“ΜΕΣΑ”: Μάσκα του συνωμότη ή μάσκα του γελωτοποιού;

Ας αφήσουμε τον Θ. Καρτερό (Για ένα αριστερό ISO) και τον Α. Μπαλτά (Το αριστερόμετρο και οι μαχόμενοι εραστές του) να παίζουν με τα “αριστερόμετρά” τους και ας ασχοληθούμε με πιο σοβαρά ζητήματα!

η βίαιη ωρίμανση του ΣΥΡΙΖΑ

...Το λυπηρό είναι ότι μια σειρά σύντροφοι με αγωνιστική και κινηματική δράση εγκλωβίζονται σε τόσο σημαντικά ζήτημα στους όρους της εσωκομματικής διαπάλης και της διαμόρφωσης μικροσυχετισμών ανάμεσα σε μηχανισμούς και συναινούν σε πολιτικές επιλογές για τις οποίες ίσως αύριο μετανιώσουν. Όμως δεν αναζητούμε ευθύνες από τους ίδιους για αυτόν τον “εγκλωβισμό”, γιατί δεν είναι πρόκειται για μια υποκειμενική θέση που λαμβάνουν απέναντι σε ένα υπαρκτό δίλημμα. Το δίλημμα αυτό δεν μπορεί να υπάρξει εντός της Πολιτικής, όπως αυτή προσδιοριορίζεται στην φυσιογνωμία και την λειτουργία του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και πολλών άλλων πολιτικών μορφωμάτων της Αριστεράς...

ΟΖακ Ρανσιέρ σε πρόσφατη διάλεξη που έδωσε στο γαλλικό ινστιτούτο, αναφέρθηκε στο πως η εξουσία οικοδομεί τις σχέσεις κυριαρχίας μέσω της “απόστασης”. Ένα μήνα μετά, η “Πρωτοβουλία Συγκρότησης Μετώπου Εργαζομένων για την Συνδικαλιστική Αντεπίθεση” είναι ένα καλό παράδειγμα που επαληθεύει τις θέσεις του Ρανσιέρ στην τρέχουσα πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ. Το κείμενο με τις “Θέσεις της Οργανωτικής Επιτροπής για την Ιδρυτική Συνδιάσκεψη” είναι αποκαλυπτικό: Μέσα σε 10.668 λέξεις δεν υπάρχει ούτε μια φορά η λέξη ΣΥΡΙΖΑ! Το ίδιο φαινόμενο παρουσιάζεται και σε όλα τα άλλα κείμενα αυτής της “α/κομματικής” πρωτοβουλίας. Κι όμως πρόκειται για μια δράση που οργανώθηκε από τον σκληρό πυρήνα μηχανισμών του ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίοι επιχειρούν να επιλύσουν τα δικά τους υπαρξιακά προβλήματα στον συνδικαλιστικό χώρο.

Η συντριπτική πλειοψηφία των συμμετεχόντων στην “ιδρυτική συνδιάσκεψη” αυτής της “α/κομματικής” παράταξης είναι μέλη του ΣΥΡΙΖΑ, προερχόμενα από ιεραρχικά δομημένες κομματικές παρατάξεις πρώην συνιστωσών του. Αποφάσισαν να ενοποιηθούν για να λάβουν το “χρίσμα” του ενιαίου κόμματος και να το χρησιμοποιήσουν για τις ιδιαίτερες πολιτικές τους φιλοδοξίες. Αυτό είναι το πραγματικό “πολιτικό σχέδιο” για την συγκρότηση αυτής της πρωτοβουλίας, το οποίο δεν διατυπώνεται – έστω και περιφραστικά - στις ιδρυτικές της διακηρύξεις. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία της “αριστερής πλατφόρμας” στην οποία συναινεί η προεδρική πλειοψηφία γιατί γνωρίζει ότι με αυτόν τον τρόπο οικοδομείται ένας μηχανισμός χρήσιμος για την χειραγώγηση του εργατικού κινήματος μπροστά το ενδεχόμενο σχηματισμού κυβέρνησης με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ. Η “αριστερή πλατφόρμα” επιδιώκει να έχει τον έλεγχο αυτού του μηχανισμού και να τον χρησιμοποιήσει ως όπλο εσωκομματικής αντιπολίτευσης. Όμως, ο “κομματικός πατριωτισμός” ο οποίος αποτελεί την συνεκτική ιδεολογική του ταυτότητα, όχι μόνον αφαιρεί τον γεμιστήρα με τις σφαίρες που στρέφονται ενάντια στην “γραμμή” του κόμματος, αλλά αφήνει ανοικτές τις πόρτες - όταν το απαιτήσουν οι ανάγκες κυβερνητικής επιβίωσης του ΣΥΡΙΖΑ - στο ενδεχόμενο μετατροπής αυτού του μηχανισμού σε φορέα “κρατικού συνδικαλισμού”.

