Για την «λογική» ρε γαμώτο…

Αν καταφέρεις να ξεγελάσεις κάποιον δεν σημαίνει ότι είναι χαζός. Απλά σημαίνει ότι σε εμπιστεύεται περισσότερο απ’ ότι αξίζεις.

 (Τσαρλς Μπουκόφσκι) 

 Με αφορμή δυο κείμενα που αναφέρονται τον σύγχρονο «ανορθολογισμό» 

του Γιώργου Καλαντζόπουλου 

Με κεντρικό αναφορικό την δημόσια συζήτηση για την πανδημία του κορονοϊού χαρακτηρίζουν απαξιωτικά ως «ανορθολογισμό» το γεγονός ότι τυγχάνουν ευρύτερης κοινωνικής αποδοχής απόψεις και θέσεις που δεν τεκμηριώνονται με το κύρος της επιστημονικής αλήθειας και της λογικής απόδειξης. Είναι όμως έτσι τα πράγματα;  

Τα κείμενα: 

1. Ηλίας Ιωακείμογλου: «Ο ανορθολογισμός, δεξιά κι αριστερά»  

2. Παναγιώτης Σωτήρης: «Επιστημονισμός και ανορθολογισμός» 

Ο Ηλίας Ιωκείμογλου καταγγέλλει τον «κοινωνικό ανορθολογισμό» και διατείνεται ότι ο ανορθολογισμός έχει καταφέρει να διεισδύσει και στην Αριστερά. Διατυπώνει επίσης μια γενικότερη θέση για τον «ορθολογισμό», που αξίζει να αναρωτηθούμε για τις συνέπειες της: 

«Η αστική ιδεολογία (μέρος της οποίας αποτελεί και ο νεοφιλελευθερισμός σε καθαρή κατάσταση, ως ιδεολογία δηλαδή), προέρχεται από τον Διαφωτισμό και την εποχή των επαναστάσεων του 18ου και του 19ου αιώνα, ακριβώς όπως και ο σοσιαλισμός, ο κομμουνισμός και ο αναρχισμός. Πρόκειται για κοινή προέλευση που διακρίνει αυτές τις ιδεολογίες έναντι του ανορθολογισμού.»

Η θέση αυτή γεννάει αυθόρμητα ένα εύλογο ερώτημα:

- Πως συμβαίνει «το παράδοξο» σε μια εποχή που η ηγεμονία της κυρίαρχη ιδεολογίας δεν αμφισβητείται, να εμφανίζεται μια άλλη «ανταγωνιστική» όχι μόνον προς αυτή, αλλά και σε κάθε άλλη που έχει ως βάση της τον «ορθολογισμό»;

Στ' απόνερα δεν υπάρχει μωρό...

Τον Σεπτέμβρη του 15, η ΑΥΓΗ δημοσιεύει μια συνέντευξη(17.09.15)  με την Ροσάνα Ροσάντα. 

Στην ερώτηση:

-  Ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Τσίπρας «πρόδωσαν»; Είναι σημαντικό να κερδίσει ο ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές της Κυριακής;

Απαντάει:
-   «Θα ξεκινήσω με μια προϋπόθεση. Ακόμη και εάν δεν ήμουν σύμφωνη μαζί του, δεν θα θεωρούσα τον Τσίπρα «προδότη». Αποτελεί χείριστη συνήθεια της Αριστεράς να θεωρεί «προδοσία» μια διαφορετική θέση. Θα ήταν καλύτερα να κατανοήσουμε ότι απέναντί μας έχουμε μια διαφορετική πολιτική οπτική. Για την ελληνική περίπτωση νομίζω ότι ο Τσίπρας με πολύ σοβαρότητα θα πρέπει να συνοδεύσει τον ελληνικό λαό στη δύσκολη φάση που αυτός και ο Βαρουφάκης τον οδήγησαν και να βιαστεί να πολεμήσει σπιθαμή προς σπιθαμή σε αυτές τις τρομερές συνθήκες. Γι' αυτή του τη συνέπεια και τη σοβαρότητα φαίνεται ότι θα πρέπει να τον στηρίξουμε. Η αντίθετη άποψη θα δώσει κάποια ικανοποίηση στους υποστηρικτές της, που θεωρούνται από μόνοι τους πιο ριζοσπαστικοί: Στην πραγματικότητα, από την αντιπαράθεση του τοίχου εναντίον ενός άλλου τοίχου, σε αυτές τις συνθήκες, δεν μπορείς να κάνεις τίποτα».

