ΦΩΤΙΑ ΣΤΑ ΓΕΝΙΚΑ ΕΠΙΤΕΛΕΙΑ!
Αγωνιζόμαστε για την "ΣΥσπείρωση της ΡΙΖοσπαστικής Αριστεράς" στην κατεύθυνση της κοινής δράσης στους μαζικούς χώρους και τα κοινωνικά κινήματα, και παράλληλα για την πολιτική της συγκρότηση σε ένα ενιαίο αμεσοδημοκρατικό πολιτικό φορέα

Κυριακή 10 Ιανουαρίου 2016

Γιατί απέτυχε ο ΣΥΡΙΖΑ



Αναδημοσίευση από το tvxs.gr
Του Γιάννη Φωτιάδη

Είναι πολλοί όσοι πιστεύουν ότι για την (μέχρι στιγμής, τουλάχιστον) στρατηγική αποτυχία του ΣΥΡΙΖΑ ευθύνεται, σχεδόν αποκλειστικά, η ηγετική του ομάδα. Η γνώμη μου είναι ότι αυτή η εκτίμηση αποτελεί ένα σημαντικό πολιτικό και διανοητικό σφάλμα. Νομίζω ότι πρέπει να ψάξουμε βαθύτερα τα αίτια αυτής της μεγάλης αποτυχίας. Η άποψη μου είναι η εξής:

Δεν μπόρεσε να υπάρξει μια ελκυστική και αποτελεσματική εναλλακτική αφήγηση και στρατηγική τέτοια, ώστε να κερδηθεί από αυτήν ο ΣΥΡΙΖΑ. Για παράδειγμα, η αριστερή πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ δεν μπόρεσε να παρουσιάσει μια τέτοια νικηφόρα αφήγηση και στρατηγική. Αυτό το γεγονός όμως θα πρότεινα να το δούμε σε μια βαθύτερη και παγκόσμια διάσταση: Μπροστά στην μεγαλύτερη μεταπολεμική κρίση του καπιταλισμού, η Αριστερά δεν έχει μπορέσει να παρουσιάσει μια νικηφόρα αφήγηση και στρατηγική. Μάλιστα συμβαίνει κάτι πολύ δυσμενέστερο για την Αριστερά. Τα κινήματα εξέγερσης που παρουσιάστηκαν μετά το 2011, από τις πλατείες της Ισπανίας και της Ελλάδας μέχρι το κίνημα occupy wall street, στάθηκαν κριτικά προς την αριστερά και μάλιστα πολλές φορές με έντονο τρόπο.

Να θυμηθούμε, για παράδειγμα, ότι στην πλατεία Συντάγματος, στην τοπική συνέλευση, ψηφιζόταν μαζικά το αίτημα για να μην επιτρέπεται, στο χώρο της πλατείας, η δράση και των αριστερών κομμάτων και των αριστερών πολιτικών κινήσεων, καθώς και ότι είχε ζητηθεί, σαν ένα είδος συντακτικής επαναστατικής πράξης, η διάλυση όλων των κομμάτων, ακόμη και των αριστερών κομμάτων, από την άποψη όχι του αυταρχισμού αλλά της ελευθερίας, με την έννοια ότι οι κομματικές οντότητες (και οι αριστερές) σκοπεύουν τελικά στον εξουσιασμό των πολιτών προς όφελος τους. Τέτοιες ελευθεριακές απόψεις δεν εκφράζονταν μόνο από την μερίδα των αναρχικών που συμμετείχε στο κίνημα των Πλατειών, αλλά και από την μεγάλη πλειοψηφία των αγανακτισμένων πολιτών, που μάλιστα παρέσυρε και πολλά μέλη του ίδιου του ΣΥΡΙΖΑ. Ιδιαίτερα αξιοσημείωτο ήταν ακόμη το γεγονός του μαζικού γιουχαΐσματος, από πλευράς των εξεγερμένων, κάθε εμφάνισης, στην πλ. Συντάγματος, του κραταιού συνδικάτου της ΓΕΝΟΠ – ΔΕΗ, που για πολλούς εξεγερμένους αντιπροσώπευε απλώς μια συνδικαλιστική ελίτ, καθώς και μια ελίτ εργαζομένων.

