Ένας απαραίτητος κόμβος «αλληλεγγύης για όλους»

Αναδημοσίευση από τον "δρόμο"

Δημιουργείται μια νέα δημόσια σφαίρα και ένα νέο υπόδειγμα κοινωνικής οργάνωσης των «από κάτω»

Μια πανσπερμία δράσεων και πρωτοβουλιών αλληλεγγύης, σε κάθε πόλη και στην πλειονότητα των γειτονιών της Ελλάδας έχει αναπτυχθεί τα τελευταία δύο, κυρίως, χρόνια από τον ίδιο τον ελληνικό λαό. Είναι η δική του απάντηση στην κρίση και τις καταστροφικές της συνέπειες. Η δικτύωση και επικοινωνία των ποικιλόμορφων δομών κοινωνικής αλληλεγγύης που αναπτύσσονται είναι η ανάγκη που προσπαθεί να υπηρετήσει η «Αλληλεγγύη για Όλους», η οποία μάλιστα, όπως τονίστηκε σε συνέντευξη Τύπου που έδωσε την περασμένη εβδομάδα, φιλοδοξεί να αποτελέσει και «ένα εργαλείο για την αλληλοκάλυψη των αναγκών όλων αυτών των δομών, τη γνωστοποίηση των δράσεών τους και τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε αυτές, όλων όσων έχουν ανάγκη».


Η «Αλληλεγγύη για Όλους» είναι επομένως μία συλλογικότητα με αποκεντροποιητική λογική, που λειτουργεί σαν κόμβος διευκόλυνσης της επικοινωνίας ανάμεσα στις δομές και όχι σαν κάποιο συντονιστικό ή κέντρο τους. «Αυτή είναι μία πρώτη διαφορά μας από τον τρόπο που λειτουργούν οι οργανισμοί προσφοράς φιλανθρωπίας ή κοινωνικών υπηρεσιών», σημείωσε στη συνέντευξη Τύπου ο Χρήστος Γιοβανόπουλος. «Τον τελευταίο καιρό, τέτοιες θεσμικές δομές ή πρωτοβουλίες, αυξάνονται μέσω επιδοτούμενων προγραμμάτων για τη φτώχεια ή την ανεργία (ΕΣΠΑ κλπ.) από τους ίδιους τους φορείς του μνημονίου, ή ΜΜΕ, επιχειρήσεις κλπ., από όσους δηλαδή ευθύνονται για την κοινωνική καταστροφή που πλήττει την πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας. Εκτός από το ότι αυτά τα προγράμματα αποτελούν μία προσπάθεια δημιουργίας εντυπώσεων κοινωνικής ευαισθησίας, διαμορφώνουν και νέες μορφές πελατειακών σχέσεων εκμεταλλευόμενα την κοινωνική δυστυχία και ανάγκη» υπογράμμισε ο ίδιος.

Η διαφορά από τους φορείς ελεημοσύνης

Αυτή η διάσταση της «Αλληλεγγύης για Όλους» δείχνει και δύο ακόμη βασικές διαφορές από τους θεσμικούς φορείς ελεημοσύνης που αναπτύσσουν δράση. Το πρώτο στοιχείο είναι ότι οι δομές που δικτυώνονται μέσω της «Αλληλεγγύης για Όλους» απευθύνονται σε όλες και όλους, χωρίς διαχωρισμούς και διακρίσεις, είτε αυτοί αφορούν (τα λεγόμενα) «κοινωνικο-οικονομικά» κριτήρια, είτε αφορούν την καταγωγή, το χρώμα, τη θρησκεία, τα πιστεύω όσων πλήττονται από την κρίση. Όπως ακριβώς η φτώχεια, η πείνα, η έλλειψη φαρμάκων δεν κάνουν καμία άλλη διάκριση παρά μόνο ανάμεσα σε αυτούς που επωφελούνται από την καταστροφή και αυτούς που καλούνται να «πληρώσουν τη νύφη» ακόμα και με την ίδια τη ζωή τους, έτσι ακριβώς και η αλληλεγγύη… της «Αλληλεγγύης για Όλους» δεν κάνει διακρίσεις.

Όπως ακόμη τονίζουν οι συντονιστές της συλλογικότητας αυτής, δεν πρόκειται για μία πράξη βοήθειας των εχόντων προς τους μη έχοντες, των ικανών προς τους αναξιοπαθούντες. Δεν διαχωρίζει ανάμεσα σε αυτούς που λαμβάνουν αλληλεγγύη και σε αυτούς που δίνουν. Βασικό χαρακτηριστικό της λειτουργίας και της διαφορετικής πολιτικής κουλτούρας των δομών κοινωνικής αλληλεγγύης είναι τα στοιχεία της ανοιχτής απεύθυνσης, της συμμετοχής και της αδιαμεσολάβητης δημοκρατίας, της ισότητας, της ενεργοποίησης και αυτο-οργάνωσης όλων για να δοθούν συλλογικές λύσεις σε κοινές ανάγκες, με τις οποίες σήμερα μπορεί να βρίσκεται αντιμέτωπος ο ένας και αύριο η άλλη.