To il manifesto στο ίδιο κλίμα της απάντησης της Ροσάνα Ροσάντα, μετά τις εκλογές (20.09.15) έχει τον απολογητικό τίτλο: “Tsipras, troppo anomalo per durare a lungo”. Κρατάω το «troppo anomalo» ως ένα επιτυχημένο χαρακτηρισμό για το εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ ως εκφραστή της «κοινωνικής χειραφέτησης» στο χώρο της κοινοβουλευτικής πολιτικής.

Η ιστορία δεν κάνει τίποτα…

 

(Φωτο:  μια τρύπα στο ...νερό)

Ένα κείμενο του Κωστή Καρπόζηλου (ιστορικός, διευθυντής των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας -ΑΣΚΙ) για προβληματισμό σε σχέση με το ερώτημα: πόσο χρήσιμα είναι τα «διδάγματα/παραδείγματα» από το «παλιό» για να συγκροτηθεί το «νέο»;

βιβλιοκριτική:

'Η ιστορία δεν κάνει τίποτα': 

σκέψεις πάνω στο βιβλίο του Αντώνη Λιάκου, Αποκάλυψη, Ουτοπία, Ιστορία (Πόλις, 2011).

Του Κωστή Καρπόζηλου

Πηγή:"academia"

Τόν Ἰούλιο τοῦ 1923, σέ ἕνα ἐργοστάσιο τῆς νεαρῆς Σοβιετικῆς Δημοκρατίας,3.500 ἐργάτες ἀνέμεναν ἐπί δίωρο τούς προσκεκλημένους ὁμιλητές γιά νά ξεκινήσει ἐπιτέλους ἡ προγραμματισμένη ἐκδήλωση· ἀντιμέτωπος μέ τήν σοβιετική ἀργοπορία, ἕνας ἀμερικανός δημοσιογράφος σχολίασε ὅτι οἱ 7.000 χαμένες ἐργατοῶρες τῆς ἀναμονῆς ἰσοδυναμοῦσαν μέ τήν κατασκευή δύο ἀεροσκαφῶν. Τό περιστατικό αὐτό ἔδωσε τό ἔναυσμα γιά τήν ἵδρυση τῆς Λίγκας τοῦ Χρόνου, μιᾶς μαχητικῆς ὀργάνωσης πού ἀναζήτησε τήν ἰδεατή σύζευξη τοῦ ἐπαναστατικοῦ κατεπείγοντος μέ τίς σύγχρονες κατακτήσεις τοῦ τεϋλορισμοῦ[2]. Ἡ διάλυσή της, τόν Φεβρουάριο τοῦ 1926, ἐπισφράγισε τήν ὑποχώρηση τῶν τολμηρῶν πειραματισμῶν, πού εἶχε ἐγκαινιάσει ὁ «μεγάλος οὐτοπικός πειραματισμός τοῦ 20οῦ αἰώνα», το παγκόσμιο 1917 [3].

ΑΝΤΩΝΗΣ ΛΙΑΚΟΣ,
Ἀποκάλυψη, Οὐτοπία
καί Ἱστορία:
οἱ μεταμορφώσεις τῆς
ἱστορικῆς συνείδησης,
Ἀθήνα,
 Πόλις, 2011 (478 σ.)