Είναι φανερό ότι η ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ κατέστρωσε μια στρατηγική μη σύγκρουσης με αυτό που λέμε κοινωνικό σύστημα. Για παράδειγμα, σε δηλώσεις του ο ίδιος ο Α. Τσίπρας φαίνεται να παραδέχεται ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι μέλος του πολιτικού συστήματος και ότι ο ίδιος και η κυβέρνηση του εργάζονται προς το συμφέρον γενικά του πολιτικού συστήματος, το οποίο σκοπεύουν, απλώς, να βελτιώσουν. Σε αυτό το σημείο, σημαντικότερο κατά τη γνώμη μου είναι όχι απλώς να κατηγορηθεί η ηγετική ομάδα για την ενδοτικότητα της προς τοσύστημα, αλλά κυρίως το να τεθεί το ερώτημα γιατί δεν έχει υπάρξει αξιόλογη συζήτηση για το πώς αποδιαρθρώνεται το σύστημα, για το πώς δηλαδή αποδιαρθρώνεται συνολικά η ισχύς του μεγάλου αντιπάλου και όχι απλώς η ισχύς κάποιων μερίδων του, όπως είναι, για παράδειγμα, τα κόμματα της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ ή κάποιοι βαρώνοι των ΜΜΕ.

Τέτοια αξιόλογη συζήτηση δεν υπήρξε μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ και με ευθύνη όχι μόνο της ηγετικής του ομάδας. Ένα συγκεκριμένο παράδειγμα: Στο θέμα των ΜΜΕ, η ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, μέσω του Ν. Παππά, προσπαθεί να προωθήσει μέτρα που θα οδηγήσουν σε ανακατανομή της ισχύος μέσα στο σύστημα, αλλά όχι και σε ανακατανομή της ισχύος σε βάρος του συνολικού

συστήματοςκρατούσας εξουσίας. Και για να μην λέω απλώς λόγια, χωρίς να δίνω κάποια ιδέα για το τι θα σήμαινε μια απόπειρα αποδιάρθρωσης της ισχύος συνολικά τουσυστήματος, εδώ θα βρείτε μια πρόταση μου που αφορά τα ΜΜΕ με στόχευση συνολικά εναντίον του συστήματος:


ΑΜΕΣΗ, ΡΙΖΙΚΗ ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΜΕΣΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ
Για την ανάγκη εναλλακτικών αντισυστημικών αφηγήσεων

Εννοώντας την αριστερά με την αρχέγονη έννοια της αντισυστημικής πολιτικής δύναμης, της πολιτικής δηλαδή εκείνης δύναμης που δεν αντιπαρατίθεται απλώς σε μερίδες του συστήματος, αλλά συνολικά και εφ’ όλης της ύλης στο σύστημα, έχω να παρατηρήσω πάλι και σύμφωνα με τα προηγούμενα, ότι αυτή η αριστερά δεν κερδίζει ούτε στην Ελλάδα ούτε και πουθενά αλλού. Υπάρχει επομένως ένα ερώτημα που οι περισσότεροι μη συμβιβασμένοι αριστεροί δυσκολεύονται και δεν θέλουν να διατυπώσουν: Μήπως, τελικά, εκείνο που θεμελιωδώς συμβαίνει είναι ότι η κοινωνική προωθητική δύναμη της αριστεράς, η ικανότητα της δηλαδή να προκαλεί μεγάλες κοινωνικές μεταβολές, έχει οριστικά εξαντληθεί; Μήπως η αριστερά, σε οποιαδήποτε μορφή της, αλλά και ο αναρχισμός, σαν τα δύο μεγάλα επαναστατικά ρεύματα της νεωτερικής εποχής, ότι ήταν να δώσουν το έδωσαν και τίποτα πια μεγάλο και υψηλό (με την καντιανή έννοια*1) δεν μπορούμε να περιμένουμε πια από αυτά τα δύο;

Οι πολλοί φοβούνται ότι αν αρχίσουν να διαμορφώνουν μια καταφατική απάντηση στο προηγούμενο ερώτημα, τότε αυτό, ταυτόχρονα, θα σημαίνει, επίσης, ότι αρνούνται και την ύπαρξη αντιπάλου για το επικρατούν σύστημα εξουσίας. Ας σκεφτούν όμως ότι η πιθανή εξάντληση ενός ιστορικού αντιπάλου του επικρατούντοςσυστήματος, καθόλου δεν σημαίνει ότι αποκλείεται, ταυτόχρονα, και ή ανάδυση νέων αντιπάλων. Νέων δηλαδή αντίπαλων αφηγήσεων και στρατηγικών αποδιάρθρωσης του συστήματος εξουσίας τέτοιων, που θα είναι ικανές να δημιουργήσουν μια φρέσκια και νικηφόρα δυναμική.


