απόσπασμα από την "Συνέντευξη του Sergio Bologna στον Klaus Ronneberger"
Klaus Ronneberger: Μία από τις κριτικές σας στην παραδοσιακή ιταλική αριστερά είναι ότι αντιμετωπίζει την περιοχή των «νέων αυτοαπασχολούμενων» σαν χαμένο παιχνίδι, σαν περιοχή όπου η κυριαρχία της νεοφιλελεύθερης δεξιάς είναι αδιαμφισβήτητη. Πού λοιπόν βρίσκεται, κατά τη γνώμη σας, η δυνατότητα για ένα νέο πολιτικό σχέδιο όσον αφορά τους «αυτόνομους εργάτες»;
Sergio Bologna: Ας αφήσουμε την αριστερά και την αυτόνομη αριστερά έξω από τη συζήτηση. Οσμή σήψης αναδύεται από το κουφάρι της παραδοσιακής αριστεράς, απελπισία από την περιοχή της αμφισβήτησης. Είναι φορές που νιώθω σαν πρωταγωνιστής σε μυθιστόρημα του B. Traven: δίχως συγκεκριμένη ταυτότητα, δίχως υπηκοότητα, «εξόριστος» από επιλογή. Όταν μιλάει για τις νέες μορφές εργασίας, η αυτόνομη αριστερά μιλάει είτε για «Macjobs», είτε για «επισφαλή εργασία» και καταλήγει ζητώντας «εγγυημένο εισόδημα για όλους». Από μια φιλανθρωπική σκοπιά, θα έλεγα πως δεν υπάρχει πρόβλημα. Στην πραγματικότητα ωστόσο, το πρόβλημα των νέων μορφών εργασίας επηρεάζει περισσότερο τη «μεσαία τάξη» και τις εργασίες που απαιτούν μεγαλύτερες διανοητικές ικανότητες. Ο ειδικός χαρακτήρας των νέων μορφών εργασίας έγκειται στον ειδικό χαρακτήρα της γνώσης. Οι ικανότητες δεν αξιολογούνται, ή καλύτερα υπάγονται σε ένα διαφορετικό σύστημα αξιών και αποτίμησης. Ο αριθμός των τεχνικών, επιστημονικών, πρακτικών και κοινωνικών ικανοτήτων που απαιτούνται από τους αυτοαπασχολούμενους είναι μεν τεράστιος, αλλά η αξία τους στην αγορά εργασίας εξαρτάται μόνο από την ευελιξία τους, ικανότητα που υπονοεί και μια ορισμένη φυσική, σωματική ικανότητα. Οι ικανότητές τους δεν τους εξασφαλίζουν ούτε την εξουσία που αντιστοιχεί στον πιο αδαή ακαδημαϊκό. Και αυτό είναι σημάδι του είδους των σημερινών «ταξικών διαφορών». Σε μια κοινωνία της γνώσης, η έλλειψη εξουσίας σημαίνει αποκλεισμό από τη δημόσια ζωή.