσχα μήπως και πάρει το χρίσμα το Γραφείο Εσωτερικού. Όταν αντιλήφθηκε ότι κάτι τέτοιο δεν ήταν δυνατόν να γίνει, ήθελε να ακυρώσει την διάσπαση. Αλλά ήταν πλέον αργά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή


ΑΛΛΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