Με την έννοια αυτή, η υλοποίηση του συνθήματος «να μην μείνει καμία και κανένας μόνος απέναντι στην κρίση», αποκτά διττή έννοια. «Πρώτον ότι για να μπορέσει ένας λαός να συνεχίσει να αντιστέκεται στη μνημονιακή επίθεση που έχει φέρει την κοινωνία στα πρόθυρα της ανθρωπιστικής κρίσης, πρέπει πρώτα απ’ όλα να μπορεί να σταθεί όρθιος. Και δεύτερον ότι μέσα από την προσπάθεια να ανταποκριθούμε στον αγώνα για επιβίωση οργανώνουμε και έναν άλλο τρόπο επίλυσης των προβλημάτων μας, δημιουργούμε νέου τύπου κοινωνικές σχέσεις απέναντι στον κοινωνικό κατακερματισμό, τη βαρβαρότητα, την απομόνωση, το ρατσισμό, θέτουμε τις βάσεις και τις ρίζες ενός πολιτικού ρεύματος ανατροπής συνολικά των μνημονίων και των αιτιών που μας έχουν φέρει στη σημερινή κατάσταση, προετοιμάζουμε τους όρους για μία άλλη διέξοδο από την κρίση μέσω ενός βαθιού κοινωνικού μετασχηματισμού από τον ίδιο το λαό».

Υπό αυτό το πρίσμα, τελικά, οι δομές και το κίνημα κοινωνικής αλληλεγγύης που αναπτύσσεται διαμορφώνει μία νέα δημόσια σφαίρα και ένα νέο υπόδειγμα κοινωνικής οργάνωσης των «από κάτω», νέες κοινωνικές σχέσεις που δείχνουν πλέον να διεμβολίζουν και να αναζωογονούν και άλλες, παλιότερες συλλογικές μορφές οργάνωσης, από πολιτιστικούς συλλόγους και συλλόγους γονέων και κηδεμόνων, μέχρι συνδικάτα και αγροτικούς συνεταιρισμούς.

Πολλαπλασιάζονται καθημερινά δομές και ωφελούμενοι

Περί τις 2.000-2.500 οργανισμοί και συλλογικότητες που παρέχουν υπηρεσίες κοινωνικής υποστήριξης έχουν καταγραφεί και επιβεβαιωθεί από την «Αλληλεγγύη για Όλους». Από αυτές, 250 δομές αφορούν αυτοοργανωμένες ομάδες πολιτών σε διάφορες περιοχές της χώρας, ενώ η ανάπτυξή τους καθημερινά είναι ραγδαία.

Δομές υγείας: Μέχρι αυτή τη στιγμή υπάρχουν 30 καταγεγραμμένα κοινωνικά και αλληλέγγυα ιατρεία, στα οποία ενεργοποιούνται 580 γιατροί εκ των οποίων οι 437 τακτικές βάρδιες και 472 πολίτες στη γραμματειακή υποστήριξη. Υπάρχουν 30 κοινωνικά φαρμακεία και δραστηριοποιούνται 78 φαρμακοποιοί. Συνολικά μέχρι στιγμής έχουν εξυπηρετηθεί 13.000 πολίτες, αριθμός που αυξάνεται ραγδαία κάθε μήνα. Ετοιμάζεται λίστα φαρμάκων προσφοράς και ζήτησης από τις δομές, έτσι ώστε να συντονίζονται και να αλληλοκαλύπτουν τις ανάγκες τους όπου αυτό είναι εφικτό.

Δομές τροφής: Περίπου 65 δομές ασχολούνται με την τροφή. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται οι κοινωνικές κουζίνες, η διανομή πακέτων τροφίμων αλλά και οι πρωτοβουλίες «χωρίς μεσάζοντες». Οι οικογένειες και οι πολίτες που απευθύνονται σε αυτές τις δομές πολλαπλασιάζονται καθημερινά. Ενδεικτικά:

Η συλλογικότητα στη Νίκαια προσφέρει πακέτα τροφίμων σε 180 οικογένειες, στην Κυψέλη σε 260 οικογένειες, στο Ν. Κόσμο σε 120 οικογένειες, στο Βύρωνα σε 250 οικογένειες, στους Αγ. Αναργύρους σε 50 οικογένειες, στο Πέραμα σε 150 οικογένειες, στον Υμηττό σε 200 άτομα, στο Βόλο σε 250 άτομα, στην Καβάλα σε 180 άτομα, στα Εξάρχεια σε 200 άτομα.
20 συλλογικότητες πανελλαδικά οργανώνουν διάθεση προϊόντων «χωρίς μεσάζοντες», διανέμοντας εκατοντάδες τόνους τροφίμων εβδομαδιαίως. Με βάση πρόσφατη έρευνα του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, το 22% του πληθυσμού έχει επωφεληθεί από το «χωρίς μεσάζοντες».

Δομές παιδείας: Έχουν καταγραφεί 40 αλληλέγγυα σχολεία που ασχολούνται με την ενισχυτική διδασκαλία σε μαθητές όλων των βαθμίδων. Στις συγκεκριμένες πρωτοβουλίες εμπλέκονται μέλη σωματείων και τοπικών ΕΛΜΕ. Μία πρώτη προσέγγιση αποτυπώνει εμπλοκή 700 δασκάλων και καθηγητών και εκατοντάδων μαθητών.

Κολεκτίβες εργασίας: Έχουν καταγραφεί 15 κολεκτίβες εργασίας, όπου ο κόσμος αποφάσισε να προτείνει ένα άλλο μοντέλο οργάνωσης της εργασίας βασισμένο στη συνεργατικότητα, την αλληλεγγύη και τις πραγματικές ανάγκες των μελών τους.
Καμπάνια για το λάδι: Με εμπλοκή 20 νομών πανελλαδικώς και εκατοντάδων πολιτών έχουν διανεμηθεί 12 τόνοι λάδι σε δομές αλληλεγγύης που στηρίζουν νοικοκυριά. Σε πολλές περιπτώσεις οι δομές διασυνδέθηκαν μεταξύ τους έτσι ώστε οι περιοχές με μεγάλη παραγωγή λαδιού κάλυψαν ανάγκες άλλων περιοχών που το στερούνταν.