Να εξασκηθούμε στην ανάπτυξη νέων αφηγήσεων

Στο ερώτημα που θέτω προτείνω να μην επιμείνουμε τόσο πολύ με την ανάπτυξη μιας συζήτησης που θα πολωθεί ανάμεσα σε ένα ναι και σε ένα όχι. Θεωρώ ιστορικά πιο έξυπνο να εξασκηθούμε πάνω στην ανάπτυξη νέων αντισυστημικών αφηγήσεων και στρατηγικών και να κρίνουμε εκ του αποτελέσματος.

Θα ήθελα και εδώ να μου επιτρέψετε να χρησιμοποιήσω ένα προσωπικό, αλλά καίριο, νομίζω, λόγω της σημασίας του, παράδειγμα που κινείται στη λογική της παραπάνω πρότασης:

Ήμουνα εξαιρετικά προβληματισμένος από το γεγονός ότι ενώ η ασυμβίβαστη αριστερά αρνείται τον καπιταλισμό και του ασκεί σφοδρή κριτική, ωστόσο απέναντι στη θεμελιώδη μονάδα του καπιταλισμού, την καπιταλιστική επιχείρηση, δεν έχει αναπτύξει ικανοποιητικές εναλλακτικές αφηγήσεις. Έτσι, στην καλύτερη περίπτωση, το εναλλακτικό μοντέλο απέναντι στην καπιταλιστική επιχείρηση ακούει στο όνομααυτοδιαχειριζόμενη ή συνεργατική επιχείρηση και εκεί τελειώνουν όλα. Τελειώνουν όλα, όμως, εκεί από όπου θα έπρεπε να αρχίζουν όλα. Γιατί η έννοια της αυτοδιαχείρισης συναρτάται μόνο με το μοντέλο διοίκησης της επιχείρησης, με το ποιος δηλαδή αποφασίζει και κάνει κουμάντο στην επιχείρηση και με τίποτα άλλο.

Η έννοια της αυτοδιαχείρισης δεν απαντά απαραίτητα ούτε στο ερώτημα για την ευτυχία των ανθρώπων σαν εργαζομένων, ούτε για το σύνολο του πλέγματος των σχέσεων των εργαζομένων μέσα σε μια αυτοδιαχειριζόμενη ή συνεργατική επιχείρηση ούτε για τη σχέση της αυτοδιαχειριζόμενης ή συνεργατικής επιχείρησης με την κοινωνία και τους ανθρώπους της. Δεν μας λέει επίσης αρκετά γι’ αυτό που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε σαν πρόβλημα της ψυχής της επιχείρησης ή σαν νόημα της ζωής της επιχείρησης. Και υπάρχουν και άλλα που θα μπορούσαν να ειπωθούν σαν θεμελιώδεις ελλείψεις.

Με λίγα λόγια διαπίστωσα ότι απέναντι σε εξαιρετικά πλούσιες και λεπτομερείς φιλοκαπιταλιστικές αναλύσεις που αφορούσαν την καπιταλιστική επιχείρηση, οι αντικαπιταλιστικές αναλύσεις που αφορούσαν μια εναλλακτικού τύπου επιχείρηση ήταν εξαιρετικά περιορισμένες και ανεπαρκείς. Αυτή η ένδεια, που εντάθηκε μετά την κατάρρευση του μοντέλου της κρατικής επιχείρησης του λεγόμενου «υπαρκτού σοσιαλισμού», είναι και ένας ουσιαστικός δείκτης για το ότι το σχέδιο της αριστεράς για μια μεγάλη κοινωνική μεταβολή είναι ανεπαρκές. Και επιτρέψτε μου να επιμείνω και πάλι ότι είναι τέτοιες ουσιαστικές ανεπάρκειες που βοηθούν αποφασιστικά ώστε η αριστερά να οδηγείται σε συστημικές λύσεις.

Εν πάση περιπτώσει, η εμπειρία μου μέσα στις ιδιωτικές επιχειρήσεις, αλλά και η δέσμευση μου σε αγώνες για τον ριζικό μετασχηματισμό τους, με οδήγησαν στην διατύπωση εναλλακτικής, απέναντι στην καπιταλιστική, θεωρίας επιχείρησης*2. Η εναλλακτική αυτή θεωρία δεν χρησιμοποίησε κλασικές αριστερές ή μαρξιστικές πηγές. Θα έλεγα ότι οι πηγές της πρέπει να αναζητηθούν σε φιλοσοφικές τάσεις και ρεύματα. Για παράδειγμα η βάση της νέας αυτής αφήγησης σχετίζεται με μια οντολογική θεώρηση της σχέσης επιχείρησης και ανθρώπου. Ή μια βασική έννοια αυτής της εναλλακτικής αφήγησης είναι τουπαρξιακό μάνατζμεντ, το οποίο αντλεί από την φιλοσοφία του νοήματος της ζωής.