Ο ΣΥΡΙΖΑ απέτυχε να γίνει μαζικό κόμμα και παραμένει ένα κόμμα στελεχών. Σε αυτή την αποτυχία συνέβαλαν αποφασιστικά οι φόβοι των μηχανισμών μήπως αμφισβητηθούν οι μικροεξουσίες τους και ανατραπεί ο μεταξύ τους διαμορφωμένους συσχετισμός από την μαζική εισροή ανεξέλεγκτων και απείθαρχων προς αυτούς μελών. Η ίδια “συνταγή” αποτυχίας επιχειρείται να εφαρμοστεί τώρα και στο συνδικαλιστικό κίνημα με ένα επιπλέον πρόσθετο στοιχείο: Τον διαχωρισμό των μελών του ΣΥΡΙΖΑ σε δύο κατηγορίες. Πριν απ' όλα θα έπρεπε να συζητηθεί αν ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να οικοδομήσει ΟΜ σε κάθε εργασιακό χώρο. Δεν μπορείς να συζητάς για τις παρατάξεις σε μαζικούς και συνδικαλιστικούς χώρους, αν παράλληλα δεν θέτεις ανοικτά και το ερώτημα της κομματικής παρουσίας και δράσης σε αυτούς τους χώρους.

Για μια ακόμα φορά - χωρίς να λέει ούτε μια κουβέντα – αυτή η “α/κομματική” πρωτοβουλία απαντάει με κατηγορηματικό τρόπο σε αυτό το δεύτερο ερώτημα: Οικοδομεί μαϊμούδες ΟΜ, των οποίων τα μέλη έχουν ανύπαρκτα δικαιώματα συμμετοχής σε σχέση με τα γενικότερα πολιτικά ζητήματα για τα οποία είναι αρμόδιο να ασχολείται μόνο το κόμμα. Ο διαχωρισμός ανάμεσα στα μέλη της κομματικής παράταξης από τα μέλη μιας κομματικής οργάνωσης είναι στην πραγματικότητα ο διαχωρισμός ανάμεσα σε αυτούς που αποφασίζουν και σε αυτούς που εκτελούν. Ανάμεσα σε αυτούς που αγωνίζονται και σε αυτούς που κατασκευάζουν την κομματική γραμμή. Αυτές ακριβώς λοιπόν οι “αποστάσεις” είναι εκείνες που εξηγούν γιατί δεν αναφέρεται πουθενά η λέξη “ΣΥΡΙΖΑ” σε όλα τα κείμενα αυτής της κομματικής πρωτοβουλίας...

Το λυπηρό είναι ότι μια σειρά σύντροφοι με αγωνιστική και κινηματική δράση εγκλωβίζονται σε τόσο σημαντικά ζήτημα στους όρους της εσωκομματικής διαπάλης και της διαμόρφωσης μικροσυχετισμών ανάμεσα σε μηχανισμούς και συναινούν σε πολιτικές επιλογές για τις οποίες ίσως αύριο μετανιώσουν. Όμως δεν τους αποδίδουμε ευθύνες για αυτόν τον “εγκλωβισμό”, γιατί δεν πρόκειται για μια υποκειμενική θέση που λαμβάνουν απέναντι σε ένα υπαρκτό δίλημμα: Το δίλημμα αυτό δεν μπορεί να υπάρξει εντός της Πολιτικής, όπως αυτή προσδιορίζεται στην φυσιογνωμία και την λειτουργία του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και πολλών άλλων πολιτικών μορφωμάτων της Αριστεράς.