Τό βιβλίο τοῦ Ἀντώνη Λιάκου Ἀποκάλυψη, Οὐτοπία καί Ἱστορία:οἱ μεταμορφώσεις τῆς ἱστορικῆς συνείδησης περιλαμβάνει δεκάδες ἀνάλογης γοητείας στοχασμούς καί ἐγχειρήματα γύρω ἀπό τήν «ἀρχιτεκτονική τοῦ χρόνου». Κατά ἕναν τρόπο ὅμως, το περιφερειακό παράδειγμα τῆς Λίγκας τοῦ Χρόνου προσιδιάζει στήν κεντρική προβληματική τοῦ βιβλίου γιά τίς μεταμορφώσεις τῆς ἱστορικῆς συνείδησης: ἡ Λίγκα ἀποσκοποῦσε στόν βολονταριστικό μετασχηματισμό τῆς συνείδησης τοῦ χρόνου στήν ὑπηρεσία τῆς κοινωνικῆς μεταβολῆς. Ἡ ἵδρυση τῆς ὀργάνωσης, οἱ πυρετώδεις δραστηριότητες και ἡ διάλυσή της ἀντιστοιχοῦν στόν δεύτερο ἄξονα τοῦ βιβλίου: τίς ἀναμονές, τίς ἐκπληρώσεις καί τίς ἐπώδυνες διαψεύσεις τῶν Οὐτοπιῶν. Ἄλλωστε, σύμφωναμέ τίς ἐπεξεργασίες τοῦ Πλάτωνα Μιχαήλοβιτς Κερτσέντσεφ, τοῦ ἱδρυτῆ τῆς Λίγκας, ἡ χειραφέτηση τοῦ ἀνθρώπου θά προέκυπτε μέσα ἀπό τούς καταναγκασμούς τῆς ἐπαναληπτικῆς χρονομέτρησης. Ὁ προβληματισμός τοῦ Ἀντώνη Λιάκου γιά τήν «ἀρχιτεκτονική τοῦ χρόνου», ἐκτείνεται ἀπό τό προφητικό Βιβλίο τοῦ Δανιήλ ἕως τίς σύγχρονες ἀναμονές τῆς βιοκλιματικῆς Ἀποκάλυψης. Κατά συνέπεια, ἡ διαδρομή στην ὁποία προσκαλεῖ ὁ συγγραφέας τούς ἀναγνῶστες, ἐφόσον «θά πρέπει νά φανταστοῦν τόν ἑαυτό τους νά συμμετέχει σέ μιά παρέα πού πορεύεται», εἶναι μακρά. Συνάμα εἶναι συναρπαστική· ὁ συγγραφέας δέν λειτουργεῖ ὡς μεταπράτης ἑνός ἐξωγενοῦς θεωρητικοῦ σχήματος, ὁπότε ἀποφεύγει τήν κουραστική συνήθεια τῶν σχοινοτενῶν εἰσαγωγῶν πού ἀποβαίνουν εἰς βάρος τῆς ἀφήγησης. Ἀντίθετα, ἀπό πολύ νωρίς διατυπώνει ἕνα κεντρικό ἐπιχείρημα, τό ὁποῖο νομίζω ὅτι συνοψίζεται στό ὑποκεφάλαιο γιά τήν ἐνσωμάτωση τοῦ ἐσχατολογικοῦ λόγου στή θεολογίατῆς ἐξουσίας («Χριστιανικός λόγος - Ρωμαϊκή ράβδος»). Στή σελίδα 69 λοιπόν διαβάζουμε ὅτι «τό ἰσχυρότερο διακύβευμα μιᾶς ἐξουσίας δέν εἶναι ἄν μπορεῖ νά κυριαρχήσει στή μνήμη, ἀλλά στή φαντασία. Τήν ἱστορία δέν τή χρειάζεται τόσο ὡς ἐργαλεῖο κυριαρχίας τοῦ παρελθόντος, ὅσο ὡς ὄργανο κυριαρχίας τοῦ μέλλοντος»[4].