Ποιές είναι τελοσπάντων αυτές οι “κόκκινες γραμμές”;

 Του Γιώργου Καλαντζόπουλου

Δεν χρειαζόταν η σημερινή δημοσκόπηση της “εφημερίδας των συντακτών” για να διαπιστώσει κάποιος ότι σήμερα η ελληνική κοινωνία έχει λιγότερες προσδοκίες από το κυβερνητικό έργο αλλά πιο έντονες “κόκκινες γραμμές”.

Μια πρώτη οριοθέτηση των κόκκινων γραμμών ήταν το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης. Από τότε μέχρι σήμερα μια γενική μετατόπιση καταγράφει υποχωρήσεις. Παράλληλα αυτές οι υποχωρήσεις περιβάλλονται από ασάφεια στον προσδιορισμό τους στον επίσημο λόγο που εκφέρεται στα κυβερνητικά ανακοινωθέντα. Η ασάφεια διευρύνεται και από τις διαφορετικές εκδοχές που προβάλλουν στις δημόσιες εμφανίσεις τους τα κυβερνητικά στελέχη. Το τοπίο ξεκαθαρίζει κάπως από το νομοθετικό έργο που παράγεται στην βουλή.

Όμως ούτε στην κοινωνία έχει αναδειχθεί μια αυτόνομη δυναμική έξω από τις κοινοβουλευτικές πρακτικές, η οποία να καταγράφει τις οριοθετήσεις κόκκινων γραμμών και να τροποποιεί τον κοινωνικό συσχετισμό, με όρους που να επηρεάζουν καθοριστικά τις πολιτικές εξελίξεις. Αυτό που καταγράφεται στην πολιτική σκηνή είναι η ανίχνευση με όρους δημοσκοπικών πρακτικών, των φόβων και των επιθυμιών της κοινωνίας όπως αυτοί διαμορφώνονται κάτω από το καθεστώς της ηγεμονίας του νεοφιλελευθερισμού.

Τα πολιτικά μορφώματα της Αριστεράς έχουν βέβαια τα δικά τους “πολιτικά σχέδια” και έθεταν και συνεχίζουν θέτουν τις δικές τους “κόκκινες γραμμές”. Όμως δεν καταφέρνουν να αποκτούν ευρύτερα κοινωνικά ερείσματα και να σφραγίζουν με την πολιτική τους τις γενικότερες εξελίξεις. Η κοινωνική πόλωση σε συνθήκες κρίσης του πολιτικού συστήματος δεν μπορεί να εκφραστεί μέσα από τα υπάρχοντα πολιτικά μορφώματα και τα προγράμματα τους. Εκφράζεται κυρίως μέσα από τις αντιφάσεις και τα ρήγματα της πολιτικής τους. Είναι χαρακτηριστικό μέσα σε αυτές τις συνθήκες ότι το 1/3 της ελληνικής κοινωνίας, ενώ απορρίπτει την πολιτικές της ΕΕ και της ΟΝΕ και θεωρεί ως μια λύση την επιστροφή στο εθνικό νόμισμα, δεν εμπιστεύεται πολιτικά και ούτε είναι διατεθειμένο να αναθέσει την πολιτική διαχείριση αυτής της επιθυμίας του σε αυτούς που την προβάλλουν ως το “πολιτικό σχέδιο”για την διέξοδο από την κρίση.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες χθες από το βήμα της βουλής και σήμερα από το πρωτοσέλιδο της “αυγής” ο Α. Τσίπρας απευθύνει “κάλεσμα για στήριξη των εθνικών "κόκκινων γραμμών” για ασφαλιστικό, εργασιακά και υφεσιακά μέτρα.

Όμως αυτό το “κάλεσμα” δεν θα πρέπει να εκληφθεί ούτε από την κοινωνία (ούτε όμως και από τον ΣΥΡΙΖΑ) απλά ως στήριξη των κυβερνητικών επιλογών. Σήμερα που το τοπίο των διαπραγματεύσεων έχει αρχίσει να ξεκαθαρίζει και αναδεικνύονται πλέον τα πραγματικά επίδικα της σύγκρουσης, είναι η ευκαιρία για την συγκρότηση ενός πλατιού λαϊκού κινήματος που θα διαμορφώσει τις δικές του “κόκκινες γραμμές”. Παράλληλα αλλά πέρα από τις γραμμές που διαμορφώνει η κυβέρνηση. Χωρίς την παρέμβαση του λαϊκού παράγοντα στις εξελίξεις, η έκβαση των διαπραγματεύσεων είναι προδιαγραμμένη γιατί μπορεί να κινηθεί μόνον εντός των ορίων που προσδιορίζονται από τις εσωτερικές αντιθέσεις στο χώρο του κεφάλαιου.

Η συγκυρία απαιτεί υπερβάσεις από τις δυνάμεις της Αριστεράς (τόσο εντός του ΣΥΡΙΖΑ, όσο και εκτός) αλλά δεν υπάρχουν σημάδια που να καταδεικνύουν ότι τα επιτελεία τους είναι ικανά για να τις κάνουν. Όμως για ένα σημαντικό κομμάτι του κόσμου της Αριστεράς και όχι μόνο, που αντιλαμβάνεται τις ανάγκες της συγκυρίας, έφτασε η στιγμή να εγκαταλείψει την “ανάθεση” της πολιτικής σε αυτούς τους “μηχανισμούς” και να αναλάβει πρωτοβουλίες...