Η “ολιστική” αντίληψη της Πολιτικής, όπως την έχει κληρονομήσει η Αριστερά από τις παραδόσεις των κομμουνιστικών κομμάτων, δεν αναγνωρίζει την κυριαρχία της αντίφασης απέναντι στην ενότητα. Η πιο καθαρή έκφραση αυτής της αντίληψης αποτυπώνεται με πρακτικές μορφές στο πως εκλαμβάνεται η ενότητα του κόμματος και αντικατοπτρίζεται με ιδεολογικούς όρους στα δομικά στοιχεία που συγκροτούν το πολιτικό του πρόγραμμα. Η υποταγή της ταχτικής στις στρατηγικές επιλογές, αποτελεί το λογικό υπόστρωμα μέσω του οποίου επιχειρείται η άρση των αντιθέσεων και των αντιφάσεων ανάμεσα στις υπαρκτές αντιθέσεις ενός “κυβερνητικού προγράμματος” και των “προγραμματικών διακηρύξεων” για τον σοσιαλισμό και άλλα παρόμοια.

Η ιστορική εμπειρία του προηγούμενου αιώνα έδειξε πως καμιά πρωτοπορία, ούτε κανένα σύστημα παραγωγής πολιτικής- όπως ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός - κατάφεραν να υπερβούν τελικά την κυριαρχία της αντίφασης για χάριν της ενότητας της Πολιτικής: Η υποταγή της ταχτικής στην στρατηγική, είναι μια εξελικτική/ντετερμινιστική προσέγγιση της Πολιτικής, η οποία χάριν της ενότητας και της αποτελεσματικότητας της πολιτικής πάλης για τους “μεταβατικούς στόχους”, εξοβελίζει από την συγκυρία την πολιτική πάλη για τους στρατηγικούς στόχους και οδηγεί στον αυτοπεριορισμό της εντός των πλαισίων της κρατικής διαχείρισης, είτε με την μορφή του αστικού κοινοβουλευτισμού, είτε με την μορφή του κράτους – κόμματος του πρώην υπαρκτού κομμουνισμού.

Το σύνθημα “ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός” μπορεί να αποκτήσει υλική διάστασή και να μην αποτελεί απλό ιδεολόγημα μέσα από πολιτικές πρακτικές που πραγματώνονται “εδώ και τώρα”,  μέσα από μια “συμβαντική” προσέγγιση της Πολιτικής, η οποία δεν απεμπολεί εντός της συγκυρίας τα αντισυστημικά και ανατρεπτικά χαρακτηριστικά της. Αυτό προϋποθέτει πρώτα από όλα την αυτονομία της Πολιτικής από το κράτος και την διαχείρισή του. Πρακτικά σημαίνει αυτονομία της στρατηγικής από την ταχτική και προτάσσει ένα νέο πολιτικό καθήκον, το οποίο σχηματικά θα μπορούσαμε να το εκφράσουμε ως ανάγκη για την ταυτόχρονη διαμόρφωση όχι ενός αλλά για δύο ξεχωριστών “πολιτικών προγραμμάτων”, ανταγωνιστικών και σε ρήξη μεταξύ τους.

- Το “κυβερνητικό πρόγραμμα” που στοχεύει στην κρατική διαχείριση και αποτελεί χώρο ταξικών και κοινωνικών συμβιβασμών όπως αυτοί εκφράζονται εντός του κράτους και των πολιτικών του.

- Το “κινηματικό πρόγραμμα” που στοχεύει στην ανάπτυξη ενός αντισυστημικού και ανατρεπτικού μαζικού κινήματος ανταγωνιστικού προς το κράτος και το κεφάλαιο.

