ΣΟΥΔΑΝ: ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΜΕ ΑΦΟΡΜΉ ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ

Τσιάπας: Η αφύπνιση

Chiapas, el despertar

Του Luis Hernandez Navarro [*]

Μετάφραση: Ε.Μ.

Αφιερωμένο στον Jtotik Miguel

Μια νύχτα γεμάτη αστέρια στην έδρα του δήμου Σαν Πέδρο ντε Τσεναλό (Τσιάπας, Μεξικό), ο ιερέας Μιγκέλ Τσαντώ μοιραζόταν μερικά ποτηράκια και μια χαλαρή συζήτηση με μερικούς νέους από το κέντρο της χώρας. Τα τραγούδια της Τζουλιέτε Γκρέκο που έπαιζαν σε ένα παλιό πικ-απ ανταγωνίζονταν τον ήχο των γρύλων και των πουλιών της νύχτας…

Ήταν Αύγουστος του 1976. Ο πάτερ Μιγκελίτο, όπως χαϊδευτικά τον αποκαλούσαν οι πιστοί του, έδειχνε στους ξένους ένα ρεπορτάζ του περιοδικού Alarma!, που τον κατηγορούσε ότι οργάνωνε όργια με τους νεαρούς Ευρωπαίους backpackers που επισκέπτονταν την ενορία του. "Ο πατέρας Μιγκέλ πιστεύει στους χίπηδες", έγραφε το δημοσίευμα. Το εβδομαδιαίο περιοδικό ήταν μια μικρή απόδειξη, ανάμεσα σε πολλές άλλες, τoυ εκφοβισμού του οποίου ήταν ήδη θύμα εκείνο τον καιρό εκ μέρους των καξκλάνες(1), που έβλεπαν με κακό μάτι την αφοσίωσή του στους ιθαγενείς τσοτσίλες. Δήμαρχος ήταν ο Χασίντο Αρίας. Ο ιερέας γεννήθηκε στη Νορμανδία της Γαλλίας το 1930 και άσκησε το λειτούργημά του ως εργάτης-ιερέας. Το 1965, κι αφού παρακολούθησε σεμινάρια με τον Ιβάν Ίλιτς(2), έφτασε στην Τσιάπας. Όταν έφθασε στο Τσεναλό - διηγήθηκε στους ξένους εκείνη την υγρή νύχτα - υπήρχαν τρεις καθολικισμοί: εκείνος των μιγάδων, που δεν είχε καμία σχέση με τον αληθινό καθολικισμό, επειδή είναι ευκολότερο "για μια καμήλα να περάσει από το μάτι μιας βελόνας παρά για έναν πλούσιο να μπει στη Βασιλεία των Ουρανών"· αυτός των ινδιάνων, με τα ήθη και τα έθιμά τους· και εκείνος του ιερωμένου, ο δικός του, αρχικά ξένος προς τους άλλους δύο. Ωστόσο, πολύ πολύ γρήγορα -τους εξομολογήθηκε-, η αγάπη για τον λαό του τον έκανε πεδράνο(3), τον οδήγησε να μιλήσει τη γλώσσα τους και να κάνει δικές του τις βαθύτερες πεποιθήσεις των τσοτσίλες.

Στα τέλη του 1992, οι πεδράνος κινητοποιήθηκαν για να απελευθερώσουν μερικούς αδίκως φυλακισμένους συντρόφους τους. Λίγες μέρες νωρίτερα, στις 12 Οκτωβρίου, μια ομάδα μελών της Εθνικής Ιθαγενικής Αγροτικής Ένωσης «Εμιλιάνο Ζαπάτα» (AΝCIEZ), μερικοί από αυτούς με τόξα και βέλη, είχαν γκρεμίσει το άγαλμα του κατακτητή Ντιέγκο δε Μασαριέγκος κατά τη διάρκεια της πορείας μνήμης για τα 500 χρόνια ιθαγενικής, νέγρικης και λαϊκής αντίστασης. Με αφορμή τη διαδήλωση των κατοίκων του Σαν Πέδρο, η εφημερίδα Cuatro Poder αφιέρωσε οκτώ στήλες της στον ιερέα: "Γάλλος πάστορας ξεσηκώνει το Τσεναλό". Και παρακάτω, ένα ανώνυμο άρθρο κατήγγειλε: "Ο Μιγκέλ Τσαντώ καθοδηγεί τους αδαείς ιθαγενείς να διαπράττουν φρικαλεότητες"