Ανακεφαλαιώνοντας

Η, μέχρι στιγμής, συστημικότητα του ΣΥΡΙΖΑ, κατά τη γνώμη μου, δεν πρέπει να αναζητηθεί, κυρίως, στις ευθύνες της ηγετικής του ομάδας. Η ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ διακρίνεται βέβαια από έλλειψη πάθους για μια μεγάλη κοινωνική αλλαγή, αλλά οι κυρίαρχες ευθύνες είναι θεμελιωδέστερες και ουσιαστικά, υποστηρίζω, αφορούν μια ολόκληρη εποχή αγώνων και σκέψης. Όμως δεν υπάρχει τίποτα συναρπαστικότερο από το να αναχωρείς από το λιμάνι για να ανοιχτείς στα νέα πελάγη. Μετακινήσεις τεκτονικών πλακών έχουν συμβεί, μεγάλες ηφαιστειακές εκρήξεις έχουν συμβεί, τσουνάμι έχουν συμβεί. Τα νερά στα πελάγη δεν είναι τα ίδια. Τα πελάγη δεν είναι τα ίδια. Γι’ αυτό είναι και πάλι συναρπαστικά.


1* Είναι βέβαια εξ ολοκλήρου άδικο να συνδέουμε την διατύπωση της έννοιας του Υψηλού αποκλειστικά με τον Καντ, όπως πολλές φορές γίνεται. Είχε προηγηθεί η ελληνιστική εποχή, όπου ένα κορυφαίο δείγμα της συζήτησης περί υψηλού διασώζεται με το Περί Ύψους, του ανώνυμου συγγραφέα που συνήθως παρουσιάζεται, στις εκδόσεις, σαν Διονύσιος Λογγίνος.

*2 Η εναλλακτική αυτή θεωρία έχει γραφεί με αφηγηματική μορφή και πρόκειται να εκδοθεί.

** Ο Γιάννης Φωτιάδης είναι οικονομολόγος

10 σχόλια :

  1. Οι ψηφοφόροι του Σύριζα δεν θέλησαν ποτέ πραγματικά τη ρηξη, στην πλειονότητα τους δεν είναι καν αριστεροί. Μη γελιόμαστε, έξοδος από το ευρώ θα ήταν αυτοκτονία για τους δημοσίους υπαλλήλους και τις ελίτ του Σύριζα. Γι αυτό το λόγο δεν τον πήρα ΠΟΤΕ στα σοβαρά. Παπαντρέικος λαϊκισμός reloaded, (με αριστερίστικο στυλάκι. Θυμάσαι τον Κατρούγκαλο απολογητή της βίας; Είχες βάλει και το βίντεο, τί γέλιο, τί απίθανος τύπος. Τα πράγματα με τον Σύριζα ήταν προδιαγεγραμμένα 100%. Τίποτα δεν με ξάφνιασε, όλα εξελίχθηκαν όπως ήταν αναμενόμενο. Υπάρχει ένα μάθημα εδώ. Ποιό;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Θα είχε πολύ ενδιαφέρον να μας λέγατε την άποψή σας για το άρθρο, δεδομένου ότι επικρίνει έναν από τους "Θεούς" τού μπλογκ σας: το (αγανακτισμένο) πλήθος. Ή κάνει πολύ τζιζ και θα πονέσετε και δεν το αντέχετε;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Μάλιστα. Τώρα ξέρουμε: κάνει πολύ τζιζ, θα πονέσετε και δεν το αντέχετε.

    Nα `σαστε οι πρώτοι!... Και να `σαστε οι τελευταίοι!...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ο συριζα ως πολιτικο εγχείρημα είναι σαφώς το πιο προχωρημένο και ενδιαφέρον που συνεβει στην αριστερά τα τελευταια χρόνια.

    Η αποτυχία του δεν δικαιώνει καμία άλλη εκδοχή της αριστεράς, γιατί απλά αυτές είχαν ήδη αποτύχει πριν απο τον συρζα και συνεχιζουν την ίδια πορεία.