Πως μπορεί να συμβεί αυτό από έναν “ενιαίο” πολιτικό φορέα; Με την αντικατάσταση της “πολιτικής συμφωνίας” η οποία τον συγκροτεί. Δεν πρόκειται απλά για συμφωνία που προσδιορίζει με άλλους όρους την συνύπαρξη τάσεων και ρευμάτων στο εσωτερικό του και ρυθμίζει τους μεταξύ τους ανταγωνισμούς, αλλά για μια άλλη αντίληψη για την Πολιτική. Σχηματικά θα μπορούσαμε να περιγράψουμε αυτή την Πολιτική, ως μια Πολιτική που θα αντιλαμβάνεται με διαφορετικό τρόπο την εξουσία ως διακύβευμα απ' αυτόν με τον οποίο έθετε αυτό το ζήτημα μέχρι σήμερα το κομμουνιστικό κίνημα. Μια πολιτική που ο κοινοβουλευτισμός δεν θα είναι το βασικό πλαίσιο άσκησής της. Μια πολιτική που θα παράγεται από μορφές οργάνωσης απομακρυσμένες σε μεγάλο βαθμό από το μοντέλο του κόμματος που κυριάρχησε τον 20ο αιώνα και και το οποίο βρήκε την ολοκλήρωσή του στο κόμμα – κράτος του υπαρκτού κομμουνισμού.

- Τι σχέση έχουν όμως έχουν όλα αυτά με την “Πρωτοβουλία Συγκρότησης Μετώπου Εργαζομένων για την Συνδικαλιστική Αντεπίθεση”;

Ο ΣΥΡΙΖΑ σήμερα συγκροτεί την πολιτική του με άξονα το “κυβερνητικό” πρόγραμμα. “Κινηματικό” πρόγραμμα δεν υπάρχει. Είναι προφανές ότι διαφορετικές κοινωνικές και πολιτικές συμμαχίες μπορούν να συγκροτηθούν για την εξυπηρέτηση των αναγκών του ενός προγράμματος και διαφορετικές για το άλλο. Όπως επίσης διαφορετικές είναι και οι πολιτικές πρακτικές μέσω των οποίων πραγματώνονται οι πολιτικές που αφορούν στην κρατική διαχείριση από αυτές που συγκροτούν ένα αντισυστημικό και ανατρεπτικό μαζικό κίνημα. Για παράδειγμα, η “ενότητα της Αριστεράς”, με άλλους όρους μπορεί να επιτευχθεί στη βάση ενός “κυβερνητικού” προγράμματος και με άλλους όρους στην βάση ενός “κινηματικού”.

Το πιο σημαντικό δίδαγμα από την ιστορία των κοινωνικών ανατροπών του προηγούμενου αιώνα - στο οποίο δεν υπάρχει ούτε μια εξαίρεση που να επαληθεύει το αντίθετο -  αφορά στο πως σχετίζεται η αντίφαση στην πολιτική της Αριστεράς που περιγράψαμε παραπάνω, με την έκβαση της ταξικής πάλης: χωρίς την ύπαρξη ενός ισχυρού και μαζικού κινήματος, καμία αλλαγή δεν μπορεί να γίνει ούτε στο κράτος ούτε στην κοινωνία. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα πρέπει να τρέφει κοινοβουλευτικές αυταπάτες, αλλά θα πρέπει να θέσει σε πρώτη προτεραιότητα την ανάπτυξη και το δυνάμωμα του κινήματος, γιατί χωρίς αυτή την στήριξη τίποτα δεν μπορεί να κάνει πέρα από τα όρια που θέτει το κράτος, το οποίο δεν πρέπει να ξεχνάμε πως είναι ο πραγματικός εκφραστής των ταξικών συμφερόντων του κεφάλαιου.

Είναι φανερό με αυτά τα δεδομένα ότι μια “κινηματική Αριστερά” εντός του ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να έχει ως πρώτο μέλημα την συγκρότηση μια κομματικής συνδικαλιστικής παράτασης από τα πάνω, αλλά να συγκροτηθεί η ίδια από τα κάτω στο εσωτερικό των κινημάτων και στον κοινωνικά διασπασμένο χώρο της εργασίας.

