Τι έχουν τα έρμα και ψοφάνε;

Αναδημοσίευση από την "αυγή"

Του Άγγελου Τσέκερη

Υπάρχει σήμερα πολύ μεγάλη συζήτηση για το πού είναι ο κόσμος. Τι έχουν απογίνει οι Αγανακτισμένοι, το κίνημα των πλατειών, οι τεράστιες διαδηλώσεις των προηγούμενων χρόνων. Οι μνημονιακοί διαμορφωτές σκέψης, μάλιστα, που πριν από κάποιον καιρό έσκιζαν τα ρούχα τους για τη βία και την ανομία, τώρα έχουν βρει καινούργιο επιχείρημα. «Ορίστε, δεν κουνιέται φύλλο. Ο κόσμος έχει λογικευτεί, καταλαβαίνει ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος». Κάποιοι μάλιστα ανακαλύπτουν σε αυτή την ησυχία και σημάδια ότι η οικονομική κατάσταση βελτιώνεται.

Στην πραγματικότητα τίποτα δεν βελτιώνεται. Οι πολίτες στην μεγάλη πλειονότητά τους ούτε με τη δυστυχία έχουν συμφιλιωθεί ούτε φως στην άκρη κάποιου τούνελ βλέπουν. Οι άνθρωποι όμως, περνάνε από το ατομικό στο συλλογικό μόνο στην περίπτωση που θεωρούν ότι αυτό θα έχει κάποιο αποτέλεσμα. Τζάμπα κινητοποιήσεις στον πραγματικό κόσμο δεν υπάρχουν. Οι μόνοι που πάνε σε διαδηλώσεις για να κουβαλήσουν πανό και να δούνε φίλους τους είναι οι οργανωμένοι αριστεροί. Το κάνουν συστηματικά από τη μεταπολίτευση και το συνεχίζουν και σήμερα σε κάθε περίπτωση, ακόμα και αν διοργανωτής είναι οι θλιβερά αναξιόπιστες διοικήσεις των συνδικάτων.

Ας δούμε λίγο τα δεδομένα των κοινωνικών κινητοποιήσεων μέχρι εδώ. Οι Αγανακτισμένοι στο Σύνταγμα ήταν μια υπόθεση αυθόρμητη, με πρωτοφανή μαζικότητα. Οι άνθρωποι βγήκαν στον δρόμο γιατί θεώρησαν ότι έτσι μπορούσαν να ρίξουν την κυβέρνηση. Έριξαν μία, αλλά οι αντιφάσεις και οι αδυναμίες του εγχειρήματος ήταν μεγάλες για να ρίξουν και δεύτερη, και μάλιστα φρέσκια. Έπρεπε εκεί να γίνει κάποιο ποιοτικό άλμα, το οποίο όμως κανείς δεν ήξερε σε τι ακριβώς συνίσταται. Οι λαϊκές συνελεύσεις, που όφειλαν να ασχοληθούν με το θέμα και να επεξεργαστούν νέους τρόπους δράσης, κατέληξαν στη γραφικότητα πριν καλά καλά το συνειδητοποιήσουν.

Κάποιες κρίσιμες ψηφοφορίες στη Βουλή συγκέντρωσαν τεράστια μάζα διαδηλωτών. Οι κινητοποιήσεις αυτές είχαν πραγματικά παλλαϊκά χαρακτηριστικά. Από την πλευρά του το σύστημα, που είναι πάντα πολύ πιο ευέλικτο και καινοτόμο από τον λαό, αντέδρασε καταργώντας τις κρίσιμες ψηφοφορίες. Και έτσι ο κόσμος, που δεν ήξερε πια τι μπορεί να κάνει για να αποτρέψει την ψήφιση ενός Μνημονίου, γύρισε σπίτι του.

Υπάρχουν πάντα οι κινητοποιήσεις των επαγγελματικών κλάδων που πλήττονται άμεσα από το Μνημόνιο. Όσο δυναμικές όμως και αν είναι, δεν καταφέρνουν να σπάσουν τα στεγανά ούτε να δημιουργήσουν κοινωνικές συμμαχίες. Κάθε επαγγελματική ομάδα δίνει τη μάχη μόνη της, με μεθόδους πάλης παλιές, εξαντλημένες, χωρίς το παραμικρό αποτέλεσμα. Η ΕΡΤ αποτέλεσε εξαίρεση, συσπειρώνοντας ευρύτερο κοινωνικό κομμάτι γύρω από τον αγώνα της. Το εγχείρημα πέρασε γρήγορα σε φάση ύφεσης, αλλά είναι ακόμα ζωντανό. Οι καθηγητές έχουν μια τεράστια ευκαιρία να υπερβούν τα αδιέξοδα και τα όρια του παραδοσιακού συνδικαλισμού και να πυροδοτήσουν γενικευμένους κοινωνικούς αγώνες βάζοντας στο παιχνίδι μαθητές και γονείς. Αν μπορούν να βάλουν τέτοιους στόχους και να τους καταφέρουν, δεν θα έχουν πετύχει μια νίκη για τον κλάδο τους, αλλά μια νίκη ολόκληρης της κοινωνίας απέναντι στο Μνημόνιο.

Ας μείνουμε στο εξής: Η κοινωνία δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό της από το Μνημόνιο, ούτε να αντιμετωπίσει την εξουσία, αν δεν οργανωθεί σε νέες βάσεις, αν δεν είναι έτοιμη να υπερβεί τους παλιούς κλασικούς τρόπους διεκδίκησης αιτημάτων, αν δεν βρει νέες μορφές κινητοποίησης, που να συσπειρώνουν μαζικά τον κόσμο και να δημιουργούν πολιτικό κόστος για την κυβέρνηση. Για να συσπειρωθεί ο κόσμος και για να απειληθεί η εξουσία, χρειαζόμαστε ευελιξία, καινοτομία, εξυπνάδα, ριζοσπαστική επικοινωνιακή πολιτική.

Οι καθιερωμένες πρακτικές οδηγούν σε ήττα, και αυτό έχει αποδειχτεί. Το χειρότερο είναι ότι το σύστημα το γνωρίζει πολύ καλύτερα από εμάς και ποντάρει σε αυτό. Η επιστράτευση δεν είναι λύση ανάγκης, είναι η χαρά του. Όμως το ακόμα χειρότερο είναι ότι τόσο η Αριστερά όσο και τα συνδικάτα δεν φαίνονται σήμερα να είναι σε θέση να ξεπεράσουν τις καθιερωμένες και αποτυχημένες πρακτικές. Συνεχίζουν με αυτές ελπίζοντας ότι κάποια στιγμή «θα τους κάτσει».

Το ερώτημα αφορά πρώτα και κύρια την Αριστερά: αν σε αυτές τις συνθήκες φιλοδοξεί να παίξει τον ρόλο της πρωτοπορίας, ας θυμάται ότι οι πρωτοπορίες δεν είναι αυτόκλητες και δεν αναγορεύουν τον εαυτό τους. Καταξιώνονται στην κοινωνική συνείδηση, μέσα από τη σύγκρουση με τους συσχετισμούς δύναμης. Κριτήριο της καταξίωσης αυτής είναι η αποφασιστικότητα, το θάρρος, η αποτελεσματικότητα, η αυταπάρνηση, η ηθική υπεροχή. Ιδού η Ρόδος.