    Το τι λένε οι κουκουεδες και οι ανταρυοι γιατί απέτυχε ο συριζα εχει ελάχιστη αξία, γιατί αυτό που προτεινουν δεν ηδη το έχουν κάνει πράξη και γνωριζουμε την εξασφαλισμένη αποτυχία του.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Όχι. Η πραγματικότητα είναι πιο σύνθετη. Ο πΣΥΡΙΖΑ (= πρώην ΣΥΡΙΖΑ) έγινε πιο προχώ και απέκτησε περισσότερο ενδιαφέρον επειδή και όταν υιοθέτησε πλευρές τής πολιτικής τών ανταγωνιστών του εντός τής Αριστεράς. Η "κυβέρνηση της Αριστεράς" πρωτακούστηκε από τον Αλαβάνο το 2011 και το "καμιά θυσία για το ευρώ" ξέρουμε όλοι απο πού το πήρε.

      Και δεν υπάρχει καμια "αποτυχία" τού πΣΥΡΙΖΑ. Απλώς τού έπεσε η μάσκα και αποκαλύφθηκε αυτό που γιά όσους είχαν λίγο ανοιχτά τα ματάκια τους ήταν ορατό πολύ πριν γίνει κυβερνηση: ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν η μεγαλύτερη πολιτική κομπίνα που στήθηκε ποτέ στη σύγχρονη πολιτική Ιστορία τής Ελλάδας!

      Διαγραφή
    2. - Αν νομίζεις ότι η αποτυχία του συριζα είναι ότι δεν είχε καθαρή γραμμή για το ευρώ, είσαι μακριά νυχτωμένος. Αυτοί που είχαν την σωστή γραμμή για το ευρώ, γιατί είναι στο περιθώριο και τόσα χρόνια με μνημόνια δεν κατάφεραν να κάνουν τίποτα;

      - Αν ο ΣΥΡΙΖΑ είναι η μεγαλύτερη κομπίνα που στήθηκε ποτέ στην σύγχρονη Ιστορία της Ελλάδας, τότε ο Τσίπρας είναι ένας πραγματικός εθνικός ηγέτης που κανείς άλλος δεν φτάνει ούτε στο μικρό του νυχάκι!

      Διαγραφή
  5. Επαναλαμβάνω: δεν υπαρχει καμία αποτυχία. Γιατί επανέρχεσαι σε κάτι που απορρίπτω;

    Κατά δεύτερον: Τίποτε δεν νομίζω από αυτό που νομίζεις ότι νομίζω. Έκανα μία επισήμανση που είναι θεμελιωμένη 100% στην πραγματικότητα. Τίποτε λιγότερο, τίποτε περισσότερο.

    Κατά τρίτον: Ώστε ο μεγαλύτερος κομπιναδόρος είναι και ο καλύτερος ηγέτης; Μαλιστα. Και δεν μου λες: πότε ήταν η πρώτη φορά που σταμάτησες να ψηφίζεις ΠΑΣΟΚ ή ΝΔ και έριξες ΣΥΡΙΖΑ;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Οι θιασώτες της συνομωσιολογίας και υπνοβάτες της σταλινικής και εξωπραγματικής Αριστεράς,όπως ο LEFT G700,αρέσκονται σε τέτοιου είδους ονειρώξεις και σενάρια τρομολαγνείας αφού βρίσκουν σε αυτές αμέτρητα δικαιολογητικά για την παταγώδη αποτυχία των δικών τους πολιτικών.
    Σου πετάνε μια συνομωσία,και καθάρισαν.Ή έτσι νομίζουν οι κακόμοιροι!
    Μα αν ο Τσίπρας κατάφερε να οργανώσει την μαγαλύτερη πολιτική κομπίνα στην πολιτική ιστορία της χώρας,τότε πανάξια είναι και Εθνικός Ηγέτης και Λαικός Ηρωας,και του αξίζει να κυβερνάει πολλές τετραετίες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ζήτω ο Λένιν
      Ζήτω ο Στάλιν
      Ζήτω ο Κόκκινος Στρατός
      Ζήτω το Σφυρί-Δρεπάνι
      Ζήτω κι Κομμουνισμός!

      Επίσης, Καλά Χριστούγεννα και Ευτυχές το Νέο Έτος!

      Διαγραφή
  7. Ρε σύ Λέφτη έχεις ταλέντο ρε.
    Αυτό είναι που λένε ''σοσιαλιστικός σουρεαλισμός'';
    Φρόντισε ρε να εκδώσεις την συλλογή σου.
    Ευκαιρία να κονομήσεις.

    Επίσης ευτυχές το σωτήριον έτος 1956..

    ΑπάντησηΔιαγραφή


ΑΛΛΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