α. Στους μαζικούς εργασιακούς χώρους οι συνδικαλιστικές παρατάξεις στις οποίες συμμετέχουν και ενεργοποιούνται τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ, θα πρέπει να είναι πολύμορφες, πλουραλιστικές και ανοικτές ανάλογα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε χώρου. Αν πραγματικά μας ενδιαφέρει η “ενότητα της Αριστεράς”, θα πρέπει να την οικοδομήσουμε από τα κάτω και να δραστηριοποιούμαστε συλλογικά σε κοινά συνδικαλιστικά σχήματα με άλλες δυνάμεις της Αριστεράς. Η δημιουργία της νέας κομματικής συνδικαλιστικής παράταξης του ΣΥΡΙΖΑ είναι προφανές γιατί αντιστρατεύεται αυτόν τον στόχο. Η λογική μας για την συγκρότηση συνδικαλιστικών σχημάτων δεν θα πρέπει να σταματάει μόνον στις δυνάμεις της Αριστεράς, αλλά να απευθύνεται στο σύνολο των εργαζομένων που αντιστέκονται στις κυρίαρχες πολιτικές του κεφάλαιου και των πολιτικών του εκφραστών στον συνδικαλισμό. Τα συνδικαλιστικά σχήματα επίσης, θα πρέπει να λειτουργούν με συλλογικό και αμεσοδημοκρατικό τρόπο και όχι με κάθετες ιεραρχικές δομές. Είναι προφανές ότι μια παρόμοια λογική συγκρότησης συνδικαλιστικών παρατάξεων δεν μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την δημιουργία μιας κοινής πολιτικής ταυτότητας, γιατί προφανώς – ανάλογα με τις ιδιομορφίες του κάθε μαζικού χώρου – θα έχουν σαφώς διαφορετικά χαρακτηριστικά.

β. Ο “συντονισμός” από τα πάνω της δράσης του ΣΥΡΙΖΑ στον εργατικό χώρο μπορεί να γίνει σε κομματικό επίπεδο από τις ΟΜ και από αντίστοιχα περιφερειακά και κεντρικά συντονιστικά όργανα. Χωρίς την ύπαρξη μιας “κομματικής ραχοκοκαλιάς”, η οποία θα επεξεργάζεται και θα εξειδικεύει την γραμμή στο χώρο της, δεν μπορεί να υπάρχει πολιτική για το εργατικό κίνημα.

  Όρος για να υπάρξει οποιαδήποτε πολιτικά αποτελεσματική παρέμβαση στον χώρο της εργασίας είναι η  συζήτηση των σημαντικών προβλημάτων που υπάρχουν εκεί, ώστε να διαμορφωθούν  καθαρές θέσεις. Δυστυχώς η “ιδρυτική διακήρυξη” δεν κάνει μνεία σε αυτά, ενδεικτικά όπως:

1. Για το “δίκτυο συνδικαλιστών του ΣΥΡΙΖΑ” και την “πρωτοβουλία συντονισμού πρωτοβαθμίων σωματείων”. Δεν θα πρέπει να υπάρχει ένας αναλυτικός απολογισμός αυτών των δράσεων, ώστε να προσεγγίσουμε τους λόγους της αποτυχίας (ή επιτυχίας) τους;

2. Επίσης δεν θα πρέπει να δώσουμε μια απάντηση στο ερώτημα: γιατί δεν μπορούμε να διαμορφώσουμε μια πολιτική πρόταση η οποία ξεπεράσει θετικά την βασική αντίθεση που διαπερνάει σήμερα τον κόσμο της εργασίας, αντίθεση που εκδηλώνεται ως έλλειψη αλληλεγγύης και κοινής δράσης ανάμεσα σε αυτούς που έχουν ακόμα εργασία και κάνουν οτιδήποτε για να διατηρήσουν την θέση τους και τους άνεργους και τους απολυμένους που όσο περνάει ο καιρός αντιλαμβάνονται ότι δεν είναι καθόλου εύκολο να αποκτήσουν κάποια θέση εργασίας;

Ο βιαστικός και από τα πάνω τρόπος, με τον οποίο οργανώθηκε αυτή η ιδρυτική πράξη αυτής της κομματικής συνδικαλιστικής παράταξης, κλείνει την συζήτηση και τις αναζητήσεις σε καίρια ζητήματα για την εργατική πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ και σηματοδοτεί την “βίαιη ωρίμανση” του ΣΥΡΙΖΑ προς την κατεύθυνση της βίαιης κυριαρχίας αστικών πολιτικών πρακτικών στο εσωτερικό του.